A historical approach to the status of medicine in Iran during the Seljuk era

Document Type : Research Paper

Authors

1 هیات علمی/دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری

Abstract

The current research seeks to answer the question that which path did medicine progress in and how was its status as one of the important branches of the science collection called wisdom and philosophy regarding the tradition and history of this science in Iran and the political and cultural changes of the Seljuk era? The outcomes of this research show that medicine as one of the basic scientific and intellectual traditions in the history of Iran was historically regarded in a contradictory three-dimensional situation due to its specific characteristics and continued to exist. On the one side, due to the spread of religious sensitivities and fanaticism among the religious elites and the commonalty in line with them, medicine suffered from serious limitations in terms of scientific basics and the availability of inclusive educational institutions. But from the other side, medicine because of its connection with the preservation of human health and the treatment of diseases was strongly needed by the governors and the people of power and the political-religious elites. For this reason, this knowledge was restored and developed during the Seljuk period within the framework of the needs of the people of power and social contexts in the form of the two medical schools of Iraq and Khorasan. In the third aspect, the translation and compilation of medical records in Persian was the change that was created in this period in the situation of medicine and became the basis for the future of this knowledge in the history of Iran. The process that happened for the first time and was revealed in Khorasan and Iraq as the most important geographically-cultural areas of Iran during the Seljuk era.

Keywords

References

−     ابن ابی اصیبعه، موفق­الدین ابی­العباس احمدبن القاسم (1349)، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ترجمه سیدجعفر غضبان و محمود نجم­آبادی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
−     ابن ابی اصیبعه، موفق­الدین ابی­العباس احمدبن القاسم (1965)، عیون الانباء فی طبقات الاطبّاء، شرح و تحقیق الدکتور نزار رضا، منشورات دارالمکتبه الحیاه، بیروت.
−     ابن‌ العبری، غریغورس ابوالفرج (1364)، تاریخ مختصر الدول، ترجمه‌ محمدعلی تاجپور- حشمت­الله ریاضی، انتشارات اطلاعات، تهران.
−     ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1386)، القانونفی الطب(قانوندرطب)، ترجمه و تصحیح علیرضا مسعودی، انتشارات مرسل، کاشان.
−     ابن­بطوطه (1359)، سفرنامه، ترجمه محمدعلی موحد، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، جلد اول، چاپ دوم، تهران.
−     ابن­جبیر، محمد بن احمد (1370)، سفرنامه ابن­جبیر، ترجمه پرویز اتابکی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول، مشهد.
−     ابن­خلکان (1381)، وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان (منظرالانسان)، ترجمه احمد بن محمد بن عثمان السنجری، تصحیح دکتر فاطمه مدرسی، انتشارات دانشگاه ارومیه، 3 جلد، چاپ اول، ارومیه.
−     ابن­سبکی، تاج‌الدین ابونصر عبدالوهاب بن علی بن عبدالکافی (بی‌تا)، طبقات الشافعیه، تحقیق احمد بن عبدالکریم القادری الحسنی، الجزء الثالث و الرابع و الخامس و السادس، ناشر المطبعه الحسینیه المصریه، قاهره.
−     ابوروح جرجانی، محمد بن منصور بن ابی عبدالله (1391)، نورالعیون، تصحیح یوسف بیگ باباپور، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران.
−     اخوینی البخاری، ابوبکر ربیع بن احمد (1344)، هدایه المتعلمین فی الطب، باهتمام دکتر جلال متینی، انتشارات دانشگاه مشهد، مشهد.
−     اکبری، فتح علی (1370)، «تأثیر ابوالبرکات بغدادی در فلسفه اسلامی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 2، ش 3، صص 65-80.
−     براون، ادوارد (1351)، تاریخ طب اسلامی، ترجمه‌ مسعود رجب‌نیا، بنگاه ترجمه‌ و نشر کتاب‌، تهران.
−     براون، ادوارد (1367)، تاریخ ادبیات ایران از فردوسى تا سعدى، ترجمه فتح الله مجتبائى و غلام حسین صدرى افشار، جلد 2، انتشارت مروارید، چاپ چهارم، تهران.
−     بیهقی، ظهیرالدین ابوالحسن (1350ق.)، تتمه صوان الحکمه (ترجمه فارسی با عنوان دره الاخبار و لمعه الانوار)، به تصحیح محمد شفیع، لاهور.
−     پورمن، پیتر ای و امیلی ساواژ اسمیت (1392)، پزشکی اسلامی در دوره میانه، پژوهشکده تاریخ اسلام، تهران.
−     تاج بخش، حسن، پاییز و زمستان (1389)، «سیداسماعیل جرجانی بنیانگذار پزشکی پارسی»، آیینه میراث، دور جدید، ش 47، صص61-86.
−     تاجبخش، حسن (1379)، تاریخ بیمارستان‌های ایران (از آغاز تا عصر حاضر)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول، تهران.
−     جرجانی، اسماعیل بن حسن (1344)، ذخیره خوارزمشاهی، کتاب اول، باهتمام و تصحیح و تفسیر دکتر محمد حسین اعتمادی و دکتر محمد شهراد و دکتر جلال مصطفوی، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران.
−     جرجانی‌، اسماعیل‌بن حسن (1383)، ذخیره‌ خوارزمشاهی‌، به‌ کوشش محمدتقی دانش­پژوه و ایرج افشار، انتشارات المعی، تهران.
−     رازی، امام فخرالدین محمد (1390)، حفظ البدن، مقدمه تحقیق و تصحیح محمد ابراهیم ذاکر، میراث مکتوب، تهران.
−     سلطانزاده، حسین (1364)، تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تأسیس دارالفنون، اگاه، تهران.
−     صفا، ذبیح الله (1378)، تاریخ ادبیات در ایران‏، انتشارات فردوس‏، چاپ هشتم، تهران.
−     عمادالدین اصفهانی، محمد (2536)، محمد، تاریخ سلسله سلجوقی (زبده النصره و نخبه العصره)، انشاء بنداری اصفهانی، ترجمه محمد حسین جلیلی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. تهران.
−     قفطی، جمال­الدین ابوالحسن (1347)، تاریخ الحکماء، ترجمه فارسی از قرن یازدهم هجری، به‌کوشش بهین دارائی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
−     الگود، سیریل (1386)، تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه باهر فرقانی، امیرکبیر، چاپ سوم، تهران.
−     نجم­آبادی، محمود (1375)، تاریخ طب در ایران پس از اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، جلد2، چاپ دوم، تهران.
−     نظامی‌ عروضی، احمدبن عمربن علی (1341)، چهارمقاله، تصحیح‌ محمدقزوینی، معین، ابن سینا چاپ‌ ششم، تهران.
−     نیشابوری، ظهیرالدین (1332)، سلجوقنامه، گلاله خاور، تهران.

Files

History

  • Receive Date: 17 June 2017
  • Revise Date: 24 September 2017
  • Accept Date: 29 November 2017

Share

How to cite

Statistics