وضعیت آموزش زبان اقلیت‌های دینی در مدارس آن‌ها در عصر پهلوی دوم (1357-1320ه.ش)

اکبری, محمد‌‌علی; حرآبادی‌فراهانی, عاطفه

doi:-

وضعیت آموزش زبان اقلیت‌های دینی در مدارس آن‌ها در عصر پهلوی دوم (1357-1320ه.ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهیدبهشتی

² کارشناس ارشد تاریخ ایران دوره‌ی اسلامی دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

چکیده
زبان یکی از مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده‌ی هویت به شمار می‌رود. اقلیت‌های جامعه‌ی ایران، ازجمله اقلیت‌های دینی، همواره در زمینه‌ی آموزش زبان خود با چالش‌ها و مشکلات متعددی روبه‌رو بوده‌اند. اقلیت‌های دینی رسمی ایران، یعنی مسیحیان، زرتشتیان و کلیمیان، در دوره‌ی رضاشاه در فضای گفتمان حاکم ملی‌گرایانه‌ی دولت نه تنها قادر نبودند به آموزش زبان‌ خود در مدارس‌ بپردازند، بلکه مدارس‌شان به تعطیلی نیز کشانده شد. با کناره‌گیری رضاشاه وضعیت آموزشی اقلیت‌های دینی به‌تدریج بهبود یافت، مدارس جدید تأسیس گردید و برنامه‌ی آموزشی آن‌ها دچار تغییرات اساسی شد. در این دوره اقلیت‌های دینی توانستند حقوق و امتیازهایی مبنی بر تدریس زبان خود در مدارس را در حد چند ساعت در کنار زبان فارسی که زبان رسمی کشور بود، به دست آورند. لذا مقاله حاضر درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد و مدارک آرشیوی به این سؤال پاسخ دهد که وضعیت آموزش زبان اقلیت‌های دینی رسمی کشور در مدارس عصر پهلوی دوم چگونه بود؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Religious Minorities’ Language Education in Schools in the Second Pahlavi Era (1320-1357 SH)

نویسندگان [English]

Mohammad Ali Akbari ¹
atefeh Horabadi Farahani ²

¹ Associate Professor of History, University of Shahid Beheshti

² MA in History of Islamic Iran, University of Shahid Beheshti

چکیده [English]

Abstract
Language is one of the most important elements of identity. Iran's minorities, including religious minorities, were faced with numerous challenges in their language teaching. Recognized religious minorities in Iran, namely Christians, Zoroastrians and Jews, in Reza Shah’s era and in the dominant nationalistic discourse of the government were not able to teach their own language at schools and even their schools were forced to close. With Reza Shah’s abdication, the educational status of the religious minorities gradually improved. New schools were established and their educational programs underwent fundamental changes. During this period, religious minorities had the right and privilege to teach their own language at schools for a few hours besides Persian, the official language of the country. Therefore, using a descriptive- analytical approach and relying on the archival documents, this study attempts to examine the situation of the religious minorities’ language teaching at schools during the second Pahlavi era.

کلیدواژه‌ها [English]

Keywords: Religious Minorities
Language Teaching
Schools
identity
Second Pahlavi Era

مراجع

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 10927/297، 1351ش.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 13470/297، سال 1305.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 10927/297، 1351ش.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 13470/297، سال 1305.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی، شناسه سند 36862/297، سال 1335ش.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 10927/297، 1351ش.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، شناسه سند 13470/297، سال 1305.##

− آرشیو سازمان اسناد ملی، شناسه سند 36862/297، سال 1335ش.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 20.2، پوشه 41، سال 1333.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 153، پرونده 1.9، سال 1345.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 51.1، پرونده 7.31.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 12، پرونده 314/26.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 2/20، پوشه 54، سال 1334ش.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 28، پوشه 17، 1336ق.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 30، پوشه 30، 1338ق.##

− آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، کارتن 29، پوشه 10، 1334ق.##

− آرشیو مرکز اسناد ریاست جمهوری، شماره بازیابی 1749، سال 1327ش، سند شماره 85.1.##

− آشور، س10، ش170، 15 مهر 1357.##

− ارگان جمعیت فرهنگی و اجتماعی یهودیان ایران، افتتاح کلاس‌های عبری و فارسی، بنی‌‌آدم، ش12. آذرماه 1330.##

− افشار، محمود، «مطلوب ما: وحدت ملی ایران»، آینده، 11، خرداد 1304.##

− باغداساریان، ادیک، (1380)، نگاهی به تاریخ ارمنیان تهران(خلاصه کتاب جامع تاریخ ارمنیان تهران)، تهران: بی‌نا.##

− __________، (بی‌تا)، نگاهی به تاریخ مدارس ارامنه، بی‌جا: بی‌نا.##

− بت کلیا، یوناتن، (بی‌تا)، آشوری‌های ایران، تهران: انجمن آشوریان تهران.##

− بیت منصور، ویلهلم، «علاوه بر تدریس در مدارس برای تدریس زبان آشوری کلاس‌های زبان دایر کنید»، روزنامه آشور، ش87، 30 فروردین 1354.##

− پیشدادی، جمشید، (1377)، یادنامه میرزا سروش لهراسب. تهران: انتشارات بینا.##

− سالنامه فرهنگ یزد، 28-1327.##

− سرسی، کنت دو، (1362)،ایران در 1839-1840 (سفارت فوق‌العاده کنت دو سرسی)،. ترجمه احسان اشراقی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##

− صلیبی، ژانست، (1382)، ایرانیان آشوری و کلدانی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.##

− ظهیرالدوله، (1351)، خاطرات و اسناد ظهیرالدوله، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات فرانکلین.##

− کرونین، استفانی، (1382)، رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین (دولت و جامعه در زمان رضاشاه)، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: جامی.##

− گزارش و ترازنامه سه‌ساله (از اول آبان 1341 تا پایان آبان 1344)، تهران: سازمان فروهر (جوانان زرتشتی)،1344.##

− لطفی، مهوش، (1392)، تاریخ مدارس ارامنه در ایران (صفویه-پهلوی). ایلام: آوای تاریخ.##

− لهراسب، سروش، «یادی از گذشته»، مجله‌ هوخت، دوره‌12‌، ش10. 1340.##

− ناطق، هما، (1375)، کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران، پاریس: انتشارات خاوران.##

− نتصر، آمنتون، (1996)، پژوهشنامه یهود ایران؛ پادیاوند، ج1، لس‌آنجلس، انتشارات مزدا.##

− والی‌زاده معجزی، محمدرضا، (1382)، تاریخ لرستان (روزگار پهلوی) از کودتای 1299 تا نهضت ملی شدن صنعت نفت، به کوشش حسین و محمد والی‌زاده معجزی، تهران: انتشارات حروفیه.##

− هوخت، ش10، دوره پانزدهم، 1343.##

− هوویان، آندرانیک (1380)، ارمنیان ایران. تهران:##