نقش پردازش های دینی در طرح مطالبات اجتماعی زنانِ عصر مشروطه

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی نقش پردازش‌های دینی در طرح مسألۀ مطالبات اجتماعی زنان ایرانی در دورۀ تاریخیِ مشروطه است. در این نگارش به بررسی مطالبۀ حق تحصیل برای زنان و نقش پردازش‌های دینی در طرح و به نتیجه رسیدن برخی از آن مطالبات پرداخته شده است. منبع شاخص در این پژوهش، مطبوعات دورۀ مشروطه است؛ دلیل اهمیت و توجه به مطبوعات در این دورۀ، اهمیت آن­ها در قالب مهم­ترین منبع اطلاع رسانی بودن در دورۀ مشروطه می­باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر اسنادی و با استفاده از دو فن تحلیل محتوا و بافت موقعیت کلمات می‌باشد. این پژوهش به ثمر رسیدن اصلی­ترین مطالبۀ اجتماعی زنان در دورۀ مشروطه و نقش استفاده از روایات و پردازش­های دینی، به عنوان حلقۀ واسط میان طرح مطالبات اجتماعی و تحقق مسألۀ حق تحصیل برای زنان در دورۀ مشروطه را نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role of religious processes in the presentation of Women's social demands in Constitution Period

نویسندگان [English]

  • علی باغدار دلگشا 1
  • عباس سرافراز 2
  • هما زنجانی زاده 2
  • هادی وکیلی 2
1 دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشیار، دانشگاه فردوسی مشهد
−    آبادیان، حسین. صفری، زهره (1393)، «مطالبات اجتماعی و فرهنگی زنان در دورۀ مشروطه تا سلطنت رضاشاه»، جستارهای تاریخی، سال5، شمارۀ2، صص 1-19.
−    باغدار دلگشا، علی (1394)، بررسی مطالبات اجتماعی زنان در مطبوعات دورۀ مشروطه، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
−    بی‌نام (1378)، «منتخبی از نشریات دوره مشروطه»، در نگرشی بر زن و جنسیت در دوران مشروطه، ویراستۀ ژانت آفاری- مژگان علی بخشیان و منصوره فتوره چی، رم، کانون پژوهش تاریخ زنان ایران.
−    بی‌نام (1390)، در بیان تأدیب زنان و ارشاد اولاد ذکور، نسخه خطی در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، شماره بازیابی: 3/3970، 1258ق در کراچی، روح‌انگیز، هشت رساله در بیان احوال زنان، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
−    بی‌نام (1390)، در بیان احوال زنان، نسخه خطی در کتابخانه مرکز احیای میراث اسلامی، شماره بازیابی: 5/1043، 1265ق در کراچی، روح‌انگیز، هشت رساله در بیان احوال زنان، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
−    ترکچی، فاطمه، ططری، علی- گردآورندگان- (1390)، اسناد بانوان در دوران مشروطیت (دورۀ دوم و سوم مجلس شورای ملی)، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
−    زنجانی‌زاده، هما، باغدار دلگشا، علی (1394)، «بررسی جامعه شناختی روزنامه نگاری زنان در عصر مشروطه، با تأکید بر روزنامۀ زبانِ‌زنان»، مسائل اجتماعی ایران، سال6، شمارۀ1، صص 61-80.
−    ملکزاده، مهدی (1339)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، جلد7، تهران، بی‌نا.
−    فصیحی، سیمین (1389)، «از خلوت خانه تا عرصه اجتماع: رویارویی زنان با دوگانگی طبیعت و فرهنگ از انقلاب مشروطیت تا پایان دوره قاجار»، در تاریخ اسلام و ایران شماره 8، صص 138-115.
مطبوعات
−    ایران‌نو، 22 شعبان 1327ق، سال1، شماره 13، «خطابه یکی از شاگردان دبستان ناموس در مجلس امتحان».
−    انجمن، 25 ذیحجه 1324ق، سال اول، شماره 41.
−    بهلول، 8 ربیع الآخر 1329 ق، سال اول، شماره 8، «بیچاره وطن».
−    تمدن، 7 ربیع‌الاول 1325ق، سال 1، شماره 12، «مکتوب یکی از مخدرات».
−    حبل‌المتین (هفته‌نامه)، 16 شوال1324ق، سال 14، شماره 17، «نگارش یکی از مجلات قزوین».
−    حبل‌المتین، 22 رجب 1325ق، سال 1، شماره 105، «لایحه یکی از خواتین».
−    حدید، 26 رجب 1324ق، سال­2، شماره 13، «طلب‌العلم فریضه علی کل مسلم ومسلمه».
−    دانش، 24 رمضان 1328ق، سال1، شماره2، «تربیت از گهواره تا لحد است».
−    رهنما،26 جمادی الآخر 1325ق، سال1، شماره 1، «ادخلو فی سلم کافه».
−    زبان زنان، 19جمادی‌الاول 1338، سال1، شماره 15، «نامه از تهران».
−    زبان زنان، 9 شوال 1338، سال 2، شماره 34، «مادر ما ایران».
−    شرق، 21 ربیع‌الثانی1328ق، سال ؟، شماره 79، «لایحه انجمن مخدرات وطن».
−    شکوفه، ذی‌قعده 1330ق، سال1، شماره 3، «لایحه تبریک است که از سرکار خانم مدیره محترمه دوشیزگان وطن رسیده».
−    شکوفه، 9 ربیع‌الثانی 1331ق، سال 1، شماره 6، «آگاهی یا حقیقت مطلب».
−    شکوفه، 12 رجب 1331ق، سال1، شماره1 1،لایحه «شاگردان مدرسه مبارکه حرمتیه».
−    شکوفه، غره صفر 1332ق، سال2، شماره 20، «در اساس اسایش زنده کی خانم‌های محترمه».
−    شکوفه، 5 ربیع‌الثانی 1332ق، سال2، شماره 24، «مقایسه حالات زنان اروپایی با زنان ایرانی».
−    شکوفه، 21 ذی‌حجه 1333ق، سال3، شماره20، «عوالم النساء».
−    شمس، 14شعبان1326ق، سال1، شماره 2، «صورت تلغرافی که از جانب قومیته زنان ایرانی مقیمین اسلامبول به امپراطوریس و قرالیچه‌های دول اجنبیه کشیده شده».
−    صوراسرافیل، 17 ربیع الاخر 1325، سال 1، شماره 1، «مسئولیت قلم».
−    صوراسرافیل، 21 جمادی الآخر1325، سال 1، شماره8-7، «مقاله یکی از مخدرات وطن دوست».
−    طوس، 2 ربیع‌الاول 1328، سال1، شماره 29، «تقدیم زنانه یا همت مردانه» (مکتوب یکی از مخدرات).
−    عصر جدید، 11 ذیحجه 1332ق، سال1، شماره 5، «شکوفه».
−    مجلس، 16شوال‌المکرم 1324ق، سال 1، شماره 6، «عریضه یکی از خواتین با علم به عنوان آقای محمد مجتهد دامت برکاته».
−    مساوات، 19 صفر 1326ق، سال 1، شماره 18، «تظلم جماعت نسوان طهران به انجمن اتحادیه طلاب».
−    ناقور، 16 ربیع الاول 1327ق، سال 1، شماره 13، «ترجمه از روزنامۀ اقدام مطبعۀ اسلامبول نمره 538 پروتست ایرانیان».
−    نالۀ ملت، 27 شعبان 1326ق، سال1، شماره 19، «جمعیت اتحاد و ترقی ایران».
−    نالۀ ملت، 14 ذی حجه 1326ق، سال اول، شماره 35، «ابابیل و اصحاب الفیل».
−    ندای وطن، 23 شعبان 1325ق، سال1، شماره 70، «لایحه اتحادیه غیبی نسوان».