Research on the Coins of the Ilkhanate Era in the Museums of Sepah Bank, National Museum, Maragheh, and Zanjan

Document Type : Research Paper

Author

Associate Professor, Department of History, University of Zanjan, Iran.

10.22034/jiiph.2025.61753.2521

Abstract

Historical studies can be conducted using various sources, among which coins minted by governments are considered some of the most significant. Coins serve as a medium for economic exchange and carry valuable political, religious, financial, artistic, and linguistic information. With the rise of the Ilkhanate, the scholarly value of coins in historiography was preserved, as Ilkhanid coins contain crucial insights into their relations—particularly with the Khāns based in Mongolia and China, as well as with semi-independent subordinate states like Armenia, Fārs, and Kermān. These coins provide valuable information on economic conditions, religion, language, naming conventions, the status of women, and other principles of governance, thereby filling gaps in historical texts. The main question of this research is: What historiographical information can be extracted from Ilkhanid coins? This study employs a descriptive-explanatory method, utilizing library resources and articles, while also relying on coins available in museums to examine the subject. The findings indicate that the Mongols, in their efforts to maintain political cohesion and foster synergy with the people of conquered territories, used Islamic symbols on coins to prevent political issues arising from changes in religious practices. Moreover, the study of coins in the aforementioned museums has challenged several previous assumptions regarding the nature of relations between various Ilkhans and the Khāns, Öljaitü’s reversion from Shia Islam, the rationale behind the use of the Chinese language, and other related issues, while also introducing new perspectives.

Keywords

Main Subjects


  • الف) منابع فارسی

    کتابها

    • آیتی، عبدالمحمد (1346). تحریر تاریخ وصاف، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
    • ابن بطوطه (1407ق). رحله، به‎کوشش محمد عبدالمنعم عریان. بیروت: بی‎نا.
    • اشپولر، برتولد (1397). تاریخ مغول در ایران، ترجمۀ محمود میرآفتاب. تهران: علمی و فرهنگی.
    • اقبال‎آشتیانی، عباس (1365). تاریخ مغول (از حملۀ چنگیز تا تشکیل دولت تیموری)، تهران: امیرکبیر.
    • اقبال‎آشتیانی، عباس (1387). تاریخ مغول، تهران: نگاه.
    • بارتولد، واسیلی (1376). تاریخ ترکهای آسیای میانه، ترجمۀ غفار حسینی. تهران: توس.
    • بیات، مسعود (1400). سکههای ایلخانی، تهران: وزرات امور خارجه.
    • بیانی، شیرین (1371). دین و دولت در ایران عهد مغول، جلد دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    • ترکمنی‎آذر، پروین (1390). تاریخ سیاسی شیعیان اثنیعشری در ایران (از ورود مسلمانان به ایران تا تشکیل حکومت صفویه)، تهران: شیعه‎شناسی.
    • جوینی، عطاملک (1384). تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، تهران: دستان.
    • زرکوب‎شیرازی، احمد بن شهاب‎الدین (1350). شیرازنامه، به‎ کوشش اسماعیل واعظ‎جوادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
    • سرفراز، علی‎اکبر، و آورزمانی، فریدون (1380). سکههای ایران از آغاز تا دوران زندیه، تهران: سمت.
    • شبانکاره‎ای، محمد بن علی ‎بن محمد (1376). مجمعالأنساب، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
    • شریده، ایمن ابراهیم (1384). روابط سیاسی ایران عهد تیموریان با مصر و شامات عهد ممالیک، تهران: وزارت امورخارجه.
    • رشیدالدین فضل‎الله (1394). جامعالتواریخ، به ‎تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، جلد دوم، تهران: میراث مکتوب.
    • کاشانی، ابوالقاسم عبدالله (1391). تاریخ الجایتو، به ‎اهتمام مهین همبلی، تهران: علمی و فرهنگی.
    • کریستی، آنتونی (1373). اساطیر چین، ترجمۀ محمدحسین باجلان‎فرخی، تهران: اساطیر.
    • منشی‎کرمانی، ناصرالدین (1362). سمط‌العلی للحضرة العلیا، تصحیح عباس اقبال‎آشتیانی، تهران: اساطیر.
    • میرخواند، محمد بن خاوندشاه بن محمود (1380). تاریخ روضةالصفا فی سیرةالانبیاء و الملوک و الخلفا، به ‎تصحیح و تحشیۀ جمشید کیانفر، جلد پنجم، تهران: اساطیر.
    • وصاف، شهاب‎الدین (1269ق). تاریخ وصاف، بمبئی: بی‎نا.
    • وصاف‎الحضره شیرازی، شهاب‎الدین (1338). تجزیةالامصار و تزجیةالاعصار، بمبئی: بی‎نا.

    مقالهها

    • بته‎کن، علی (1399). بش خاتون، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد دوم، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
    • بیروتی، شهره؛ گودرزپروری، پرناز؛ باقری‎گرمارودی، امیر و حاتم، غلام‎علی (1400). تحلیل نماد پرنده در سکه‌های دوره ایلخانی از منظر گفتمان مذهب براساس الگوی اروین پانوفسکی، مطالعات هنر اسلامی، 17(43)، 43-59.  Doi: 10.22034/IAS
    • ترابی‎طباطبایی، جمال‎الدین (1347). سکه‎های اسلامی دوره ایلخانی و گورکانی، نشریۀ شمارۀ 3، تبریز: موزۀ آذربایجان.
    • ترابی‎طباطبایی، سید‎جمال (1353). سکه‎هایی متنوع از اباقاآن، بررسیهای تاریخی، 6، 177-186.
    • دلیر، نیره و خلیفه، مجتبی (1402). مسئله و مبنای مشروعیت‎یابی ایلخانان براساس شواهد سکه‎شناسی با تأکید بر آیۀ 26 سورۀ آل‎عمران، تاریخنامه ایران بعد از اسلام، 14(37)، 79-102.                                        Doi: 10.22034/JIIPH.2023.54964.2414
    • رنجبر، پروین (1391). درآمدی بر نقش‎مایۀ طاووس در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی، فقه و تاریخ تمدن، 6 (2)، 42-47.
    • روستا، جمشید و پورمهدی‎زاده، سحر (1395). تحلیلی بر روابط سیاسی قراختاییان کرمان با مغولان و حکومت ایلخانی، پژوهشهای علوم تاریخی، 8(1)، 57-76.
    • سرافرازی، عباس (1389). گرایش‎های سیاسی، مذهبی ایلخانان براساس مسکوکات ایلخانی 756-651 ه.ق، پژوهشهای تاریخی، 2(1)، 47-66.
    • فیضی، فرزاد؛ شهبازی‎شیران، حبیب و حاجی‎زاده، کریم (1401). برهم‌کنش و روابط معنایی رمزگان‎های مشروعیت‎بخش در عناصر بصری سکه‎های ایلخانی با اتکا بر رویکردهای نشانه‎شناسی، تاریخنامۀ ایران بعد از اسلام، 13(30)، 115-140.

     Doi: 10.22034/JIIPH.2021.44890.2179

    ب) منابع انگلیسی

    • Diler, Ömer (2006). Ilkhans: Coinage of the Persian Mongols, Istanbul.