The Role of Ibrahim Sheikh Shah Shirvani in the Relations between Ismail I Safavid and Selim I Ottoman (Based on Majmua-e Munshia`at Al-Salatin)

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of History, Urmia University, Iran

3 Ph.D Candidate in Iranian History, Islamic Studies, University of Tehran, Iran

10.22034/jiiph.2024.60282.2500

Abstract

Coinciding with the activities of the Qizilbash tribes in the early years of the Safavid government’s establishment, Prince Salim ruled a province near Safavid territories. From that time onward, he was determined to confront the Qizilbash, and after ascending to the throne, he launched a campaign to overthrow the Safavid rule entirely. Although the Ottoman victory at the Battle of Chaldiran had a significant impact on the fledgling Safavid state, several problems and obstacles prevented Sultan Salim I from fully toppling the Safavids. Years later, Sultan Salim sought another attack to complete his mission of overthrowing the Safavids. To this end, he corresponded with local rulers under the Safavids in hopes of gaining their assistance in the upcoming war. Among these letters, which are reflected in Majmua-e Munshia`at Al-Salatin, the correspondence between Sultan Salim and the ruler of Shirvan is particularly significant. The main question of this study is: What was the purpose of Sultan Salim's pursuit of friendship with the Shirvan Shahs? This article aims to analyze the diplomatic role of Ibrahim Sheikh Shah Shervani in shaping the relations between the Safavids and the Ottomans through a descriptive-analytical approach, and to uncover the reasons for his actions.

Keywords

Main Subjects


  • الف) منابع فارسی

    کتاب‌ها

    • اردبیلی، درویش توکلی بن اسمعیل بزاز (۱۳۷۳). صفوه الصفا، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز: مصحح.
    • اسپناقچی پاشازاده، محمد عارف بن محمد شریف (۱۳۷۹). انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام، به کوشش رسول جعفریان‌، قم: دلیل.
    • اولئاریوس، آدام (۱۳۶۳). سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمه احمد بهپور، تهران: ابتکار.
    • بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (۱۳۷۵). جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در تاریخ جهان اسلام، ترجمه لیلا ربن شه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • باکیخانوف، عباسقلی آقا قدسی (۱۹۷۰). گلستان ارم، به اهتمام عبدالکریم علی‌زاده و دیگران، باکو: علم.
    • بدلیسی، امیر شرف خان بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه (تاریخ مفصل کردستان)، به اهتمام ولادیمیر ویلیامینوف زرنوف، تهران: اساطیر.
    • بوداق منشی، قزوینی (۱۳۷۸). جواهر الاخبار، تصحیح محسن بهرام نژاد، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
    • ترکمان، اسکندر بیگ منشی (۱۳۱۴). تاریخ عالم آرای عباسی، تهران: دارالطباعه آقا سید مرتضی.
    • جنابدی، میرزا بیگ (۱۳۷۸). روضه الصفویه، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
    • خنجی، فضل الله بن روزبهان (۱۳۸۲). تاریخ عالم آرای امینی، تصحیح محمداکبر عشیق، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
    • خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (۱۳۸۰). تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد البشر، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: خیام.
    • خورشاه، بن قباد الحسینی (۱۳۷۹). تاریخ ایلچی نظام شاه، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • رئیس نیا، رحیم (۱۳۸۰). تاریخ عمومی منطقه شروان در عهد شروانشاهیان، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
    • روملو، حسن (۱۳۸۴). احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر.
    • عالم آرای صفوی (۱۳۵۰). به کوشش یدالله شکری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
    • غفاری قزوینی، قاضی احمد (۱۳۴۳). تاریخ جهان آرا، تهران: حافظ.
    • قزوینی، زکریا بن محمّد (۱۳۷۳). آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه جهانگیر میرزا، تهران: امیرکبیر.
    • قزوینی، یحیی بن عبداللطیف (۱۳۸۶). لب التواریخ، تصحیح هاشم محدث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • قمی، احمد بن حسین (۱۳۸۳). خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
    • متی، رودی (۱۳۹۷). ایران در بحران انحطاط صفویه و سقوط اصفهان، ترجمه خسرو خواجه نوری، تهران: امیرکبیر.
    • مستوفی، حمدالله بن ابی بکر (۱۳۸۱). نزهه القلوب، محقق محمد دبیر سیاقی، قزوین: حدیث امروز.
    • منجم باشی، احمد ده‌ده (۱۳۹۳). تاریخ منجم باشی یا صحایف الاخبار فی وقایع الآثار، ترجمه نصرت‌الله ضیایی، تهران: مهراندیش.
    • منجم، ملا جلال الدین (۱۳۶۶). تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال، به کوشش سیف الله وحیدنیا، تهران: وحید.
    • مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۷۵). تاریخ شروان و دربند، ترجمه محسن خادم، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
    • نویدی شیرازی، خواجه زین العابدین علی عبدی بیگ (۱۳۶۹). تکمله الاخبار (تاریخ صفویه از آغاز تا ۹۷۸ قمری)، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: نی.
    • واله اصفهانی، محمدیوسف قزوینی (۱۳۷۲). خلد برین (ایران درروزگار صفویان)، تصحیح هاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
    • یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۳۸۰)، معجم‌البلدان، ترجمه علی منزوی، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی.

    مقالات

    • جمالی فر، مهدی و عبادی، مهدی (1403). عوامل موثر بر همگرایی ترکمانان صوفی آناتولی با صفویان، تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، 15(40) 84- 57.

     Doi: 10.22034/JIIPH.2024.51484.2324                                  

    • خزائلی، علیرضا (1382). صفویان و منطقه شروان بر مبنای روایات صفوه الصفا، مجموعه مقالات همایش صفویه در گسترۀ تاریخ ایران زمین به اهتمام مقصود علی صادقی، دانشگاه تبریز، تبریز: انتشارات ستوده، ۲۹۶-۲۹۹.
    • سالاری شادی، علی (1386). بازتاب جنگ چالدران در تاریخ‌نگاران صفوی، مطالعات و تحقیقات تاریخی، (15)69-97.

    ب) منابع ترکی

    کتاب‌ها

    • اولیا چلبی، محمد ظلی بن درویش (۱۳۱۴). اولیا چلبی سیاحتنامه‌سی، طابعی احمد جودت،‌ استانبول: اقدام مطبعه سی.
    • خیرالله افندی (۱۲۸۲). تاریخ دولت عثمانیه، استانبول: مطبعه عامره.
    • سامی، شمس الدین (۱۳۱۱). قاموس الاعلام، استانبول: مطبعه مهران.
    • سعد الدین، افندی (۱۲۷۹). تاج التواریخ، استانبول: دارالطباعه عامره.
    • شرف، عبدالرحمن (۱۳۱۵). تاریخ دولت عثمانیه، استانبول: مطبعه قره بت جامعه باب عالی.
    • صولاق زاده، محمد افندی (۱۲۹۸). تاریخ صولاق زاده، استانبول: مطبعه محمود بک.
    • فریدون بیگ افندی (۱۲۷۵). مجموعه منشآت السلاطین، استانبول: مطبعه عامره.
    • لطفی پاشا، بن عبدالمعین (۱۳۴۱). تواریخ آل عثمان، استانبول: مطبعه عامره.

    منابع ترکی استانبولی

    • Aşurbəyli, Sara (2006), Şirvanşahlar Dövləti, Bakı: Nəşriyyat-Poliqrafiya Evinin Mətbəəsi.
    • Əfəndiyev,Oqtay(2007), Azərbaycan Səfəvilər Dövlətı, Bakı:Şərq-Qərb
    • Gelibolulu,Mustafa Âli (2014), NUSRET-NÂME, Hazırlayan Mustafa Eravci, Ankara: Türk Tarih Kurumu.

    ج) منابع عربی

    کتاب‌ها

    • اصطخری، ابراهیم بن محمد (۱۹۲۷). المسالک و الممالک، محقق احمد بن سهل ابوزید، بیروت: دار صادر.
    • حدود العالم من المشرق إلی المغرب (۱۴۲۳). محقق هادی یوسف، قاهره: دارالثقافیه للنشر.
    • مسعودی، علی بن حسین (۱۴۰۹). مروج الذهب و معادن الجوهر، محقق یوسف اسعد داغر، قم: دارالهجره.