تأثیر بحرانهای سیاسی ایران همزمان با جنگ جهانی اول بر ناکامی ‌مأموریت براوین در تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه گیلان

چکیده

‌مأموریت سیاسی براوین در ایران (7 بهمن1296 تا 31شهریور 1297خ.) به‌عنوان نخستین سفیر دولت بلشویکی روسیه، آغازگر دوران جدیدی در روابط سیاسی دو کشور بود، اما این ‌مأموریت برای براوین فرجام خوشی نداشت. حضور هم‌زمان سفیر روسیه تزاری و حمایت قزاق‌ها از او، عدم موافقت انگلستان با فعالیّت سفیر بلشویک‌ها در تهران و همچنین ترس دولت و ‌‌هیئت‌حاکمۀ ایران از اعلام مواضع رسمی خود در پذیرش حکومت انقلابی شوروی، از مهم‌ترین مشکلات پیش روی نخستین سفیر شوروی در ایران بود. بنابراین، براوین در صورت غلبه بر این مشکلات، می‌توانست حضور و موقعیّت خود را در تهران تثبیت کند، اما در عمل وی نتوانست به موفقیتی دیپلماتیک در تهران دست یابد. در پژوهش پیش رو این پرسش مطرح می‌شود که چه عواملی موجب عدم موفقیّت براوین در ‌مأموریت وی به تهران به‌عنوان نخستین سفیر شوروی بوده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد با وجود حمایت‌هایی که براوین از سوی جنگلی‌ها و برخی از چهره‌های دموکرات از آن برخوردار بوده است، شرایط جنگ جهانی اوّل، به‌ویژه نفوذ دولت انگلستان بر ساختار سیاسی ایران، آشفتگی سیاسی ایران و قفقاز و تردید دولت ایران در شناسایی رسمی دولت شوروی و سفیر آن‌ها و همچنین عدم حمایت قاطع زمامداران شوروی نسبت به وی، از عوامل مهم ناکامی براوین در این ‌مأموریت بوده است. پژوهش حاضر با رویکرد تاریخی و اسنادی و به شیوۀ مطالعۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Iran's Political Crisis Contemporary with the World War I on the Failure of the Bravine's Mission in Tehran

نویسنده [English]

  • abbas panahi
Associate Professor, University of Guilan
چکیده [English]

Bravine's political mission in Iran (February 27, 1296 to September 31, 1297 A.D.) as the first ambassador of the Russian Bolshevik government marked the beginning of a new era in the political relations between the two countries, but this mission did not end happily for Bravine. According to him, the British disagreement with the activity of the Bolshevik ambassador in Tehran, as well as the fear of the Iranian government and ruling body to announce their official positions in accepting the Soviet revolutionary government, were among the most important problems facing the first Soviet ambassador to Iran. Thus, if Bravine overcame these problems, he could have established his presence and position in Tehran, but in practice he could not achieve diplomatic success in Tehran. In the forthcoming research, this question arises; "What were the reasons for Bravine's failure in his mission to Tehran as the first Soviet ambassador?" The findings show that, despite the support of Bravine by the Jungle followers and some democrats, the conditions of World War I, especially the British government's influence on the Iran's political structure, Iran's and Caucasus's political turmoil and the Iranian government's reluctance to formally recognize the Soviet government and its ambassador, as well as the Soviet rulers' lack of firm support for him, were important factors of Bravine's failure in this mission. The present study is conducted using a historical and documentary approach implementing a descriptive-analytical research method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • England
  • Bravine
  • Russia
  • Soviet Union
  • Jungle Movement
منابع
الف) اسناد
-     سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، شناسۀ سند: ساکما، 0006-1821-00-210 ؛1821-00-210 ؛1 1948-00-210؛ 1916-00-210.
-     مرکز اسناد و دیپلماسی وزارت امور خارجه، مجموعه اسناد و گزارشهای سیاسی براوین.
-     ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه(استادوخ).
شمارۀ اسناد:
-     1/21/8/2/1336؛5/0/10/1325؛13/25/1332؛26/66/1336؛41/26/66/1336؛9/8/2/1336؛11/12/1336؛4/2/2/1336؛2/2/2/1336؛2/2/1336؛2/2/2/1336؛48/26/66/1336؛51/26/66/1336؛48/26/66/1336؛13/242/1336؛12/396/1336؛48/26/66/1336؛48/26/66/1336؛26/26/66/1336؛1/8/69/1339؛73/2/66/1339./ p8/k2/1336/،p10/k2/1336).
ب) روزنامهها
-     روزنامه جنگل (1336)، سال اول، شمارۀ 26، ص پنجم/ یکشنبه تاریخ نوزدهم جمادی‌الاولی 1336.
-     روزنامه جنگل (1336)، سال اول، شمارۀ 30، ص دوم/ یکشنبه تاریخ بیستم رجب 1336.
-     روزنامه جنگل (1336)، سال اول، شمارۀ 29، ص هشتم، 1336.
-     روزنامه جنگل 16 ذیقعده 1335، سال1، شمارۀ 9.
-     روزنامه بهار (1296)، شمارۀ 7، 23 دلو (بهمن).
-     روزنامۀ کاوه، شماره 28.
ج) کتابها
-     اوسینکو، لئوآلکسیویچ (1395)،یادداشتهای افسینکوف کنسول روسیه در رشت، ترجمۀ افشین پرتو، رشت: حوزه هنر و فرهنگ ایلیا.
-     پرسیتس، مویسِی (1379)، بلشویکها و نهضت جنگل، ترجمۀ حمید احمدی، تهران: انتشارات شیرازه.
-     پناهی، عباس (1395)، مأخذشناسی تحلیلی توصیفی جنبش جنگل، رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
-     دیلمی، پژمان (1398/ 2019)، سیمای پنهان پوپولیستهای رشت، برلین: نشر گردون.
-     سپهر، مورخ‌الدوله (1362)، ایران در جنگ اوّل، 1918-1914، تهران: انتشارات ادیب.
-     شاکری، خسرو، (1386)، میلاد زخم، ترجمۀ شهریار خواجیان، تهران: اختر.
-     غنی، سیروس (1385)، ایران: برآمدن رضاخان، برآمدن قاجار و نقش انگیسیها، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران: نشر نیلوفر.
-     فخرایی، ابراهیم (1357)،سردار جنگل، تهران: جاویدان.
-     فرخ، مهدی (1347)،خاطرات سیاسی، به کوشش پرویز لوشانی، تهران: امیرکبیر.
-     کمره‌ای، سید محمد (1384)، روزنامه خاطرات سید محمد کمره‌ای، جلد 1، به کوشش محمدجواد مرادی‌نیا، تهران: اساطیر.
-     گیلک، محمدعلی (1371)، تاریخ انقلاب جنگل، رشت: نشر گیلکان.
-     مارچنکو، م. (1371)،سفری به ایران، ترجمه م. ر زین‌العابدینی،تهران: انتشارات مترجم.
-     متین‌دفتری، احمد (1371)، خاطرات یک نخستوزیر، به‌کوشش باقر عاقلی، تهران: انتشارات علمی.
-     منشورگرگانی، محمدعلی (1368)، رقابت روسیه و انگلستان در ایران، به اهتمام محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطایی.
-     مهرنوش، صادق (1398)، تاریخ جنگل،به کوشش محمد کلهر، تهران: نشر شیرازه کتاب ما.
-     میرزاصالح، غلامحسین (1369)، جنبش میرزا کوچکخان بنابر گزارشهای سفارت انگیس، تهران: نشر تاریخ ایران.
-     میرشینکف، ل. ی. (1357)، ایران در جنگ جهانی اوّل،ترجمۀ ع. دخانیاتی، تهران: انتشارات فرزانه.
-     نیکیتین، ب. (1329)، ایرانی که من شناختم، ترجمۀ بهرام فره‌وشی، تهران: نشر معرفت.
-     یقیکیان، گریکور (1363)، شوروی و جنبش جنگل یادداشتهای یک شاهد عینی، به کوشش برزویه دهگان، تهران: انتشارات نوین.
-     Fatemi, n.s ,(1952), Diplomatic History of Persia 1917-1923, Anglo-Russaian power Politics in Iran, New York, R. F.Moore Co.
-     Kapur, Harish,(1966),»Diplomatic History of Persia1917-1927«, study of soviet policy Towards Turkey, Iran and afghanistan, first Published By Geneva.
د) مقالات
-     دهناشی، غفار (1380)، «براوین، نخستین ‌فرستاده ‌دولت ‌روسیه ‌شوروی‌در ایران»،فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال2، شمارۀ 5 (پیاپی ۵-۶ )، زمستان و بهار،صص187-198.
-     واساکونی، و. (1397)، «یک‌سال در گیلان (تحولات سیاسی سال 1919)»،ترجمۀ روبرت واهانیان و مسعود حقانی، دوماهنامه فرهنگی، هنری و پژوهشی گیلهوا، سال بیست‌وهفتم، شمارۀ 152، مرداد- شهریور 1397.
ﻫ) سایت
-     ویکی‌پدیای روسیه، «براوین»