نقش ابراهیم شیخ شاه شروانی در مناسبات شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی (با تکیه بر مجموعه منشآت السلاطین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی، گروه تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

2 دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده تاریخ، ایران.

3 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه ارومیه، ایران

10.22034/jiiph.2024.60282.2500

چکیده

همزمان با فعالیت های قزلباش ها در نخستین سالهای تشکیل دولت صفوی، شاهزاده سلیم حاکم یک ولایت محلی در مجاورت قلمرو صفویه بود. وی از همان ایام، عزمی جدی در مقابله با قزلباشان داشت و پس از رسیدن به سلطنت نیز، در راستای براندازی کامل حکومت صفوی برآمد. اگرچه پیروزی عثمانیان در جنگ چالدران، ضربه سنگینی به دولت نوپای صفوی وارد ساخت، اما بروز برخی مشکلات و موانع ، سلطان سلیم را در براندازی صفویان ناکام گذاشت. سلطان سلیم، سالها بعد نیز در پی یورش مجددی به منظور براندازی کامل صفویان بوده است. بدین سبب، با امرای محلی تحت امر صفویان وارد مکاتبه گردید تا از کمک های احتمالی آنان در جنگ پیش رو، بهره مند گردد. از میان این نامه ها که در مجموعه منشآت السلاطین منعکس گردیده است، مکاتبات سلطان سلیم با حاکم شروان از جهات بسیاری حائز اهمیت است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که در این مقطع شروانشاه ابراهیم شیخ شاه چه نقشی در مناسبات عثمانی و صفویان در این مقطع ایفا کرد؟ سلطان سلیم به دنبال چه هدف یا اهدافی از دوستی با شروانشاهان بود؟ این نوشتار با روش و رویکرد توصیفی – تحلیلی در پی واکاوی نقش دیپلماتیک ابراهیم شیخ شاه شروانی در تعیین مناسبات صفویان و عثمانیان بوده و در پی کشف چرایی عملکرد وی می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Role of Ibrahim Sheikh Shah Shirvani in the relations between Ismail I Safavid and Salim I Osmanli (Based on Majmua-e Munshia`at al-Salatin)

نویسندگان [English]

  • Sina Hossein Pour Asl, 1
  • ali salarishadi 2
  • mohsen momeni 3
1 Phd student of the history of Iran in the Islamic period, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran
2 Institute of Humanities Studies, Department of History
3 Departments History ,Faculty Of Literature and Humanities, urmia University, Iran
چکیده [English]

Coinciding with activities of Qizilbash tribes in the early years of Safavid government`s establishment, Prince Salim was the ruler of a local province nearby to Safavid territories. Since that time on, he had a serious determination to confront Qizibashs, and after reaching the monarchy, he began a campaign to completely overthrow the Safavid rule. Although Ottoman victory in battle of Chaldiran was a heavy impact to fledgling Safavid state, but appearance of some problems and obstacles prevented Sultan Salim I from overthrowing the Safavids. Years later, Sultan Salim sought a new attack to complete his mission of overthrowing the Safavids. For this reason, he corresponded with the local rulers under the Safavids hoping attract their possible assistance in the upcoming war. Among these letters, which are reflected in “Majmua-e Munshia`at Al-Salatin”, the correspondence of Sultan Salim with the ruler of Shirvan is important in many ways. The main question of the present study is what was the purpose of Sultan Salim's pursuit of friendship with the ShirvanShahs? This article seeks to analyze the diplomatic role of Ibrahim Sheikh Shah Shervani in determining the relations between the Safavids and the Ottomans with a descriptive-analytical approach and seeks to discover the reasons for his actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavid
  • Ottoman
  • Chaldiran
  • Shirvan
  • Shirvanshah