The Concept of Law in the Second Constitutional Parliament

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor, Department of Law, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

2 Master of Public Law, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

10.22034/jiiph.2025.67012.2571

Abstract

The concept of law was of great importance to intellectuals and constitutionalists, who viewed it as essential for societal reform. Representatives of the Second Constitutional Parliament discussed the concept of law in numerous sessions. The aim of this research is to examine the characteristics of law, the manner in which it is implemented, and instances of legal violations from the perspective of the representatives of that period. This study was conducted using the details of parliamentary discussions and employs a descriptive-analytical method. In this article, the characteristics of law that were of particular interest to the representatives of the Second Parliament are identified. These characteristics can be categorized into two main areas: formal and substantive. The article also addresses one of the key issues regarding law in Iran—the challenge of its implementation—and explores the solutions proposed by the representatives to address this problem. The findings of this research show that the representatives of the Parliament were highly familiar with the concept of law, had thoroughly considered its characteristics and implementation, and viewed the lack of proper implementation as a major concern.

Keywords

Main Subjects

References

  • الف) منابع فارسی

    کتاب‌ها

    • اتحادیه، منصوره (1361). پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت (دوره اول و دوم مجلس شورای ملی)، تهران: گستره.
    • آدمیت، فریدون (1387). ایدئولوژی نهضت مشروطیت، تهران: گستره.
    • اردبیلی، محمدعلی (1395). حقوق جزای عمومی، جلد نخست، تهران: میزان.
    • الگار، حامد (1369). دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجار، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
    • بهار، محمدتقی (1379). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، تهران: امیرکبیر.
    • بهنام، جمشید (1386). ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران: فروزان روز.
    • بی‌نام (1384). آشنایی با تاریخ مجالس قانونگذاری در ایران: دوره اول تا شانزدهم (1328- 1285)، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • تقی‌زاده، سید حسن (1379). تاریخ مجلس شورای ملی ایران، به کوشش: عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس.
    • تقی‌زاده، سید حسن (1349). مقالات، تحقیقات و نوشته‌های تاریخی، به کوشش ایرج افشار، بی‌جا: بی‌نا.
    • تیرنی، برایان. (1393). دین، قانون و پیدایش فکر مشروطه، ترجمۀ حسین بادامچی و محمد راسخ، تهران: نگاه معاصر.
    • شمس، عبدالله. (1397). آیین دادرسی مدنی: دوره بنیادین، جلد نخست، تهران: دراک.
    • شیرازی، میرزا صالح. (1362). گزارش سفر میرزا صالح شیرازی، ویراستار: همایون شهیدی، تهران: راه نو.
    • طباطبایی، جواد (1386). تأملی درباره ایران: نظریه حکومت قانون در ایران، جلد دوم، تبریز: ستوده.
    • طباطبایی، جواد (1401). ملت، دولت و حکومت قانون: جستار در بیان نص و سنت، تهران: مینوی خرد.
    • کرمانی، ناظم‌الاسلام (1371). تاریخ بیداری ایرانیان، به کوشش علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: امیرکبیر.
    • کمالی طه، منوچهر (بی‌تا). اندیشه قانون‌‎خواهی در ایران سده نوزده: حکومت قانون، بی‌جا: باشگاه ادبیات.
    • گروسی، پائولو (1397). تاریخ قانون در اروپا، ترجمۀ هنری ملکمی، تهران: آرون.
    • لتوین، شرلی رابین (1403). تاریخ ‌اندیشه قانون، ترجمۀ علیرضا فرشچی‌اندیسی، تهران: نگاه معاصر.
    • مرادخانی، فردین (1396). خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران، تهران: میزان.
    • مسکوب، شاهرخ (1394). هویت ایرانی و زبان فارسی، تهران: فرزان روز.
    • میرزا صالح، غلامحسین (کوششگر) (۱۳۸۴). مشروح مذاکرات مجلس اول، تهران: مازیار.
    • میرزا صالح، غلامحسین .(۱۳۷۲). بحران دموکراسی در مجلس اول: خاطرات و نامه‌های خصوصی میرزا فضل علی آقا تبریزی، تهران: طرح نو.
    • نیکوگفتار صفا، حمیدرضا. (۱۳۹۱). مجلس و قانون در نظر و عمل شیخ فضل‌الله نوری، در دین و قانون، تهران: امام صادق (ع).
    • والدرون، جرمی. (۱۳۹۷). قانون‌گذاری (مفاهیم، نظریه‌ها و اصولی)، ترجمۀ حسن وکیلیان، تهران: نگاه معاصر.
    • وستبروک، ریموند. (۱۳۹۳). تاریخ حقوق، نظریه و روش، ترجمۀ حسین بادامچی، تهران: نگاه معاصر.

    مقاله‌ها

    • راسخ، محمد و بخشی‌زاده، فاطمه (1393). «مفهوم قانون در عصر مشروطه: نویسندگان متقدم»، تحقیقات حقوقی، 17(68)، 12-1.
    • راسخ، محمد (1385). «ویژگی‌های ذاتی و عرضی قانون»، مجلس و پژوهش، ۱۳(۵۱)، ۱۳-۴۰.
    • سعیدی، ح. (1372). «نقش مراجع نجف در نهضت مشروطیت»، کیهان فرهنگی، ۱۰۱، ۳۹-۴۱.
    • مرادخانی، فردین و احمدی، امیر (1۴02). «مفهوم قانون در اندیشه شیخ ابراهیم زنجانی با تأکید بر مشروح مذاکرات مجلس دوم و سوم»، جستارهای تاریخی، ۱۴(۲)، ۱۹۷-۲۱۸.
    • ظهیری، صمد؛ هوشیار، ابراهیم و نصیری حامد، رضا (1401). «تحلیل نسبت شریعت و قانون از دیدگاه ثقه‌الاسلام تبریزی»، تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، 13 (30)، 91-114.

    Doi: 10.22034/JIIPH.2022.47290.2231

    پایان‌نامه

    • درکی، مهسیما (1397). نقش آموزه‌های دینی در نظام قانون‌گذاری مجلس اول دوره مشروطه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین.

    منابع الکترونیکی

    • کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (1396). مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، بازیابی‌شده در ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱، از

     https://www.ical.ir/fa/mashroohmozakerat.

    روزنامه‌ها

    • اختر، (130۵ق/1888م). سال چهاردهم، شماره ۱۰.
    • روزنامه مجلس، (دوم ربیع‌الاول 1326ق)، شماره 87.

     

    ب) منابع انگلیسی

    • Austin, John (1913). Lectures on Jurisprudence or the Philosophy of Positive Law, London: John Murray.
    • Fuller, Lon (1969). The morality of law (2nd ed.), Yale University Press.
    • Hart, H. L. A. (1994). The Concept of Law (2nd ed.), Oxford: Clarendon Press.
    • Maitland, Frederic William and Pollock, Sir Frederick (2010). The History of English Law before the Time of Edward I, Liberty Fund Inc.
    • Raz, Joseph (1976). The Authority of Law, Oxford: Clarendon Press.
    • Tomlins, Christopher and Grossberg, Michael (2008). The Cambridge History of Law in America, Cambridge University Press.
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 16, Issue 44
September 2025
Pages 121-153

Files

History

  • Receive Date: 27 April 2025
  • Revise Date: 10 August 2025
  • Accept Date: 19 August 2025

Share

How to cite

Statistics