The Effects of the Introduction of New Technologies to Iran in the Qajar Era (1848-1925)

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor, Iranology Foundation, Tehran, Iran

10.22034/jiiph.2024.60719.2504

Abstract

The arrival of new technologies, including photography, in Iran during the Qajar period brought about profound changes in various social and cultural fields. Photography first entered Iran during the reign of Mohammad Shah, and its expansion began during the Naseri period with the emergence of male photographers. Over time, with increasing interest from women, female photographers arrived, and women's photography shops were established. During this period, Iranian society underwent significant cultural and artistic transformations in line with global developments, which also led to a shift in attitudes toward the role and status of women in the social and cultural structure. This article analyzes the social and cultural contexts surrounding the presence of female photographers and women's growing interest in photography during the Naseri period until the discovery of the hijab. The main research question is: How were these socio-cultural changes established, and what were their results? The purpose of this article is to identify the factors influencing women's entry into social activities, with a particular focus on women photographers and the photography of women. The study adopts a descriptive-analytical approach, relying on historical sources and authentic research and documents from the Qajar period, as well as the world standard view of Matila et al. to segment the audience for these new phenomena. The research findings show that with the introduction of the photographic camera, noble women were the first to become interested in photography. Over time, by the end of the Qajar period, opportunities for participation in photography were gradually extended to women from other social groups.

Keywords

Main Subjects

References

  • الف) منابع فارسی

    کتاب‌ها

    • اتحادیه، منصوره (1371). خاطرات تاج السلطنه، تهران: تاریخ ایران.
    • استاین، دانا (1368). سرآغاز عکاسی در ایران، ترجمة ابراهیم هاشمی، تهران: اسپرک.
    • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1363). المآثر و الآثار، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
    • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1367). مرآت البلدان ناصری، تصحیح عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران.
    • اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1356). روزنامة خاطرات اعتمادالسلطنه، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
    • افشار، ایرج (1372و 1368). گنجینه عکس‌های ایران، تهران: فرهنگ ایران.
    • بروگش، هینریش (1367). سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمة مهندس کردبچه، تهران: اطلاعات.
    • تاسک، پطر (1384). سیر تحول عکاسی، تألیف و ترجمه محمد ستاری، تهران: سمت.
    • تیلی، چارلز (1385). از بسیج تا انقلاب، ترجمة علی مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی.
    • ثقفی، خلیل خان (1322). مقالات تاریخی سیاسی، ادبی اجتماعی، تهران، بی‌نا.
    • دیولافوا، مادام (1361). سفرنامة دیولافوا در زمان قاجاریه، ترجمة علیمحمد فره‌وشی، تهران: خیام.
    • ذکاء، یحیی (1376). تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • رایس، کلارا کولیور (1383). زنان ایرانی و راه رسم زندگی آنان، ترجمة اسدالله آزاد، تهران: کتابدار.
    • ناصرالدین ‌شاه (1379). روزنامة خاطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان، به‌کوشش هنگامه قاضی‌ها، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
    • سالور، قهرمان میرزا (1369). روزنامة خاطرات عین السلطنه، به‌کوشش ایرج افشار و مسعود سالور، تهران: اساطیر.
    • سپهر، عبدالحسین‌خان (1368). مرآ‌ت‌‌الوقایع مظفری و یادداشت‌های ملک‌المورخین، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: زرین.
    • سعدوندیان، سیروس، اتحادیه، منصوره (۱۳۶۹). آمار دارالخلافه تهران، تهران: تاریخ ایران
    • سمسار، محمد حسن و سرائیان، فاطمه (1382). فهرست عکس‌های برگزیدة عصر قاجار، تهران: سازمان میراث فرهنگی و کاخ گلستان.
    • سمسار، محمدحسن و فاطمه سرائیان (1390). کتاب کاخ گلستان (آلبوم خانه)، فهرست عکس‌های برگزیده عصر قاجار، تهران: کاخ گلستان.
    • سوریوگین، آنتوان (1378). ایران از نگاه سوریوگین، تهران: زمان.
    • شفیعی، سمیه سادات (۱۴۰۰).تاریخ اجتماعی زنان در عصر قاجار، تهران: ثالث.
    • صافی گلپایگانی، قاسم (1384). عکس‌های قدیمی ایران: رجال، مناظر و...، تهران: دانشگاه تهران.
    • صانع، منصور (1369). پیدایش عکاسی در شیراز، تهران: سروش.
    • طهماسب‌پور، محمدرضا (1387). ناصرالدین شاه عکاس، تهران: تاریخ ایران.
    • طهماسب‌پور، محمدرضا (1389). از نقره و نور، تهران: تاریخ ایران.
    • عباسی، اسماعیل (1375). فرهنگ عکاسی، تهران: سروش.
    • موسوی‌زاده، جهانگیر (1380). محاکمه رضاشاه در برابر تاریخ، تهران: مولف.
    • میرزا قهرمان، امین‌لشکر (1378). روزنامة خاطرات امین لشکر، به‌کوشش ایرج افشار و محمد رسول دریاگشت، تهران: اساطیر.
    • واگو، استفان (1373). درآمدی بر تئوری‌ها و مدل‌های تغییرات اجتماعی، ترجمه علیرضا کلدی، تهران: آبان.
    • هولتسر، ارنست (1355). ایران در یکصد و سیزده سال پیش، به‌کوشش محمد عاصمی، تهران: مرکز مردم‌شناسی.

    مقالات

    • ابراهیمی، ثمیلا (1384). نقاشی قاجار و تجربه مدرنیته، حرفه هنرمند، (13)، 120-137.
    • ابراهیمی، فرهاد (1384). مردم‌نگری و واقع‌گرایی در آثار استاد علی‌اکبر صنعتی، هنرهای تجسمی، (23)، 56-61.
    • احمدی، بهرام (1392). مروری بر هنر عکاسی دوران قاجار و تاثیر آن بر نقاشی، چیدمان، 2 (2)، 62-68.
    • اقبال آشتیانی، عباس (بی‌تا). مجله یادگار، (6 و 7)، تهران: کتابفروشی خیام.
    • بنیامین، والتر (1377). اثر هنری در عصر تکثیر مکانیکی، ترجمة امید نیکفرجام، هنر و معماری، 8 (31)، 210-225.
    • پورمند، حسن‌علی، و ابراهیمی، سارا (1399). ضرورت‌های اجتماعی پیشرفت فناوری در ایران در سایه تقلید شاهان قاجار از مغرب زمین(مظفرالدین شاه)، تحقیقات تاریخ اجتماعی، 10 (1)،93-120.
    • حسامی، مهدی؛ موسوی، ویائه و صدقی الهرد، سولماز(1391). زنان در عکس‌های قجری، جستارهایی در جامعه شناسی تاریخی، 1 (2)، 3-16.
    • حسامی، مهدی (1395). عکاسی و زنان عکاس در دورة قاجار، الکترونیکی مرکز اسناد آستان قدس رضوی، 8 (30-31)، 1-16.
    • رضایی مکی، فاطمه و وکیلی، هادی (1393). گونه‌شناسی و کارکرد مؤسسات آموزشی دخترانه مشهد، تاریخ‌نامه ایران پس از اسلام، 4 (7)، 101-124.
    • زین‌الصالحین، حسن و فاضلی، نعمت‌الله (۱۳۹۴). سیاست و بازنمایی (بررسی نقش ایدئولوژیک دوربین عکاسی و عکس در دوره پهلوی)، هنرهای زیبا، ۲۰ (3)، 79-92.
    • ستاری، محمد و محمدی نامقی، خدیجه (1387). اسنادی جدید پیرامون عکسخانه اندرونی، هنرهای زیبا، (36)، 77-85.
    • سلماسی‌‌زاده، محمد و امیری، آمنه (1396). تاثیر نوسازی حکومت پهلوی اول بر پایگاه زنان در خانواده و اجتماع، تاریخنامة تبریز، 8 (15)، 63-92
    • سلماسی، کاتیا (1383). سایه‌ای در عکاسی ایران (سایه سیمای زن در ایران)، بخارا، (35)، 219-228.
    • طایی، پروین (1387). بررسی نقش زنان در عکاسی دورة قاجار، هنرهای تجسمی، (12)، 164-181.
    • عدل، شهریار (1379). آشنایی با سینما و نخستین گام‌ها در فیلم‌برداری و فیلم‌سازی در ایران، طاووس، (۵ و ۶)، 58-90
    • شیخان، نگار (1397). مقالة پیدایش عکاسی در ایران، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، تارنمای https://www.cgie.org.ir . (1-3).

    پایان‌نامه‌ها

    • روح الامینی، زهره (1380). بررسی پرتره در دورة قاجار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد عکاسی، تهران: دانشکده هنر دانشگاه تهران.
    • محمدی نامقی، خدیجه (1386). بازنمایی زنان در عکس‌های اواخر قرن نوزدهم میلادی در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد عکاسی، دانشگاه هنر تهران.

    روزنامه‌ها

    • روزنامة اطلاع، ۴ شنبه 15 رمضان 1309 ق.، ش 301.
    • روزنامة ایران نو، 21 ربیع الاول 1328 ه.ق، سال اول، ش 168.
    • روزنامة ایران، 5 شنبه ۲۹ شعبان 1303ق.، ش601.
    • روزنامة علمی، ۲ شنبه 21 محرم 1294 ق.، ش4.

    اسناد

    • سازمان اسناد و کتابخانة ملی (ساکما)، سند ش 295001223، 1284 ه.ق.

    ب) منابع انگلیسی

    • Mattila M Karjaiuoto H Pento T (2003). Internet Banking Adoption Among Mature Customers: Early Majority or Laggards? Jornal of Services Marketing (5).
    • تارنمایhttps://yphc.ir/news/87937/ashraf-al-saltanah-irans-first-lady-photographer.
    • Khadijeh Mohammadi Nameghi & Carmen Pérez González (2013). From Sitters to Photographers: Women in Photography from the Qajar Era to the 1930s History of Photography, 37(1), pp 48-73.
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 15, Issue 41
December 2025
Pages 1-26

Files

History

  • Receive Date: 24 February 2024
  • Revise Date: 26 July 2024
  • Accept Date: 19 August 2024

Share

How to cite

Statistics