Financial Books in the Safavid Governmental System

Document Type : Research Paper

Authors

1 PHD student of History of Islamic Iran. , Payam e Noor University

2 Associate Professor, Department of History, Payam e Noor University.

-

Abstract

Abstract
In order to systemize finances, every government needs to follow a regular and written system to be able to organize revenues and costs of the country. To do so, Safavid government planned and organized financial relations. They were handled by Mostufi Al- Mamalek in the scriptorium and the related issues were written down in the financial books.
One of the aims of this research is identifying and introducing these financial books and their functions in the court. The main issue in this research is identifying and evaluating the element of continuity in administrative organizations in the Safavid era with the particular focus on the functions of the financial books which were among the most important elements in the financial processes. In this research attempts have been made to introduce these financial books implementing comparative, analytic and descriptive methods and also using library resources. The researchers tried to investigate the quantity of Safavid administration organizations’ adaptation from the past eras especially regarding the functions of these financial books. The present study relied on epistles from the Safavid period related to the system and financial books of administrative organizations available at Astan-e Quds-e Razavi. The results of this research showed that Safavid administration organizations at least had adapted some functions and applications of these financial books from the previous eras and the element of continuity in this field is quite obvious. In this regard, three main types of books were available: Rooznamche, Avarejeh and Justifications (Toojihat) from the 4th century to the end of Safavid dynasty-even after Safavid era based on the existing data-with the same functions. However, some changes have been made in this process regarding the titles and contents of the books except those above mentioned trilogy books.

Keywords

References

-     اسکندر بیک منشی (1377)،تاریخ عالم‌آرای عباسی، تصحیح: محمد اسماعیل رضوانی، ج1، تهران: دنیای کتاب.
-     اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی، (شامل دفاتر روزنامچه و توجیهات در عصر صفوی و نیز اسناد با شماره 32000، 32005، 32367).
-     اشعری قمی، حسن بن محمد بن حسن (1385)، تاریخ قم، ترجمه: تاج‌الدین حسن بن بهالدین بن عبدالملک قمی، تحقیق: محمدرضا انصاری قمی، قم، کتابخانه مرعشی.
-     آملی، محمد بن محمود شمس‌الدین (1377ق)،نفایس الفنون فی عرایس العیون، تصحیح: ابوالحسن شعرانی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
-     بوداق منشی قزوینی (1378)، جواهرالاخبار (بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال ‎۹۸۴ ﻫ.ق)، تصحیح: محسن بهرام نژاد، تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.
-     بوسه، هربرت (1367)، پژوهشی در تشکیلات دیوان اسلامی بر مبنای اسناد دوران آق‌قوینلو و قراقویونلو و صفوی، مترجم: غلامرضا ورهرام، تهران: مؤسسه مطالعات فرهنگی.
-     پورمحمدی املشی، نصرالله (1391)،«اهمیتدفترخانهعصرصفویوفرجامدفاتردیوانی»، پژوهش‌های تاریخی، دوره جدید، شماره سوم، (پیاپی 15) پاییز 1391.
-     ثعالبی، عبدالملک بن محمد،یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر، گردآورنده: شمس‌الدین ابراهیم، ج1، بیروت، لبنان: دارالکتب العلمیه.
-     حسن بن علی (زنده در 691)،المرشد فی الحساب، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره 21852.
-     خوارزمی، محمد بن احمد (1362)، مفاتیح العلوم، مترجم: حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-     دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه دهخدا،تهران: دانشگاه تهران.
-     رساله در حساب سیاق(1103ق.)، نسخه خطی، مشهد: کتابخانه آستان قدس رضوی، شماره 42033.
-     زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (2004م./1425ق.)،مقامات زمخشری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
-     شاد، محمد پادشاه (1363)،آنندراج، فرهنگ جامع فارسی،زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: خیام.
-     شاردن، (1372)، سفرنامه شاردن، مترجم: اقبال یغمایی، ج3، تهران: توس.
-     شهیدی، جعفر (1364)،شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-     شیخ الحکمایی، عمادالدین (1387)، فهرست اسناد بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای.
-     عبدالله بن علی بن محمد (فلک علاء تبریزی)،قانون السعاده، کتابخانه ملی ملک، شماره 3697.
-     عبدالله بن علی بن محمد (فلک علاء تبریزی)،(1381)، لطایف شرفی، سفینه تبریز، گردآوری ابوالمجد محمد بن مسعود تبریزی، مقدمه عبدالحسین حایری و نصرالله پور جوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-     عقیلی، عبدالله، «فرمان اشرف و موقوفات آستانه حضرت عبدالعظیم»، وقف میراث جاویدان، سال هفتم، شماره 4، زمستان 78.
-     علم سیاق (مجموعه)، نسخه خطی، تهران: کتابخانه مجلس، شماره 6543.
-     فروغ اصفهانی، مهدی بن باقر (1378)، فروغستان: دانشنامه فن استیفا و سیاق، تصحیح: ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب.
-     فلور، ویلم (1394)، تاریخچه مالی- مالیاتی ایران از صفویه تا پایان قاجاریه، ترجمه: مرتضی کاظمی یزدی، تهران: نشر تاریخ ایران.
-     قزوینی: محمد طاهر (1329)،عباسنامه، تصحیح: ابراهیم دهگان، اراک: کتاب‌فروشی داودی.
-     کاشانی، محمدکاظم (قرن 13)، قوانین السیاق، نسخه خطی، (مجموعه شخصی).
-     کرمانی، ابواسحاق غیاث‌الدین (951ق.)، سریع الحساب، نسخه خطی، تهران: کتابخانه مجلس، شماره 6544.
-     کمپفر، انگلبرت (1360)، سفرنامه کمپفر،ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
-     مازندرانی، عبدالله محمد بن حسن بن کیا، رساله فلکیه، نسخه خطی، تهران: کتابخانه مجلس، شماره 6541.
-     محمد بن عبدالخالق المیهنی (1389)، آیین دبیری، تصحیح: اکبر نحوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-     منشی قمی، احمد بن حسین (1383)، خلاصه التواریخ،تصحیح: احسان اشراقی، ج 2، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
-     منشی، منتجب الدین بدیع (1384)، عتبه الکتبه مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر، تصحیح: محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران: اساطیر.
-     میرزا رفیعا، محمد رفیع (1380)، دستور الملوک، دفتر تاریخ،به کوشش ایرج افشار، ج اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
-     میرزا سمیعا، محمد سمیع (1368)، تذکره الملوک سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات مینورسکی بر تذکره الملوک، مترجم: مسعود رجب نیا، به کوشش: محمد دبیر سیاقی، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
-     نخجوانی، محمد بن هندو شاه بن سنجر (1964)، دستور الکاتب فی تعیین المراتب، تصحیح: عبدالکریم اوغلی علی زاده، ج 1، مسکو: فرهنگستان علوم شوروی.
-     نصیری، میرزاعلی نقی (1371)، القاب و مواجب دوره سلاطین صفویه، تصحیح: یوسف رحیم لو، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
-     نفیسی، علی‌اکبر (1355)، فرهنگ نفیسی (ناظم الاطباء)، کتاب‌فروشی خیام.
-      نوری، محمد، «خزانه اسناد موقوفات دوره عثمانی»، وقف میراث جاویدان، ش 74، تابستان 1390.
-      ed. V. Puturidze (1961), Akademia Naouk Grouznskoy SSR. Sumptibus Academiae scieniarum Georgiae, Tbilisiis.
-      Musavi, T. M. (1977), Orta Asr Azarbaijan tarikhina dair farsdilli sanadlar (XVI-XVIII), Baky: Elm nashriiiaty.
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 7, Issue 12
March 2016
Pages 221-251

Files

History

  • Receive Date: 24 September 2016
  • Revise Date: 10 May 2016
  • Accept Date: 23 May 2016

Share

How to cite

Statistics