سیاست‌های دولت‌های ایران در حل بحران دارو (1332 – 1320.ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه

2 هیات علمی/ دانشگاه خوارزمی تهران

3 دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

اهمیت دارو در درمان بیماری‌های همه‌گیر بر کسی پوشیده نیست و حکومت‌ها نیز از آن آگاهی داشتند. لذا هر حکومتی، به منظور تأمین دارو، با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی خود، سیاست‌هایی را اعمال می‌کرد. شرایط خاص سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فاصله زمانی 1320 تا 1332ه.ش، همچون جنگ جهانی دوم و اشغال نظامی ایران، فقدان زیرساخت‌های بهداشتی و شیوع بیماری‌های همه‌گیر، عمر کوتاه دولت‌ها، کمبود بودجه‌های بهداشتی، بحران اقتصادی سال 1331، بر اهمیت بررسی اقدامات داروئی دولت‌های این زمان افزوده است. با توجه به این اهمیت، تاکنون هیچ پژوهشی در این مورد صورت نگرفته است. پژوهش حاضر سعی دارد تا با تکیه بر نشریات و با روش توصیفی- تحلیلی به این سؤالات پاسخ گوید: دولت‌ها در برابر گرانی، کمبود، احتکار و تقلب داروئی چه سیاست‌هایی را در پیش گرفتند؟ و تا چه حد در غلبه بر این دشواری‌ها کامیاب بودند؟ نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان می‌دهد که دولت‌ها برای حل بحران دارو اقدامات زیر را انجام دادند: تأسیس اداره دارویی و اداره منع احتکار دارو، تشکیل بنگاه‌های دارویی، لغو انحصار دارو و عوارض گمرکی داروهای اختصاصی، نظارت بر ورود و تولید داروهای اختصاصی و داروخانه‌ها، توسعه بنگاه رازی و انستیتو پاستور ایران. این اقدامات که با وضع قوانین و اعمال مجازات‌هایی همراه بوده است مشکلات دارویی را حل نکرد و تنها تأثیرات آنی داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Policies of the Governments of Iran to Solve Drug Crisis (1941-1953)

نویسندگان [English]

  • Hussein Moftakhari 1
  • Sohrab Yazdani 2
  • Ali asghar Hedayati 3
1 University professor
2 Kharazmi University of Tehran
3 Kharazmi University of Tehran
چکیده [English]

Drug is important in the treatment of epidemics and governments knew it .Hence, any government, in order to supply the drugs, according to its political and economic conditions, would adopt certain policies. The specific political, economic, and social conditions of the period between 1941 to 1953, such as the initiation of the World War II and the military occupation of Iran, lack of health infrastructure and the prevalence of epidemics, short-lived governments, shortages of the health budgets, and the economic crisis in the year 1952 pinpoint the importance of the pharmacological measures to be taken by the government authorities of that time. Given this importance, so far, no research has been done in this regard. The present paper attempts to rely on the available publications and employs an analytical method to answer the following questions: What policies did the then governments implement against the inflation, shortages, hoard, and counterfeit drugs? And to what extent did they succeed in overcoming these difficulties? The results obtained in this study indicated that the governments, to solve the crisis of drugs, took the following measures: establishment of the Pharmaceutical Department and the Department for preventing Hoard Medicines, establishment of pharmaceutical institutions, abolition of the drug monopoly and customs duties of peculiar drugs, monitoring the import and production of peculiar drugs, and the expansion of Razi institution and Pasteur Institute of Iran. These measures which were accompanied with the enactment of some laws and exercising severe punishments could not solve the drug problems in the long run and they were only of an instantaneous effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Governments
  • Drug Shortages
  • Hoarding Medication
  • Counterfeit Drugs
  • Expensive Drugs
اسناد
-    اسناد کتابخانه ملی و سازمان اسناد ایران (با نام اختصاری: ساکما)
 66-18806-293؛ 0553-030520-293
-    اسناد کتابخانه و مرکز اسناد مجلس (با نام اختصاری: ماکم)
00005-14923-22
منابع
-    آتش، س 2، ش 40، 7 آذر 1325/ س 1، ش 173، 17 اردیبهشت 1324.
-    ارس، س 2، ش 4، 13 دی1324.
-    اطلاعات، س 16، ش 4739، 25 آذر 1320/ س 19، ش 5770، 6 خرداد 1324 / س 27، ش 8104، 5 خرداد 1332/ س 22، ش 6477، 31 مهر 1326/ س 19، ش 5748، 11 اردیبهشت 1324.
-    ایران‌ما، س 4، ش 727، 27 اردیبهشت 1326/س 4، ش 845، 17 مهر 1326.
-    باختر، س 10، ش 713، 2 دی 1324/ س 9، ش 510، 21 فروردین 1324/ س 10، ش 610، 21 مرداد 1324/ س 10، ش 701، آذر 1324.
-    باخترامروز، س 2، ش 324، 11 شهریور 1329/ س 4، ش 1111، 7 خرداد 1332/ س 4، ش 1110، 6 خرداد 1332.
-    بانک ملی، س 13، ش 78، مهر و آبان 1324/ س 13، ش 79، آذر و دی 1324/ س 14، ش 84، مهر و آبان 1325/ س 15، ش 92، بهمن و اسفند 1326.
-    بهداشت، س 1، ش 9 و 8 و 3، 1325.
-    پرچم، س 1، ش 28، 6 اسفند 1320.
-    تندرست، س 1، ش 5، بهمن 1326/ س 1، ش 3، آذر 1326.
-    تهران مصور، س 14، ش 13، 20 فروردین 1322.
-    جبهه، س 1، ش 30، 13 آذر 1324.
-    جهان پزشکی، س 7، ش 3، 1 خرداد 1328/ س 7، ش 2، اردیبهشت 1328.
-    داد، س 4، ش 853، 14 مهر 1325/ س 8، ش 1890، 1 شهریور 1329/ س 20، ش 2052، 21 اسفند 1329.
-    دانشکده پزشکی، س 1، ش 2 و 1، 2 آذر 1321.
-    رزم، ش 77، 14 آبان 1326.
-    روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، س 6، ش 1664، 16 مهر 1329/ س 6، ش 1649، 25 مهر 1329.
-    سالنامه آریان، سال 1320.
-    ستاره غرب، س 1، ش 7، 14 شهریور 1325.
-    ستاره، س 5، ش 1230، 22 آذر 1320/ س 14، ش 362، 8 دی 1329/ س 6، ش 1460، 2 آذر 1321/ س 8، ش 1929، 14 آبان 1323/ س 10، ش 2455، 14 مهر 1325/ س 14، ش 3636، 21 دی 1329/ س 5، ش 1202، 24 آبان 1320.
-    سرمدی، محمد تقی (1379)، پژوهشیدرتاریخپزشکیودرمانجهانازآغازتاعصرحاضر، تهران: سرمدی.
-    شهری، جعفر (1383)، تهرانقدیم، تهران: معین.
-    شهریر، س 1، ش 3، دی 1324/ س 2، ش 12 و 11، بهمن و اسفند 1326/ س 2، ش 1، فروردین 1326.
-    عرفان، س 18، ش 1949، 7 دی 1320.
-    عصر امید، س 2، ش 72، 27 تیر 1326.
-    فلور، ویلهم (1386)،سلامت مردم در ایران دوره قاجار، ترجمه ایرج نبی‌پور، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
-    قدسی، مهدی (بی‌تا)، تاریخچه خدمات 50 ساله انستیتو پاستور ایران، تهران: انستیتو پاستور ایران.
-    کسری، س 5، ش710، 11 آبان 1329.
-    کوشش، س 19، ش 4778، 21 آذر1320/ س 19، ش 4787، 2 دی 1320/ س 19، ش 4839، 6 اسفند 1320/ س 28، ش 7292، 12 شهریور 1329/ س 20، ش 5053، 28 آبان 1321/ س 20، ش 5059، 5 آذر 1321.
-    کیهان، س 1، ش 40، 21 تیر 1321/ س 1، ش 127، 7 آبان 1321/ س 2، ش 370، 19 آذر 1322/ س 2، ش 314، 7 مهر 1322/ س 2، ش 323، 18 مهر 1322/ س 1، ش 225، 21 فروردین 1322/ س 1، ش 99، 31 شهریور 1321/ س 1، ش 222،17 فروردین 1322.
-    گلستان، س 26، ش 3216، 30 فروردین 1322/ س 26، ش 3219، 6 اردیبهشت 1322/ س 26، ش 3212، 21 فروردین 1322.
-    مجموعه قوانین و مقررات،گردآورنده قوه قضائیه، ج 3، 4 و 5، تهران: انتشارات روزنامه رسمی، 1388.
-    محبوبی اردکانی، حسین (1350)، تاریختحولدانشگاهتهرانومؤسساتعالیآموزشیایراندرعصرپهلوی، تهران: دانشگاه تهران.
-    مذاکرات مجلس سنا
-    مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‌های 17، 16، 15، 14، 13.
-    منبورگ، ژان (1394)، بالتازار، ماجراجوی طاعون (زندگی‌نامه پایه‌گذار انستیتو پاستور نوین در ایران)،ترجمه منیژه یوسفی بهزادی، تهران: اندیشمند.
-    نامه مردم، س 1، ش 200، 8 آبان 1321/ س 1، ش 22، 3 آذر 1321/ س 1، ش 178، 19 بهمن 1322.
-    نوید آینده، س 1، ش 3، 22 بهمن 1329.