نقش قفقاز در روابط ایلخانان با اردوی زرین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار تاریخ دانشگاه زنجان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تاریخ دانشگاه زنجان

-

چکیده

چکیده
منطقه قفقاز در طول تاریخ یکی از مناطق استراتژیک جهان به شمار می‌آمد. اهمیت ژئوپلیتیکی این منطقه عمدتاً ناشی از نقش کوه‌های قفقاز می‌باشد که همچون سدی این منطقه را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کرده‌اند. با تشکیل دولت ایلخانان در ایران و جنوب کوه‌های قفقاز و دولت اردوی زرین در شمال قفقاز یعنی دشت قپچاق بار دیگر اهمیت ژئوپلیتیک منطقه قفقاز برجسته شد. خانات اردوی زرین که پیش از ایلخانان در شمال قفقاز حضور داشتند همواره به قفقاز جنوبی دست‌اندازی می‌کردند. با تشکیل دولت ایلخانان منطقه قفقاز به متصرفات هلاگو اضافه شد. این مسئله نگرانی خانات اردوی زرین را در پی داشت. ایلخانان که به اهمیت منطقه قفقاز پی برده بودند پایتخت خود را در نزدیکی این منطقه بنا کرده‌اند تا مانع از افتادن این منطقه به دست رقیب خود یعنی اردوی زرین بشوند. این رقابت، دو امپراتوری را به اتخاذ سیاست‌های خاصی در روابط با یکدیگر و یا در روابط بین‌الملل نمود که در این مقاله کوشش می‌شود برخی از مهم‌ترین این اقدامات مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مقاله تاریخی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Caucasus Role in Ilkhanid Relations with the Golden Horde

نویسندگان [English]

  • masoud bayat 1
  • mohammad Ehsany 2
1 Associate Professor of History, Zanjan University
2 MA student of History of Islamic Iran, University of Zanjan
چکیده [English]

Abstract
 
Caucasia land, in the course of history, has been considered as one of the strategic regions of the world. Its geopolitical importance mostly pertains to the Caucasus Mountains dividing this region into two parts: north and south. The geopolitical role of this region became prominent once more after the foundation of the Ilkhanid dynasty in Iran, in south part of the Caucasus Mountains and the Golden horde dynasty in the north, i.e. Qepchaq plain. The feudal rulers of Golden horde who, prior to the presence of the Ilkhanid, had settled in the north part of the Caucasus kept encroaching upon the south Caucasia. After the foundation of Ilkhanid dynasty, the Caucasia land was added to the possessions of Hulagu. This caused an apprehension for the feudal rulers of Golden horde. Having noticed the importance of Caucasia, the Ilkhanid rulers constructed the capital city of their monarchy in the vicinity of this region so as to prevent the occupation of the land by their rival, i.e. Golden horde rulers. This rivalry led the two emperors to adopt special policies in the bilateral or international relations. The present research, taking a historical methodology, makes an attempt to investigate some of the most important policies and measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Caucasia
  • Iilkhanid
  • Golden Horde
  • Foreign Relations
  • Geopolitics
منابع و مآخذ
−        ‏اشپولر، برتولد (1392)، تاریخ مغول در ایران: سیاست، حکومت و فرهنگ در دوره ایلخانان، محمود میرآفتاب، تهران، علمی و فرهنگی. ##
−        اقبال آشتیانی، عباس (1387)، تاریخ مغول، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه،. ##
−        ــــــــــــــــــ (1389)، تاریخ مغول، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه،. ##
−        آیتی، عبدالمحمد (1383)، تحریر تاریخ وصاف، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات معاصر،. ##
−        ـــــــــــــــ (1372)، تحریر تاریخ وصاف، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات معاصر،. ##
−        القاشانی، ابوالقاسم عبدالله بن محمد (1392)، تاریخ اولجایتو، مهین همبلی، تهران، علمی فرهنگی. . ##
−        ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1391)، تاریخ اولجایتو، مهین همبلی، تهران، علمی فرهنگی. . ##
−        بارتولدو. وایسلی (1308)،تذکره جغرافیای تاریخی ایران، حمزه سردادور، تهران، انتشارات بهمن،. ##
−        ـــــــــــــ (1376)،تاریخ ترک‌های آسیای میانه، غفارحسینی، تهران، نشر طوس،. ##
−        بویل، جی.آ. (1390 ﻫ. ش)، تاریخ ایران کمبریج (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، پژوهشگاه دانشگاه کمبریج) حسن انوشه، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر. . ##
−        بیانی شیرین (1379)، مغولان و حکومت ایلخانی، تهران، سمت،. ##
−        ـــــــــــ (1367)، دین و دولت در ایران عهد مغول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. . ##
−        جوزجانی، منهاج سراج (1363)، طبقات ناصری، (تاریخ کامل ایران و اسلام)، 2 جلد عبدالحی حبیبی، تهران، دنیای کتاب. . ##
−        جوینی، عطاءملک (1391)،تاریخ جهانگشای جوینی، محمد قزوینی، 3 جلد تهران، دنیای کتاب. . ##
−        خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام الدین (1380)، تاریخ حبیب السیر، 4 جلد، تهران، خیام. . ##
−        ساندرز، ج.ج. (1383)،تاریخ فتوحات مغول، ابوالقاسم حالت، تهران، امیرکبیر. . ##
−        ـــــــــــ (1390)،تاریخ فتوحات مغول، ابوالقاسم حالت، تهران، امیرکبیر. . ##
−        شبانکاره‌ای، محمد بن علی بن محمد (1376)، مجمع الانساب، میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر. . ##
−        شریده، ایمن (1384)،روابط سیاسی ایران عهد تیموریان با مصر و شامات ممالیک، تهران، وزارت خارجه. . ##
−        گروسه، رنه (1383)، تاریخ مغول چنگیزیان، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، آزاد مهر،. ##
−        ــــــــــ (1368)، امپراتوری صحرانوردان، عبدالحسین میکده، [بی‌جا]، علمی فرهنگی. . ##
−        ــــــــــ (1384)، امپراتوری صحرانوردان، عبدالحسین میکده، [بی‌جا]، علمی فرهنگی. . ##
−        گروهی از پژوهشگران آکادمی علوم تاتارستان (1390)، تاتارها: پیدایش و تحول از آسیا تا اروپا، بهرام نوزانی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. . ##
−        لین، جورج (1390)، ایران در اوایل عهد ایلخانان، تهران، امیرکبیر. . ##
−        مقریزی، احمد بن علی، (1975) السلوک المعرفه دول ملوک، مصطفی زیاده، مطبعه لجنه التالیف و الترجمه و النشر. . ##
−        میرخواند، محمد بن خاوندشاه (1373)،روضه الصفاء، عباس زریاب خوئی، 8 جلد، تهران، انتشارات علمی. . ##
−        همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1338)، جامع التواریخ، به کوشش بهمن کریمی، تهران، شرکت نسبی حاج محمد حسین اقبالو شرکاء، جلد 2. . ##
−        ــــــــــــــــــــــــــ  (1373)،جامع التواریخ، 2 ج، محمد روشن؛ مصطفی موسوی، تهران، نشر البرز. . ##
−        ــــــــــــــــــــــــــ (1358)،تاریخ مبارک غازانی، کارلیان، هرتفرد، استفن اوستین. . ##
−        اسماعیلی، محبوبه، «بررسی علل برقراری روابط مسیحیان با مغولان و ایلخانان و پیامدهای آن»، پژوهش‌نامه تاریخ، سال دوم، شماره ششم، بهار 1386. . ##
−        قلاوندی، فاطمه؛ قلاوندی، زهرا، «مناسبات اقتصادی ایران در دوره ایلخانان و اردوی زرین»، پژوهشنامه تاریخ،، زمستان 1387، سال سوم شماره 9. ##
−        رسولی علیرضا؛ کریمی حسین، «عوامل تنش در روابط ایلخانان با اردوی زرین»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، بهار 1392، سال چهاردهم، شماره 24. . ##
−        کریمی، علیرضا؛ چاهیان، علی اصغر، «جایگاه بیزانس در سیاست خارجی ایلخانان»، پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، سال پنجم، شماره دوم، 1392. . ##
−        رضوی، ابوالفضل، «هلاکو و شکست سیاست ایلخانان در جبهه شام»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 40، 1388. . ##
−        عباسی، جواد؛ محمدی، مریم، «تأثیر حکومت‌های ثالث بر مناسبات ایلخانان و آلتین اردو (اردوی زرین)»، مطالعات تاریخ اسلام، سال سوم، شماره 9، تابستان 1390،. ##
−        محمدی، مریم، «عوامل مؤثر در روابط ایلخانان با اردوی زرین در دوره زمامداری اباقا و هلاکو»، پژوهش‌نامه تاریخ، سال اول، شماره 4، پاییز 1385. ##