روابط اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دوره شمس‌الدین ایلدگز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
مناطق مسلمان‌نشین آذربایجان و ارّان به سبب مجاورت با سرزمین‌های مسیحی‌نشین گرجستان و ارمنستان و تمایل سلاطین سلجوقی به گسترش متصرفات خود و کسب غنائم، موقعیت سوق‌الجیشی حساسی در منطقه قفقاز داشتند؛ و همیشه در معرض درگیری و تهاجم طرفین بودند. جنگ‌های میان اتابکان آذربایجان و گرجیان همواره بر سر تصاحب دو شهر «آنی» و «دوین» به عنوان شاهراه تجاری منطقه قفقاز صورت می‌گرفت. قرار گرفتن این دو شهر پر ثروت مسیحی‌نشین در مسیر راه‌های امپراتوری بیزانس و جاده‌های بازرگانی عصر خلفای عباسی، عامل مهم جنگ‌های حاکمان مسلمان آذربایجان و ارّان با حاکمان گرجی بود. غلیان احساسات ناشی از جنگ‌های صلیبی و قدرت گرفتن پادشاهان گرجی، بر این امر دامن می‌زد و جبهه‌ دیگری از جنگ‌های مذهبی را در این منطقه ایجاد کرد. همچنین پادشاهان «بگراتی» گرجستان، که از همان ابتدای تاسیس سلطنت شان همواره با شورش‌های داخلی از سوی اعیان و اشراف زمیندار گرجستان مواجه بودند، برای سرپوش گذاشتن بر مسائل داخلی فوق همواره سیاست تجاوز و تعرض بر مرزهای همسایگانشان را در پیش می‌گرفتند، تا توجه اشراف زمیندار را از پرداختن به مسائل داخلی باز دارند. هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی مهم‌ترین عوامل بروز درگیری‌های اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دوره حکمرانی اتابک شمس‌الدین محمد ایلدگز موسس این حکومت است.

کلیدواژه‌ها


منابع
-   ابن اثیر، عزالدین علی، (1353)، تاریخ کامل اسلام و ایران، مترجم ابوالقاسم حالت، مجلدات 6، 7، 21، 22، تهران،چاپ علمی.
-   ابن ازرق الفارقی، احمد بن یوسف، (1379ق)، تاریخ الفارقی، قاهره، بی‌نا.
- امیر احمدیان، بهرام، (1383)، گرجستان در گذر تاریخ، تهران، نشر و پژوهش شیرازه.
- الحسینی، صدر الدین، (1933)، اخبارالدولةالسلجوقیة، مصحح محمد اقبال لاهوری، بی‌نا.
- باکی خانوف، عباسقلی خان، (1382)، گلستان ارم، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی.
- بنداری، فتح بن علی، (1356)، زبدة النصر و نخبة العصر، مترجم محمد حسین جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگی ایران.
- بویل، ج، آ، (1366)، تاریخ کمبریج، مترجم حسن انوشه، جلد پنجم، تهران، امیرکبیر.
- راوندی، محمد بن علی سلیمان، (1333)، راحة الصدور و آیة السرور، مصحح محمود اقبال، چاپ اول، تهران امیرکبیر.
- لانگ، مارشال، (1373)، گرجی‌ها، مترجم رقیه بهزادی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی بین‌المللی.
- مینورسکی، ولادیمیر، (1375)، پژوهش‌های در تاریخ قفقاز، مترجم محسن خادم، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی.
- نیشابوری، خواجه امام ظهیرالدین، (1332)، سلجوقنامه، مصحح محمد رمضانی، تهران، انتشارات کلاله خاور.
 
-      Allen, W.E.D., (1932), ''A History of the Georgian People'', London.
-      Ashurbayli, Sara., (1997), ''SHirvanshahlar Dovlati'', Ruscadan Tarcuma Edani; Azar Baqirov, Redaktoru; Elmira Mammadyarova, Baki, Azanashr.
-      Bonyatov. Z.M., (1985), ''Azarbaijan Atabaylar Dovlati (1136-1225)'' Elm Nashriyyati, Baki.
-      Mirza Bala, I .A., (1967), ''Ildeniz'', Islam Ansiklopedisi, Istanbul, 5 Cilt.
-      Peacock, A. C. S., (2006), ''Georgia and the Anatolian Turks in the 12th and 13th Centuries'', Published by: Biritish Institutea at Ankara, Http//www.Jstor.Org/Stable/2006.