نادرشاه افشار و سیاست تقویت نیروی دریایی در خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
مطمئناً دوره حکومت نادرشاه از جمله دوره‌های سرنوشت ساز تاریخ ایران و شخص وی از بلند آوازه‌ترین فرمانروایان این مرز و بوم بوده است. اهمیت نادر تنها به دلیل دفع فتنه افغان و اعاده استقلال و تمامیت ارضی ایران نیست، بلکه به اقدامات آینده نگرانه وی نیز مربوط است، که از اقدامات بسیار مهم نادر تشکیل نیروی دریایی است. مقاله حاضر با توجه به اندیشه جهانمدارانه نادر و تلاش وی برای تبدیل ایران به قدرتی دریایی، به اهمیت این اقدام دور اندیشانه و بسیار مهم نادر و به فراز و نشیب‌های این طرح بلند پروازانه و ناکام تاریخ ایران می‌پردازد و علل شکست آن را بررسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


منابع
- آوری، پیتر، (1387)، تاریخ ایران دورة افشار، زند و قاجار ( ازمجموعه تاریخ کمبریج)، ترجمه مرتضی ثاقب فر، جامی، تهران.
- استرآبادی، میرزا مهدی، (1341)، درّه نادره، به اهتمام: جعفر شهیدی، انجمن آثار ملی، تهران.
- استرآبادی، میرزا مهدی، (1377)، جهانگشای نادری، تصحیح: عبدالله انوار، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
- امین، عبدالامیرمحمد، (1370)، منافع بریتانیا درخلیج فارس، ترجمه غلامعلی رجبی یزدی، امیرکبیر، تهران.
- اوتر، ژان، (1363)، سفرنامة ژان اوتر «عصر نادر شاه»، ترجمه: دکتر علی اقبالی، سازمان انتشارات جاویدان، تهران.
- بازن، پاداری، (1340)، نامه‌های طبیب نادرشاه، ترجمه دکتر علی اصغر حریری، باهتمام حبیب یغمایی، انتشارات انجمن آثارملی، تهران.
- پاکباز، نقوی؛ محمدی ملایری، (1344)، نادرشاه: شامل پیراسته و کوتاه شده دره نادره، سفرنامه حزین، انتشارات بنیاد، تهران.
- پری، جان، (1368)، کریم خان زند (تاریخ ایران بین سالهای 1747-1779م)، مترجم: علی محمدساکی، نشرنو، تهران.
- حزین (شیخ محمد علی بن ابیطالب)، (1332)، تاریخ حزین، انتشارات کتابفروشی تائید، اصفهان.
- رجائی، غلامعلی، (1386)، «مناسبات ایران و هلند از دورة صفویه تا زندیه»، فصلنامة تاریخ روابط خارجی، شماره 30.
- سردادور، ابوتراب، (1354)، تاریخ نظامی و سیاسی دوران نادرشاه افشار، انتشارات ستاد بزرگ ارتشتاران، تهران.
-    شعبانی، رضا، (1377)، تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، قومس، تهران.
-    شعبانی، رضا، (تصحیح، تحشیه و تعلیقات) (1376)، حدیث نادرشاهی، مؤسسه انتشارات بعثت، تهران.
- شعبانی، رضا، (1365)، «نیروی دریائی ایران در خلیج فارس در روزگار نادرشاه افشار»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، شماره 745.
- طاهری، ابوالقاسم، (1354)، تاریخ روابط بازرگانی و سیاسی انگلیس و ایران از دوران فرمانروائی مغولان تا پایان عهد قاجاریه، جلد اول از آغاز تا عقد معاهده­ گلستان از 1270 میلادی تا1813 میلادی، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران.
-    فلور، ویلم، (1368)، حکومت نادرشاه (به روایت منابع هلندی)، مترجم: ابوالقاسم سری، توس، تهران.
-    قدوسی، محمد حسین، (1339)، نادرنامه، انجمن آثار ملی خراسان، مشهد.
-    گلستانه، ابوالحسن بن محمد امین، (1344)، مجمل التوایخ، انتشارات کتابخانه ابن سینا، تهران.
- لاکهارت، لارنس، (1379)، نادرشاه آخرین کشورگشای آسیا، مترجمان: دکتر غلامرضا افشار نادری و دکتر اسماعیل افشار نادری، انتشارات دستان، تهران.
- لاکهارت، لارنس، (1348)، «نیروی دریای نادرشاه»، سخن‌رانی در انجمن ایران در لندن، ترجمه: ادیب طوسی، وحید، شماره 68.
- مروی، محمدکاظم، (1364)، عالم آرای نادری، تصحیح: محمدامین ریاحی، زوّار، تهران.
- میمندی نژاد، محمد حسین، (1362)، زندگی پرماجرای نادرشاه، سازمان انتشارات جاویدان، تهران.
- نوائی، عبدالحسین، (1368)، نادرشاه و بازماندگانش، همراه با نامه‌های سلطنتی و اسناد سیاسی و اداری، انتشارات زرین، تهران.
- هدایت، رضاقلی خان، (1339)، تاریخ روضة الصفای ناصری، کتابفروشی‌های مرکزی خیام- پیروز، تهران.
- هنوی، جونس، (1346)، زندگی نادرشاه، ترجمه: اسماعیل دولتشاهی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.