قراسواران و ناکارآمدی تأمین امنیت راه‌ها و جاده‌ها در دوره قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی اصفهان

2 کارشناس ارشد

چکیده

ایران سرزمینی بزرگ با شهرها و راه‌های ارتباطی زیاد و متنوعی است. در طول تاریخ، تمام تلاش حاکمان ایرانی، کنترل و تسلط بر راه‌ها و جاده‌های این کشور بوده است. لازمه این امر، داشتن ارتش منظم و گسترده‌ای بوده تا همه چیز را تحت کنترل حکومت قرار دهد. تأمین امنیت جاده‌ها و راه‌های ایران در مقابل دزدان و راهزنان از زمان صفویان عمدتاً در دست سربازان محلی به نام قراسواران بود. در دوره قاجار نیز قراسواران با همان کارکرد قبلی فعالیت داشتند، این عده که معمولاً از میان عشایر و افراد محلی انتخاب می‌شدند، به حفظ امنیت جاده‌ها و راه‌های پرخطر همت می‌گماشتند. این سربازان که مواجب و جیره کافی دریافت نمی‌کردند و لباس رسمی سربازان را نیز نداشتند، از جایگاه و ارزش پایین‌تری نسبت به دیگر سربازان ارتش برخوردار بودند. این موضوع با عوامل دیگر، همواره موجب ناکارآمدی عملکرد این نیروهای مؤثر در تأمین امنیت داخلی می‌شد، مسئله‌ای که در نهایت در توسعه نیافتگی اقتصادی ایران دوره قاجاری مؤثر بود. بر این اساس، این پژوهش ضمن بررسی عملکرد قراسواران، به بررسی علل ناکارآمدی آنها در تأمین امنیت راه‌ها و جاده‌ها در دوره قاجاریه پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Qarasavaran and Inefficiency in Security Arrangement of Roads and Routes in Qajar Era

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Jafari 1
  • batoul soleimani 2
1 Isfahan faculty member
2 Masters
چکیده [English]

Iran is considered to be a wide land with numerous cities and roads. Throughout history, Iranian rulers have endeavored to maintain their control and dominance over the roads and routes in this country. Such purpose required a regular and standing army in order to control all affairs. Generally, from Safavid era, Iran security arrangement of roads and routes against thieves and bandits was completed by local soldiers i.e. Qarasavaran. In Qajar era, Qarasavaran were regarded to fulfil their task like before. They were selected among nomads and indigenous people to protect the security of perilous roads and routes. However, not only they were deprived of having enough rations and military uniform but also they were considered to be in lower position compared to army soldiers. All these reasons led to the incompetence of such influential groups in security arrangement of roads and routes and subsequently, had effect on Iran economic underdevelopment in Qajar era. This study investigates the performance of Qarasavaran and the reasons of their inefficiency in security arrangement of roads and routes in Qajar era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Tribes
  • Roads
  • Security
  • Commercial
  • Qarasavaran
  • Nomads

مراجع

-     آدمیت، فریدون (1356)، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشده قاجار، تهران، انتشارات آگاه.
-     آل داوود، علی (1378)،دوسفرنامه از جنوب،تهران،انتشارات امیر کبیر.
-     آل یاسین، کاظم (1371)،تاریخ مالیات از آغاز تا امروز، اصفهان، انتشارات مشعل.
-     ابن اثیر، عزالدین علی (بی‌تا)، الکامل فی تاریخ، جلد یازدهم، ترجمه عباس خلیلی، تهران، مؤسسه مطبوعات.
-     اعتماد السلطنه، محمد حسن خان (1367)، تاریخ منتظم ناصری، جلد اول و سوم، تهران، انتشارات دنیای کتاب.
-     امین الدوله، علی (1341)، خاطرات سیاسی امین الدوله، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، (بی‌جا)، شرکت سهامی کتاب‌های ایران.
-     انوری، حسن (1382)، فرهنگ فشرده سخن، جلد دوم، تهران، انتشارات سخن.
-      افشار، ایرج (1380)، دفتر تاریخ و مجموعه اسناد و منابع تاریخی، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار.
-      اولیویه، مسیو (1371)، سفرنامه اولیویه، جلد اول، ترجمه محمد طاهر میرزا، تهران، انتشارات اطلاعات.
-      اولئاریوس، آدام (1369)، سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمه محمد حسین کرد بچه، انتشارات کتاب برای همه.
-      بروگش، هنریش (1368)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه حسین کرد بچه، تهران، انتشارات اطلاعات.
-      بروگش، هنریش (1374)، در سرزمین آفتاب، ترجمه مجید جلیلوند، (بی‌جا)، نشر مرکز.
-      بشیری، احمد (1362)، کتاب آبی: گزارش‌های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه ایران،تهران انتشارات نشر نو، چاپ دوم.
-      بنجامین، ساموئل (1369)، سفرنامه بنجامین، ترجمه: حسین کرد بچه، (بی‌جا)، سازمان انتشارات سازمان اسناد.
-      بیانی، شیرین (1375)، پنجاه سال تاریخ ایران در دوره ناصری، جلد سوم، (بی‌جا)، نشر علم.
-      بیانی، خان بابا (1353)، تاریخ نظامی ایران در دوره صفویه، تهران، انتشارات ستاد بزرگ ارتشتاران.
-      پریل، ج. آ (1387)، تاریخ کمبریج، جلد پنجم، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ هفتم.
-      پولاک، ادوارد (بی‌تا)، سفرنامه پولاک، ترجمه کیکاووس جهانداری، (بی‌جا)، انتشارات خوارزمی.
-      تانکوانی، زی، ام (1383)، نامه‌هایی درباره ایران و ترکیه آسیا، ترجمه علی اصغر سعیدی، (بی‌جا)، نشر چشمه.
-      تاورنیه، ژان باتیست (1369)، سفرنامه تاورنیه، تصحیح حمید شیرانی، (بی‌جا)، انتشارات کتابخانه سنائی، چاپ چهارم.
-      تکمیل همایون، ناصر (1376)، تحولات قشون در تاریخ معاصر ایران، جلد اول، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-      تیموری، ابراهیم (1332)، عصر بی‌خبری، تهران، چاپ اقبال.
-      دهخدا، علی اکبر (1339)، لغت‌نامه، جلدهای 5، 11، 14، زیر نظر محمد معین، انتشارات دانشگاه تهران.
-      رضوی، ‌سیدابوالفضل (1388)، شهر، ‌سیاست و اقتصاد در عهد ایلخانان، ‌تهران، ‌امیرکبیر.
-      ژوبر، پی. ام (1347) مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمه محمود مصاحب، تبریز، کتابفروشی چهر ه.
-      سانسون (1377)، سفرنامه سانسون، ترجمه محمد مهیار، اصفهان، (بی‌نا).
-      سپهسالار، میرزاحسین‌خان (1373)، حکومت سایه‌ها، به کوشش محمدرضا عباسی، تهران، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
-      سیفی، مرتضی (1362)، نظم و نظمیه در دوره قاجاریه، انتشارات سیاولی.
-      شعبانی، رضا (1377)، تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه،‌ ج اول، ‌تهران، ‌نشر قومس.
-      شمیم، علی اصغر (1387)، ایران در دوره سلطنت قاجار، جلد اول، تهران، انتشارات بهزاد.
-      ضرغام، شهریار (1369)، گزارش‌های تلگرافی آخرین سال‌های عصر ناصرالدین شاه، تهران، انتشارات شهریار ضرغام.
-      فرانکلین، ویلیام (1358)، مشاهدات سفر از بنگال به ایران، ترجمه محسن جاویدان، انتشارات دانشگاه تهران.
-      فلور، ویلم (1366)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، جلد اول، ترجمه ابولقاسم سری، تهران، انتشارات توس.
-      قائم مقامی، جهانگیر (1355)، تاریخ ژاندارمری ایران، تهران اداره روابط عمومی ژاندارمری کشور.
-      کرزن، جرج (1373)، ایران و قضیه ایران، جلد دوم، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، (بی‌جا)، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
-      کلاویخو، گنزاله دوروی (1366) سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
-      کمپفر، انگلبرت (1360)، سفرنامه کمپفر به ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.
-      گرشویچ، ایلیا (1385)، تاریخ ایران دوره هخامنشیان، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ.
-      معطوفی، اسدالله (1382)، تاریخ چهار هزارساله ارتش ایران، تهران، انتشارات ایمان.
-      معین، محمد (1384)،فرهنگ معین، جلد دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
-      میرجعفری،‌ حسین (1385)، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی،‌ اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان،‌ تهران و اصفهان،‌ سمت و دانشگاه اصفهان،‌ چاپ پنجم.
-      نجم‌الملک، عبد الغفار (1362)، سفرنامه خوزستان، تهران، مؤسسه مطبوعات علمی، چاپ دوم.
-      ورهرام، غلامرضا (1366)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران عصر زند، تهران، انتشارات معین.
-      ویلز، گرین (1368)، ایران در یک قرن پیش، ترجمه غلامحسین قراگوزلو، (بی‌جا)، انتشارات اقبال.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 20 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 11 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار