تحلیل بیانی- اجتماعی سفرنامة حاج سیاح به فرنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تبریز

2 استادیار دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز

10.22034/jiiph.2024.59802.2495

چکیده

سفرنامه، اثری است با رویکرد روایی که تمرکز اصلی آن بر گزارش دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده در طول سفر است. در دورة قاجار که سفرنامه‌نویسی به زبان فارسی رونقی دوباره گرفت، نویسندگانی چون حاج‌سیاح با اهدافی خارج از تکیۀ صِرف به روایت حوادث سفر، به سراغ نگارش این نوع ادبی رفتند. با مطالعة سفرنامة فرنگ حاج سیاح می‌توان پی برد که هدف او از روایت این حوادث و پیشرفت‌های جهان غرب، صرفاً گزارش نبوده، بلکه خواستة اصلی او ایجاد تأثیر در دیدگاه و نگرش ایرانیان دورة قاجار و ترویج افکار تجددطلبانه و بازکردن درهای نوگرایی به روی جامعۀ سنتی ایران عصر قاجار بوده ‌است. نویسندۀ سفرنامه، برای دست‌یابی به این مهم، با رویکرد ساده‌نویسی حاکم بر آیین نویسندگی دوران قاجار، در کنار بهره‌گیری از شیوه‌های مختلف ادبی که تأثیر متن را بر مخاطب ایرانی عصر خود قوت می‌بخشد، سعی دارد با روایتی آمیخته با سادگی و در عین حال برخوردار از شیوه‌های بیانی، پیشرفت‌های فرنگ را در جهت کاستن فاصله و اختلاف سنت و تجدد در جامعۀ ایرانی بیان کند. وی برای نیل به این منظور، از زبانی ساده که مختصات آن استفاده از مفردات ساده، جملات کوتاه و به دور از تعقید، و در عین‌حال بهره‌مند از صنایع متنوع بیانی و بدیعی است بهره برده است. از بعد اجتماعی نیز نویسنده با وجود اظهار حیرت در برابر پیشرفت‌های غرب، داشته‌های دینی و میهنی خود را فراموش نمی‌کند و دچار شیفتگی کامل در مقابل ترقیات غرب نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Expressive-social analysis of Haj Syah's travelogue to Farang

نویسندگان [English]

  • Ahmad Farshbafian 1
  • Mohammad Ali Mousazadeh 2
  • Javid Asgharpoor Ghaffari 3
1 Associate Professor of Tabriz University
2 Assistant Professor of Tabriz University
3 PhD Student in Persian Language and Literature, University of Tabriz,
چکیده [English]

A travelogue is a work with a narrative approach, the main focus of which is on the report of what the author saw and heard during the trip. During the Qajar era, when travel writing in Persian language got a revival, writers like Haj sayyah started writing this type of literature with goals other than just relying on the narration of travel incidents. By studying the travelogue of Farang Haj sayyah, we can understand that his purpose of narrating these events and developments of the western world was not merely a report, but his main desire was to create an impact on the view and attitude of Iranians during the Qajar period and promote modernist ideas and open the doors of modernization to the traditional society. Iran was in the Qajar era. In order to achieve this goal, the author of Safarnameh, with the approach of simplistic writing that dominates the writing system of the Qajar era, along with the use of various literary methods that strengthen the effect of the text on the Iranian audience of his era, tries to write a novel mixed with simplicity and at the same time Now, having the means of expression, Farang's progress in reducing the distance and difference between tradition and modernity in Iranian society. To achieve this purpose, he has used a simple language whose coordinates are the use of simple vocabulary, short sentences and far from complexity, and at the same time benefiting from various expressive and innovative industries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Travelogue"
  • "Haj "
  • "Sayyah"
  • "Literary "
  • "Analysis"
  • "Qajar "
  • "Period"