بررسی تاریخی پوشاک مردانه در دوره‌ی ایلخانان (654-736 ه.ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

چکیده
دوران حکمرانی ایلخانان مغول از اثرگذارترین دوره‌ها در تاریخ ایران بوده است که به طور قابل توجهی حیات اجتماعی ایرانیان را دستخوش تغییراتی ساخت. یکی از نمونه­های این تغییرات، در موضوع پوشاک قابل ردیابی و مطالعه است. هدف این مقاله بررسی پوشاک مردانه، شکل و طرح البسه و انواع و اجزاء آن در دوره­ی ایلخانان می­باشد. مشاهده­ی آثار هنری و نگارگری­­های کتب تاریخی آن دوره مهمترین شیوه در بررسی­های این مقاله بوده است. چنین به نظر می‌رسد که این نگاره­ها جزئیات قابل توجهی در رابطه با پوشاک آن دوره را به نمایش می‌گذارند. از دیگر منابع مهم در این تحقیق استفاده از کتب تاریخی، سفرنامه­ها­ و برخی کتاب­­های ادبی دوره­ی ایلخانان بوده که مطالب ارزشمندی در خصوص پوشاک این دوره بدست می­دهد. روش پژوهش مبتنی بر تاریخ خرد (Microhistory) است و مطالب حاضر به شیوه­ی کتابخانه­ای گردآوری شده است. سوال اصلی این است که پوشاک مردان در دوره­ی ایلخانان چگونه بوده است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A historical study on the Men’ clothing in the Ilkhanids era (1256-1335 AH)

نویسندگان [English]

  • abolhasan fayazanosh
  • arezo karobe
چکیده [English]

Abstract
Ilkhanid era has been one of the most influential era in Iranian history and has considerably impacted social life of Iranians. One of these changes is traceable in clothing. The purpose of this study is to investigate the men's clothing, their shape and design, their components, and styles in the Ilkhanid era. One of the most important method in gathering the necessary data for this article has been the investigation of the handwork arts and some paintings of historical books of that era. It seems that these images display considerable details about the style of the clothing in that era. Other important references are historical books, travel accounts, and some literary books of the Ilkhanid era. Provides the researchers with valuable information concerning the clothing of this era. The methodology of this study is based on Microhistory, and the materials are collected using libraries approach. The main question is that how the men’s clothing has been in the Ilkhanid era?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Ilkhanid
  • miniature
  • clothing
  • shape and design of clothing
  • decoration
منابع و مآخذ
−        ابن­بطوطه (1370)، سفرنامه ابن­بطوطه، ترجمه محمدعلی موحد، 2 جلد، چاپ پنجم، بی­جا، موسسه انتشارات آگاه.
−        اشپولر، برتولد (1351)، تاریخ مغول در ایران سیاست، حکومت و فرهنگ دوره ایلخانان، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
−        باخرزی، ابوالمفاخریحیی (1358)، اورادالاحباب و فصوص الآداب، بکوشش ایرج افشار، 2جلد، تهران، انتشارات فرهنگ ایران زمین.
−    بلوکباشی، علی (1385)، «پوشاک و جامعه­شناسی» کاظم موسوی بجنوردی، دائره المعارف بزرگ اسلامی، جلد چهاردهم، تهران، مرکز دائره­المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش­های ایرانی و اسلامی)، ذیل پوشاک، صفحات1 تا29.
−        پوپ، آرتور اپهام (1384)، سیر و صور نقاشی ایران، ترجمه یعقوب آژند، چاپ دوم، تهران، انتشارات مولی.
−        پولو، مارکو (1350)، سفرنامه مارکوپولو، ترجمه حبیب­الله صحیحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
−        تجویدی، اکبر (1375)، نگاهی به هنر نقاشی ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، چاپ دوم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
−        جوینی، علاالدین عطاملک (بی­تا)، تاریخ جهانگشای، 3جلد، چاپ دوم، بی­جا، انتشارات بامداد.
−    چیت­ساز، محمدرضا (1379)، تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا حمله مغول، تهران، مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­ای سازمان صدا وسیما و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاه‌ها (سمت).
−        حافظ، شمس­الدین­ محمد (1381)، دیوان حافظ شیرازی، از روی نسخه تصحیح شده علامه محمد قزوینی، چاپ دهم، تهران، کانون انتشارات پیام عدالت.
−    دادور، ابوالقاسم، لیلا پورکاظمی (1388)، «پای پوش های ایرانیان در نگاره­های دوران ایلخانی، تیموری و صفوی»، دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره دهم، صفحات 23 تا 42.
−        دزی، راینهارت­پیترآن (1388)، فرهنگ البسه مسلمانان، مترجم حسینعلی هروی، چاپ سوم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
−        دهخدا، علی­اکبر (1361)، لغتنامه فارسی، تهران، دانشگاه تهران.
−        سعدی، مصلح­بن­عبدالله (1381)، بوستان سعدی، چاپ چهارم، تهران، کانون انتشارات پیام عدالت.
−        ________ (1385)، متن کامل دیوان سعدی، بی­جا، به کوشش مظاهر مصفا، انتشارات روزنه.
−    سیمز، الینور (1383)، «دوره مغول و تیموریان»، زیر نظر احسان یارشاطر، ترجمه پیمان متین، پوشاک در ایران زمین (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا)،چاپ دوم، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر، صفحات177تا189.
−        شریعت پناهی، سیدحسام­الدین (1372)، اروپاییها و لباس ایرانیان، تهران، نشر قومس.
−        شهشهانی، سهیلا (1374)، تاریخچه پوشش سر در ایران، تهران، موسسه انتشارات مدبر.
−        عکاشه، ثروت (1380)، نگارگری اسلامی، ترجمه سید غلامرضا تهامی، تهران، انتشارات سوره مهر.
−    علیزاده، مهبانو (1385)، «پوشاک و هنر اسلامی»، کاظم موسوی بجنوردی، دائره­المعارف بزرگ اسلامی، جلد چهاردهم، تهران، مرکزدائره­المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش­های ایرانی و اسلامی)، ذیل پوشاک، صفحات32 تا41.
−        کلاویخو، روی گنزالس (1344)، سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب­نیا، چاپ دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
−        معزی، مریم، حسین ابراهیمی (1388)، «آداب و رسوم در ایران روزگار ایلخانان»، پژوهش‌های تاریخی، دوره اول، شماره دوم، صفحات81تا94.
−        معین، محمد (1363)، فرهنگ فارسی، 6جلد، چاپ ششم، تهران، موسسه انتشارات امیر کبیر.
−        مولوی، جلال­الدین­محمد (1390)، مثنوی معنوی، مطابق نسخه تصحیح شده نیکلسون، چاپ ششم، قم، نشر نگاه آشنا.
−        ________ (1378)، کلیات دیوان شمس تبریزی، مطابق نسخه تصحیح شده بدیع الزمان فروزانفر، 2 جلد، چاپ پنجم، بی­جا، سیمای دانش.
−        همدانی، رشیدالدین­فضل­الله (1373)، جامع­التواریخ، به تصحیح و تحشیه محمد روشن  مصطفی موسوی، 4 جلد، تهران، نشر البرز.
−        ________ (1945)، مکاتبات رشیدی، گردآورنده محمد ابرقوهی، مصحح محمد شفیع، لاهور، پنجاب ایجوکیشنل پریس.
−        ________ (1368)، تاریخ مبارک غازانی داستان غازان­خان، به اهتمام کارل یان، چاپ دوم، اصفهان، نشر پرسش.
−     یوسفی، غلامحسین (1383)، «واژه نامه تاریخی پوشاک ایران»، زیر نظر احسان یارشاطر، ترجمه پیمان متین، پوشاک در ایران زمین (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا)،چاپ دوم، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر، صفحات 369 تا 398.