A Historical Study of the Interaction between Mongol Women and Sufis during the Ilkhanid Era

Document Type : Research Paper

Authors

1 Ph.D Candidate, Department of History, Payam Noor University, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Center of Islamic Sciences and Persian Literature, Isfahan University of Technology, Iran

10.22034/jiiph.2025.62699.2530

Abstract

One important criterion in evaluating the culture and civilization of the patriarchal era is the attention, or lack thereof, given to women and their position in different social spheres. The relationships between Mongol women and Sufi elders are among the most significant factors that contributed to the spread of Islam under the rule of the Ilkhans, much like the influences of Christianity and Buddhism. As an influential element in the Ilkhanate, the Mongol women played an important role in both the financial and spiritual support of Sufism and Sufi Sheiks. This article, using a descriptive-analytical approach, aims to analyze the relationship between Mongol women and Sufi Sheiks and seeks to provide a reasoned answer to the question: What strategy did the women of the Ilkhanid era employ in their interactions with the Sufis of their time? Several factors can be considered when examining the relationship between Mongol women and mystics. Deep-rooted traditions within Iranian society influenced the behavior of Mongol women in their interactions with mystics. Components such as donating gifts, seeking blessings from mystics, and the mutual spiritual support exchanged between elders and women are some of the actions investigated in this study of the interaction between Mongol women and Sufis.

Keywords

Main Subjects

References

  • الف) منابع فارسی

    کتا‌ب‌ها

    • ابن‌بزاز اردبیلی، درویش توکلی بن اسماعیل (13۶۵). صفوۀالصفا، احوال و اقوال و کرامات شیخ صفی‌الدین اردبیلی، تصحیح غلامرضا مجد طباطبایی، تهران: دانشگاه تهران.
    • ابن‌بطوطه (13۶3). سفرنامه (رحله)، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    • ابن‌طیب (1392). اسلام متصوفان، ترجمه کبری روشنفکر، تهران: کتاب توت.
    • افلاکی ‎احمد (1۴01). مناقب‌‎العارفین، به ‎کوشش ‎تحسین ‎یازیجی، تهران: دوستان.
    • اقبال آشتیانی، عباس (13۶۵). تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل حکومت تیموری، تهران: امیرکبیر.
    • القاشانی، ابوالقاسم عبدالله بن محمد (138۵). تاریخ اولجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران: علمی و فرهنگی.
    • اوستین، ار. ج. دبلیو (138۴). «زن سوفیانی در آثار ابن عربی و رومی»، مندرج در میراث تصوف، ترجمۀ مجدالدین کیوانی، تهران: مرکز.
    • باستانی پاریزی، محمدابراهیم (138۴). گذار زن از گدار تاریخ، تهران: گلرنگ یکتا.
    • بیانی، شیرین (1382). زن در ایران مغول، تهران: دانشگاه تهران.
    • تاریخ سری مغولان (مؤلف ناشناخته) (13۵1). ترجمه شیرین بیانی، تهران: دانشگاه تهران.
    • تبریزی، کاظم بن محمد (اسرارعلیشاه) (1387). منظرالاولیاء در مزارات تبریز، تهران: مجلس شورای اسلامی.
    • تسف، ولادیمیر (13۵۴). نظام اجتماعی مغول (فئودالیسم خانه‌به‌دوشی)، ترجمه شیرین بیانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
    • جامی، عبدالرحمن (13۶۶). نفحات‌الأنس، تصحیح و مقدمه مهدی توحیدی‌پور، تهران: سعدی.
    • جوینی، عطاملک محمد (1378). تاریخ جهانگشای جوینی، ترجمۀ منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
    • خواند میر، غیاث‌الدین همام‌الدین (13۵3). تاریخ حبیب‌السیر، تهران: خیام.
    • رضوی، ابوالفضل (1398). شهر، سیاست و اقتصاد در عهد ایلخانان، تهران: امیرکبیر.
    • سپهر، محمدتقی بن محمدعلی (13۵3). ناسخ‌التواریخ، مصحح محمدباقر بهبودی، تهران: اسلامیه.
    • سلمی، عبدالرحمن (13۶1). طبقات‌الصوفیه، تصحیح محمدسرور مولایی، تهران: توس.
    • صفا، ذبیح الله (13۶2). تاریخ ادبیات ایران، تهران: فردوس.
    • شیرازی (وصاف)، عبدالله بن فضل‌الله (1۴01ش). وصاف‌الحضره (تجزیةالامصار و تجزیةالاعصار)، به اهتمام احمدخاتمی و جلیل تجلیل، تهران: علم.
    • قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن (13۶1). ترجمه رساله قُشیریه، ترجمه بدیع الزمان فروزانفر، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    • کاشغری، محمود بن حسین (137۵). دیوان لغات‌الترک، ترجمه و تنظیم سید محمد دبیرسیاقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • لین، جورج (1390). ایران در اوایل عهدایلخانان (رنسانس ایرانی)، مترجم ابوالفضل رضوی، تهران: امیرکبیر.
    • مارکوپولو (13۵0). سفرنامه مارکوپولو، با مقدمه جان ماسفیلد، ترجمه حبیب‎الله صحیحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    • مستوفی قزوینی، حمداالله بن ابی‌بکر بن احمد بن نصر (1339). تاریخ گزیده، مقابله و تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران: امیرکبیر.
    • مینورسکی، ولادیمیر (1372). ایران، دین و تاریخ آن، ترجمه حبیب تابانی، تهران: گسترده.
    • هجویری، علی بن عثمان (1383). کشف‌المحجوب، تصحیح و مقدمه محمد عابدی، تهران: سروش.
    • همدانی، رشیدالدین فضل‌الله بن عمادالدوله (1373). جامع‌التواریخ، به تصحیح و تحشیه محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران: البرز.
    • نخجوانی، محمد بن هندوشاه (139۵). دستورالکاتب فی تعیین‌المراتب، تصحیح علی‌اکبر احمدی دارانی، اصفهان: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
    • نفیسی، سعید (1371). سرچشمه تصوف در ایران، تهران: کتابفروشی فروغی.

    مقالات

    • بولت، ریچارد دبلیو (1389). زنان ونخبگان مذهبی شهری پیش از دوره مغول، ترجمه حسن زندیه و لیدا ملکی، تاریخ‌پژوهان، ۶ (23). ۴-۲۱.
    • ترکمنی آذر، پروین (1389). نقش هوشمندی و تدبیر سیاسی حکومتگران در ایجاد امنیت و توسعه جامعه، مطالعه موردی حکومت ترکان خاتون قراختایی در کرمان، جستارهای تاریخی، 1(1). 1-20
    • حسینی، مریم (1388). زن سوفیایی در رؤیاهای عارفان، مطالعـات عرفـانی، 10(2). 1۴9-179.
    • جوادی، مهدی (138۴). خواتین و نقش‌های سیاسی- اجتماعی آنان در تاریخ اسلام، تاریخ اسلام،۶ (22). 1۵1-182.
    • دانشجو، حمیده و عباسی، جواد و دلریش، بشری (1397). نقش زنان دربار در سیاست مذهبی دوران سلجوقی، خوارزمشاهی و ایلخانی، تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، 13(۵۳). 37-۵۳.
    • فروغ بخش، احمد (1389). نقش اداری و حکومتی خاتون‌های مغول، رشد آموزش تاریخ، 11(3). 28-31.
    • فقیه ملک مرزبان، نسرین و میلادی، فرشته (139۵). تقابل گفتمان هویت غالب و مغلوب زنان ایرانی و مغولی در تاریخ جهانگشا، زن در فرهنگ و هنر، 8 (۴). ۵۵۷-۵۷۲.

     Doi. 10.22059/jwica.2016.61794

    • فیوضات، سید ابراهیم (1379). تحول فرهنگی در عصر مغول، مجموعه مقالات اولین سمینار تاریخی هجوم مغول به ایران و پیامدهای آن، تهران: دانشگاه شهید بهشتی. 323-329.
    • ملک‌زاده، الهام (1387). وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در دوره مغول و ایلخانی، مسکویه،3 (۴). 1۶7-20۶.
    • کروبی، آرزو و فیاض انوش، ابوالحسن (۱۳۹۵). بررسی تاریخی پوشاک زنان در دوره ایلخانی، تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، 7 (13). 1۶1-18۶.   

    ب) منابع انگلیسی

    مقالات

    • De Nicola, B. (2017). Women in Mongol (The Khatuns, 1206-1335), Edinburgh University Press. 217-221.
    • Eaton, Richard M. (1984). “The Political and Religious Authority of the Shrine of Baba Farid,” in B. D. Metcalf, ed., Moral Conduct and Authority: The Place of Adab in South Asian Islam, Berkeley: University of California Press.
    • Robruck William (1900). The Mission of Travel. History of the Mongols, London.
    • Melville, C. (1989). “Bologan (Biiliigiin) Katun”, in E. Yarshater (ed.), Elr (4), 338-339.
    • Morgan, D.O. (2001). Ibn Battuta and the Mongols, Journal of the Royal Asiatic, Third Series, 11(1), 1-11.
    • Minorsky, V. (1954). “A Mongol Decree of 720/1320 to the Family of Shaykh Zahid,” Bulletin of the School of Oriental and African Studies (16), 515-27.
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 16, Issue 42
March 2025
Pages 141-161

Files

History

  • Receive Date: 04 August 2024
  • Revise Date: 31 October 2024
  • Accept Date: 18 November 2024

Share

How to cite

Statistics