تأثیر نوسازی حکومت پهلوی اول بر پایگاه زنان در خانواده و اجتماع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی/ دانشگاه تبریز

2 دانشگاه تبریز

چکیده

موضوع بحث حاضر مطالعه پایگاه خانوادگی و اجتماعی زنان در دوره پهلوی اول با توجه به نوسازی است. این نوشته در پاسخ به این ابهام است که در پایگاه و نقش زنان در زندگی خانوادگی و اجتماعی، متأثر از نوسازی­های این دوره چه تغییری ایجاد شد. چارچوب نظری از مفاهیم پایگاه و نقش در دو شاخص کیفیت زندگی یعنی زندگی خانوادگی و اجتماعی استخراج شده است. پایگاه، نقشی است در الگویی ویژه که موقعیت شخص را در رابطه با کل جامعه نشان می­دهد و مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف مشخص است. فرضیه اولیه آنست که پایگاه زنان در خانواده و اجتماع با توجه به نقش آنها ارتقا یافت. با اقدامات نوسازی حکومت پهلوی، پایگاه، حقوق و تکالیف زنان در خانواده و اجتماع مورد بازبینی قرار گرفت. در ساخت ایران مدرن زنان عهده­دار پرورش نسلی وطن پرست و مترقی شدند. مادر و مام وطن مفاهیمی مقدس شدند. بر خانواده تک همسری تأکید شد. قانون ازدواج 1310 گامی مهم در تنظیم قانونی روابط زن و مرد در ازدواج بود. آموزش و پرورش و مشارکت اجتماعی- اقتصادی زنان مورد توجه قرار گرفت. زنان در ابتدا با تقسیم کار جنسیتی در نقش مادر، معلم و تایپیست ظاهر شدند. به تدریج از اواسط دوره در لباس نظامی پیشاهنگی و خلبانی وارد عرصه مردانه شده و برای ورود به حوزه سیاست در دوره بعد تا حدودی زمینه را هموار ساختند. بازساخت پایگاه زنان به عنوان مادر گرچه موجب نگرش جنسیتی برای مشارکت زنان شد اما زمینه‌های ارتقای پایگاه زنان در خانواده و جامعه را از طریق اقدامات قانونی و فرهنگ‌سازی فراهم نمود. گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی- کتابخانه­ای و روش تالیف مقاله، توصیفی- تحلیلی است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of the first Pahlavi modernization on status women in society and family

نویسندگان [English]

  • mohammad salmasi zadeh 1
  • Ameneh Amiri 2
1 univarcity of tabriz
2 univarcity of tabriz
چکیده [English]

The subject is the study of the effect modernization on the status women in social and family in the first Pahlavi rule. This is aimed to response ambiguity that what changes are created during the modernization on the status of women in society and family. The theoretical framework is based on concepts status and role. The status indicate the position of the individual in society and it is the collection of duties and rights. The initial hypothesis is improvement of the status women in this duration. Modernization in duration of Pahlavi the status of women in society and family were revised. For Construction the modern Iran, women were responsible to grow up the new generation that were patriotic and progressive. The motherland and mother were the holy concepts. The monogamous family was highlighted. The marriage law of 1310 was an important step in regulating the relationship between women and men. Education and social-economic participation of women were considered .At the beginning, the women were in society as teacher, mother, typist that were based on gender division of jobs. In middle of period, the other roles that were limited to men were occupied by women such as scouts and pilot. So, these changes ended to enter the women to political at next duration of the Pahlavi rule. Rebuilding women's status as mother led to cooperation of the women in society and increase the social role of the women using the legal proceedings and culture, however the gender attitude created in the period. The data gathering is based on attributive- library and the method is descriptive- analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Status
  • Family and social life
  • Modernization
  • First Pahlavi rule
منابع فارسی
−     آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1351)، مقالات، گردآوری باقر مؤمنی، زیبا، تهران.
−     _____________ (1357)، مکتوبات، احیاء، تبریز.
−     اسنادی از مدارس دختران از مشروطه تا پهلوی ( 1378)، به کوشش سهیلا ترابی فارسانی، سازمان اسناد ملی ایران.
−     اکبری، محمدعلی (1382)،دولت و فرهنگ در ایران 1304-1357، مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.
−     ایرج میرزا، عارف و ایرج، (1333)، ردیه منظوم به عارف نامه ایرج میرزا، تهران، وطن ما.
−     پروژه تاریخ شفاهی ایران(1367)، دانشگاه هاروارد، به کوشش حبیب لاجوردی، ج10، http://bookiha.ir/20/5/2017 .
−     پهلوی، اشرف (1377)، چهره‌هایی در آینه، ترجمه هرمز عبداللهی، تهران فرزان روز.
−     تاریخ ایران دوره پهلوی از مجموعه تاریخ کمبریج (1388)، ترجمه مرتضی ثاقب­فر، نشر جام.
−     خسروپناه، محمدحسین (1381)، هدف­ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی، پیام امروز.
−     خشونت و فرهنگ: اسناد محرمانه کشف حجاب(1371)، تهران، مدیریت پژوهش انتشارات و آموزش.
−     روزن، مادفون (1369)، سفری به دور ایران، ترجمه علی محمدعبادی، پاژنگ.
−     دولت آبادی، صدیقه، نگرش و نگارش زن(1377)، شیکاگو، ج 1.
−     سالنامه وزارت فرهنگ 1315-1316(1345)، چاپخانه ایران.
−     سالنامه وزارت فرهنگ 1315-1317(1345)، ج2.
−     سالنامه و آمار 1315-1314(1316)،تهران، شرکت سهامی چاپ.
−     سالنامه و آمار 1317-1318و 1318-1319(مجموعه قوانین فرهنگی) (1319)، تهران، فردوسی.
−     سن، آمارتیاکومار (1385)، توسعه یعنی آزادی، ترجمه محمدسعید نوری نائینی، نشر نی.
−     کاظم‌زاده ایرانشهر، حسین (1307)، راه نو در تعلیم و تربیت، برلین، ایرانشهر.
−     کرمانی، میرزا آقاخان، شیخ احمد روحی (2001)، هشت بهشت، نسخه الکترونیک http://ketabnak.com/book/18/5/2011.
−     کرونین، استفانی (1383)،رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی.
−     کسروی، احمد (1324)،خواهران و دختران ما، تهران، پرچم.
−     کوزر، لوئیس؛ برنارد روزنبرگ (1378)،نظریه­های بنیادی جامعه شناختی، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران، نشر نی.
−     مسعود، محمد (1384)،تفریحات شب، تلاونگ.
−     مشفق کاظمی، مرتضی (1390)، تهران مخوف، امید فردا.
−     معجزشبستری، میرزاعلی (1357)، کلیات، بی‌جا، بی‌نا.
−     لاهوتی، ابوالقاسم (1357)،کلیات لاهوتی، توکا.
−     هاکس، مریت، اونرا آملیا (۱۳۶۸)، ایران : افسانه و واقعیت، خاطرات سفر به ایران، ترجمه محمدحسین نظری نژاد، محمد تقی اکبری، احمد نمایی، مشهد، آستان قدس رضوی، معاونت فرهنگی.
ب) روزنامه­ها و مجلات
−     اختر
−     اطلاعات
−     ایرانشهر
−     پیک سعادت نسوان
−     زبان زنان
−     عالم نسوان
−     کاوه
−     نامه ایران باستان
−     نامه بانوان
ج) منابع لاتین
−      Amin, Camron Michael, (2002), The making of the modern Iranian woman, United States of America, University Press of Florida.
−      Arjomand, Said Amir, (1988), The turban for the crown, New York, Oxford University Press.
−      Boyce, Annie tocki, (1930), Muslim women in the Capital of Persia, In Moslem World, no. 20, July.
−      Honarbin Holliday, (2010), Becoming visible in Iran, London, Tauris Academic Studies.
−      Matthee, Rudi, (1993), Transforming Dangerous Nomads into Useful Artisans, Technicians Agriculturalists: Education in the Reza Shah Period. Iranian Studies 26 nos. 3–4 (Summer/Fall 1993): 313–36.
−      Najmabadi, Afsaneh, (2005), Women with Mustaches and Men without Beards, California, University of California Press.
−      Pakravan, Fatemeh,(1998), Memoirs of Fatemeh Pakravan, Wife of General Hassan Pakravan, Army Officer, Chief of State Intelligence and Security Organization, Edited by Habib Ladjevardi. Cambridge: Iranian Oral History Project, Center for Middle Eastern Studies, Harvard University.
−      Paidar, Parvin, (1995), Women and the political process in twentieth-century Iran, London,Cambridge University.