بررسی مسائل اقتصادی و توسعه نیافتگی بلوچستان و سواحل مکران در عصر قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر(نویسنده مسئول)

3 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آمل

10.22034/jiiph.2024.61505.2514

چکیده

منطقه بلوچستان و سواحل مکرانِ ایران به‌دلیل موقعیت ژئوپولتیکی ازجمله دسترسی به بنادر کشورهای شرق و غرب آسیا، نزدیکی به منابع انرژیِ خلیج فارس و نیز پل ارتباطی با ممالک آسیای میانه دارای ظرفیتهای مهم اقتصادی و تجاری بوده است. نکته برجسته‌تر اینکه سواحل مکران دروازه ورود ایران به آبهای آزاد دنیا محسوب می‌شود. نزدیکی بلوچستان به هندوستان به‌عنوان مستعمره انگلیسی‌ها و حضور مداخله‌جویانه آنان بر اهمیت بلوچستان و مکران و تأثیر سیاسی منطقه بر تحولات سرزمینی ایران می‌افزود. اما علی‌رغم این موقعیت و نقش مهم این منطقه در تحولات عصر قاجار چندان مورد توجه دولت‌ نبوده و زندگی مردم با چالشها و نابسامانی‌های متعددی چون ناامنی، فقر، بیکاری و کشمکش‌های عشایر و طوایف روبرو بوده است. مسئله اصلی پژوهش، بررسی علل عدم توسعه اقتصادی بلوچستان و سواحل مکران در عصر قاجار است. به تبعِ آن، سوال پژوهش این است که چه عواملی در توسعه‌نیافتگی این منطقه در عصر قاجار مؤثر بوده است؟ توسعه‌نیافتگی از منظر داخلی متأثر از سیاست‌ها و عملکرد ناکارآمد اقتصادی دولت، دوری جغرافیایی از مرکز، خلاء قدرت دولت و ناامنی و نیز بی‌توجهی دولت به منطقه بود. از نظر خارجی نیز باید به ادغام ایران در اقتصاد جهانی قرن نوزدهم و تحمیل قراردادهای تجاری اشاره کرد که درنتیجه رقابت قدرتهای استعماری بر اقتصاد ایران و منطقه تأثیر منفی گذاشت. هدف مقاله جستجو و شناختِ علل عقب‌ماندگی سواحل مکران و بلوچستان است که با تأکید بر منابع تاریخی و نشریات و به روش توصیفی-تبیینی، مسائل اقتصادی منطقه را به بررسی گذاشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the economic issues and underdevelopment of Baluchistan and Makran coasts in the Qajar era

نویسندگان [English]

  • Taziki Ebrahim 1
  • Dr. Seyyed Ali Akbar Abbaspour 2
  • Dr. Abdullah Rajaei*** 3
1 PhD student in Islamic history, Islamic Azad University, Noor branch
2 Assistant Professor , Islamic Azad University, Azadshahr branch (corresponding author)
3 Assistant Professor , Islamic Azad University, Amol branch
چکیده [English]

Baluchistan region and Makran coasts of Iran have had economic and commercial capacities due to their important geopolitical positions, such as access to ports, proximity to energy resources of the Persian Gulf, as well as a connection bridge with countries. The coast of Makran is considered as Iran's gateway to the open waters of the world. Despite these situations, the Qajar government did not pay much attention and people's lives were facing challenges. The aim of research is to investigate reasons for the lack of economic development in Baluchistan and the coasts of Makran during the Qajar era. The research question is what factors were effective in the underdevelopment of this region in that era? Underdevelopment was affected by the inefficient economic performance of the government, geographical distance, power vacuum of the government and insecurity. From the foreign point of view, it should be mentioned the integration of Iran in the world economy of the 19th century and the imposition of commercial contracts; As a result the competition of the colonial powers had a negative impact on Iran's economy. The aim of the article is to search for the causes of the backwardness of Makran and Baluchistan coasts, which has examined the economic issues of the region by emphasizing historical sources and descriptive-explanatory method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baluchistan
  • Makran coasts
  • economic issues
  • Qajar
  • development

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 27 آبان 1403
  • تاریخ دریافت: 20 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 19 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 27 آبان 1403