ریشه‌های چینی وزارت توأمان در عصر ایلخانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیاردانشگاه اراک

3 مربی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

لازمه هر حکومتی بعد از شکل­گیری و تثبیت، برپایی تشکیلات دیوانی است. مغولان پیش از تشکیل حکومتی متمرکز و گسترده، اقوامی صحراگرد بودند و آموخته‌هایشان متأثر از تمدن‌های پیرامون خود بود. آنان در آسیای مرکزی و در همسایگی اقوام متمدن از جمله اویغورها و ختاییان بودند. این نزدیکی و همسایگی، رشته‌های ارتباطی بین آن­ها را در قالب‌های مختلف به‌وجود آورد. علاوه بر این اقوام، مغولان در همسایگی تمدن بزرگ چین قرار داشتند و با حضور در ایران مختصاتی از تمدن چینی را با خود به ایران آوردند از جمله‌ی این­ها می­توان به شیوه وزارت توأمان در ساختار حکومتی ایلخانی را نام برد اگرچه وزارت توأمان در ایران دارای ریشه تاریخی بومی است اما این هماهنگی در وزرات، با فرهنگ چین پیوستگی بیشتری داشت.
این مقاله برآن است تا به شیوه توصیفی- تحلیلی ریشه­های وزارت توأمان در چین و کانال­های ارتباط تمدنی ایران و چین شامل قوم ختا، اویغور و جاده ابریشم که در انتقال پروسه وزارت توأمان از چین به ایران سهیم بودند را مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Chinese Origins of Common Ministry in Ilkhanate Era

نویسندگان [English]

  • salimeh afrasiabi 1
  • Boshra Delrish 2
  • asghar zoghi 3
1 Master of History in Ferdowsi University of Mashhad
3 Instructor of Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Requirement of each state is establishment of the Court after the formation and consolidation. Mongols had been nomadic people before the government was established by them. their knowledge was influenced by the cultures around them. Mongols was in Central Asia and in the neighborhood of civilized nations, including the Uyghurs and Kitan. This proximity and neighborhood created strings of connection between them in various formats. moreover Mongols standed in close neighborhood of great civilization of China and with present in Iran, the coordinates of Chinese civilization brought with them to Iran, specially joint common in administrative structure of Ilkhani. Thought there is the historical origins of joint common in Iran but it, but this harmony in the Ministry cohere the Chinese culture.
This article is intended to the originals of joint common in China and the channels of communication Iranian and Chinese civilization, including Kitan, Uyghurs and the Silk Road which are involved and partook in the transfer of joint common from China to Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • common ministry"
  • " Mongols"
  • Ilkhanate"
  • kitan"
  • "uyghurs"
  • "silkroad"
  • "china"
-      آذری، علاءالدین (1367)، تاریخ روابط ایران و چین، مؤسسه امیرکبیر: تهران.
-      ابن­خلدون (1336)، مقدمه ابن خلدون، جلد اول، ترجمه محمدپروین گنابادی، تهران، بنگاه ترجمه و کتاب.
-      اشپولر، برتولد (1386)، تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-      اقبال، عباس (1365)، تاریخ مغول، تهران، امیر کبیر.
-      القاشانی، ابوالقاسم ( 1348)، تاریخ الجایتو، باهتمام بهمن همبلی، تهران، بنگاه و ترجمه.
-      بارتولد، وو (1366)، ترکستان نامه، جلد اول، ترجمه کریم کشاورز، تهران، مؤسسه آگاه.
-      باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1363)، اژدهای هفت سر، تهران، دنیای کتاب.
-      جوینی، عطاملک (1378)، تاریخ جهانگشای، جوینی جلد اول و سوم، ترجمه احمد خاتمی، تهران، علم.
-      حافظ ابرو (1350)، ذیل جامع التواریخ رشیدی، باهتمام خانبابا بیانی، تهران، انجمن آثار ملی.
-      خسروی، علی (1394)، جایگاه ترکان اویغور در نظام اداری سیاسی مغول و عصر ایلخانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی.
-      خواندمیر، غیاث الدین (1335)، دستورالوزرا، سعید نفیسی، اقبال.
-      روستا، جمشید (1387)، تحلیلی بر چگونگی شکل‌گیری دولت قراختایی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان، شماره 2، صفحات 93-111.
-      ساندرز، ج ج (1361)، تاریخ فتوحات مغول، ترجمه ابوالقاسم حالت، تهران، امیرکبیر.
-      شریک امین، شمیس (1357)، فرهنگ اصطلاحات دیوانی عهد مغول، فرهنگستان ادب و هنر.
-      عبدلی، محمد؛ گرکنی، راضیه (1391)، تاریخ و جغرافیای تاریخی جاده ابریشم، تهران، مؤسسه­ی جمال هنر.
-      قیوم­اویچ­کمالف، آبلیت (1381)، تاریخ عمومی اویغورستان، ترجمه میترا نظریان، الکساندر چولوخادزه، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، بی‌جا.
-      کنفوسیوس (1379)، تعالیم کنفوسیوس، مترجم فریده مهدوی دامغانی، تیر.
-      گروسه، رنه (1353)، امپراطوری صحرانوردان، ترجمه ابوالحسن مکیده، بی­جا، بنگاه نشر و ترجمه کتاب.
-      گودار، آندره (1365)، آثار ایران، جلد سوم، مترجم ابوالحسن سرومقدم، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
-      لسترنج (1337)، جغرافیای سرزمین­های خلافت شرقی، ترجمه عرفان محمود، تهران، علمی و فرهنگی.
-      لمبتون، آن (1372)، تداوم و تحول در قرون میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، بی­جا، نی.
-      منشی­کرمانی، ناصرالدین (1338)، نسائم­الاسحار من ­لطائم ­الاخبار، به­تصحیح میرجلال­الدین حسینی ارموی، دانشگاه تهران.
-      مورگان، دیوید (1380)، مغولها، ترجمه­ی عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
-      وصاف، عبدالله (1383)، تحریر تاریخ وصاف، به کوشش عبدالحمید آیتی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-      ولادیمیرتسف، ب (1363)، چنگیز خان، ترجمه شیرین بیانی، اساطیر.
-      ویلتس، دوراکه (1353)، سفیران پاپ به دربار خانان مغول، ترجمه مسعود رجب­نیا، شرکت سهامی خوارزمی.
-      هرمان، گوتفرید (1389)، اسناد دیوانی فارسی در دوره­ی مغولان؛ فرمان­های امیران و وزیران، ترجمه فرانک بحرالعلومی، میراث جاویدان، شماره 1-2، سال نهم.
-      همدانی، رشیدالدین فضل الله (1373)، جامع التواریخ، جلد سوم، به تصحیح محمد روشن، مصطفی موسوی، تهران، البرز.
-      ـــــــــــــــــــــــــ (1338)، جامع التواریخ، جلد اول، به کوشش بهمن کریمی، تهران، اقبال.
-      ـــــــــــــــــــــــــ (1367)، جامع التواریخ، جلد اول و دوم، به کوشش بهمن کریمی، بی­جا.
-      ـــــــــــــــــــــــــ (1940)، تاریخ مبارک غازانی، به تصحیح به سعی و اهتمام کارل یان، بی‌جا.
-      ـــــــــــــــــــــــــ (۱۳۵۰)، طب ختا (تنسوق نامه)، با مقدمه مجتبی مینوی، تهران، دانشگاه تهران.
-      ـــــــــــــــــــــــــ (1386)، بیان الحقایق، مقدمه و تصحیح هاشم رجب­زاده، مرکز پژوهش میراث مکتوب.
-      هندوشاه­نخجوانی، محمد (1976)، دستورالکاتب فی التعیین المراتب، جلد اول و دوم، مصحح عبدالکریم علی­اوغلی علی­زاده، مسکو، فرهنگستان شوروی سوسیالیستی آذربایجان.
منابع لاتین
-       Aigle, Denise (2006-2007), "Iran under mongol domination:The effectiveness and failings of a dual administrative system", Orient et M.diterran.e,EPHE, Paris Sorbonne T 57. pp 78-65.
-       Allsen, Thomas (2001), Culture and Conquest in Mongol Eurasia, Cambridge (U.K): Cambridge University prss.
-       Beckwith, Christopher.I (2009), Empaires of the silk road, Princeton university press.
-       Bilenstenin, Hans (1953), restoration of the Han dynasty, Stockholm. Goteborg, Elanders boktryckeri.
-  Bilenstenin, Hans (1980), The bureaucracy of Han times, Cambridge University press.
-       Blair, Sheila.S (1983), "The Coins of the Later Ilkhanids", Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 26, No.
-       Ebrey, patricia Buckley (2010), The Cambridge illustrarted history of china, Cambridge university press.
-       Doubs, H. Hamor (2009), "the history of the former Han dynasty'', volume1, university of orgon libraries, alphabetical glossary.
-       Dillon, Michael (2013), chinas muslim Hui community: migration, settleman and sects, Routledge press: new york.
-       Jackson, p (1988), "Bakhshi", Encyclopedia Iranica, Vol. III, Fasc. 5, pp. 535-536.
-       Holcombe, Charles (2011), A history of east of Asia, Cambridge university press.
-       Lane, George (1999), "Arghun Aqa: Mongol bureaucrat", Iranian Studies, 459-482.
-       Liu , James, T.C (1962), "An Administrative Cycle in Chinese History: The Case of Northern Sung Emperors", The Journal of Asian Studies, Vol. 21, No. pp. 137-152 , Matsui, Dai & Watabe.
-        Ryoko, (2015), "A Persian-Turkic Land Sale Contract of 660 AH/1261–62 CE", Orient, Volume 50, 40-51.
-       Michal, Biran, (2012), "Kitan migration in Eurasia (10th- 14th the centuries)", jurnal of central Eurasian studies, volume3, 85-108.
-       Loewe, Michael, (1986), "The former Han Dynasty", the Cambridge history of china, volume 1, Edition Denis Twitchett & Michael Loewe, Cambridge university press: new york.
-       Rossabi, Moris,(1988), "The reign of Khubilai Khan", The Cambridge history of china, vol 6, Edition Denis Twitchett and K John fairbank, Cambridge university pres: new york.
-       West, Elizabeth, Endicott, (1989), Mongolia rule in china, Harvard university press.
-       ___________________, (1994), "The yuan goverment and society'' the Cambridge history of china, vol 6, edited by Alien Regimes and Denis Twitchett, Cambridge university pres: new york.
-       Wrght, David, Curts, (2009), From war to diplomatic parity in elevfnth cenrey china- sungs foregn relationships with kitan liao, Brill Liden: Boston.
منابع چینی
-       段文明 (1990), "忽必烈与儒士", 晋阳学刊, 内蒙古政府办公厅, 第106-110页.
- 刘迎胜 (2004)," 色目人与元代制度、社会重新探­蒙古、色目、人、南人划分的位置" (日)早稻田大学般田善之, 中国广播电视出版社.