The importance of Dargazin in the Ottoman attacks on western Iran (907-1143 AH)

Document Type : Research Paper

Author

Ph.D. in Iranian History After Islam, University of Kharazmi, Tehran

10.22034/jiiph.2023.57719.2453

Abstract

The Ottoman attacks on the eastern borders of the Islamic empire required sufficient justification and persuasion of both local public opinion and other Muslims. The Ottoman rulers claimed that, by attacking the East, they were restoring the Islamic caliphate, countering Safavid-sponsored Shi'ism, and aiding their Sunni co-religionists in the region, particularly those in Iran. The repeated presence of Ottoman troops in the predominantly Sunni city of Dargazin supports the hypothesis that its inhabitants were allied with the Ottomans. This hypothesis is based on the fact that Dargazin is one of the few Sunni areas in central Iran where residents continued to express dissatisfaction with the new government installed after the fall of the Safavid dynasty. The attacks by Ottoman Sultan Suleiman in 940 and 941 CE, the subsequent presence of Ottoman ambassadors, and the final Ottoman assaults on Dargazin toward the end of Safavid rule further underscore the significance of this issue, as these actions were aimed at gaining the support of the Sunni population. Consequently, this research aims to analyze and examine the importance of Dargazin and its Sunni inhabitants in the attacks and events between Iran and the Ottomans during the Safavid period. The research follows a descriptive-analytical approach and relies on library sources. The findings indicate that the people of this region supported the Ottomans during limited periods, particularly in their resistance against the Safavids. Reports from sources regarding the killing and plundering of the Dargazin population by Ottoman troops, along with the Dargazin people's inclination to support the Qoyunlu and the Afghans at the end of Safavid rule, serve as evidence of the continued lack of cooperation between the Dargazin population and the Ottomans.

Keywords

Main Subjects

References

  • الف) منابع فارسی

    کتاب‌ها

    • ابن‌فقیه، احمد بن محمد (1۴16). البلدان، هادی یوسف، بیروت: عام الکتب.
    • احمد یاغی، اسماعیل (1389). دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ترجمۀ رسول جعفریان، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • اذکایی، پرویز (1392). درگزین تا کاشان، کاشان: سوره تماشا.
    • ارآوجی، مصطفی (1392). مروری بر روابط عثمانی- صفوی، گردآورنده و مترجم نصرالله صالحی، تهران: طهوری.
    • استرآبادی، میرزا مهدی خان (1377). جهانگشای نادری، به تصحیح سید عبدالله انوار، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن علی (13۶7). مرآت‌البلدان، هاشم محدث، عبدالحسین نوایی، تهران: دانشگاه تهران.
    • امامی، محمدتقی (139۵). تاریخ امپراتوری عثمانی، تهران: سمت.
    • امینی، ابراهیم بن میر جلال‌الدین (1383). فتوحات شاهی (تاریخ صفوی از آغاز تا سال 920هجری قمری)، محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • اوزون چارشلی، اسماعیل حقی (1368). تاریخ عثمانی، ترجمه ایرج نوبخت، تهران: کیهان.
    • اوزون چارشلی، اسماعیلی حقی (1380). تاریخ عثمانی، ترجمۀ وهاب ولی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • اینالجق، خلیل (139۴). امپراتوری عثمانی، ترجمه کیومرث قرقلو، تهران: بصیرت.
    • بدلیسی، شرف خان (1377). شرف‌نامه، ولادیمیر ولییامینوف، تهران: اساطیر.
    • ترکمان، اسکندر بیک (1382). تاریخ عالم‌آرای عباسی، به تصحیح ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
    • حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله (137۶). ترجمۀ تقویم‌ التواریخ: سال‌شمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال 108۵ ق، از مترجمى ناشناخته، تهران: چاپ میرهاشم محدث.
    • حزین لاهیجی، شیخ محمدعلی (137۵). تاریخ و سفرنامۀ حزین، به تحقیق و تصحیح علی دوانی، تهران: مرکز اسناد و انقلاب اسلامی.
    • حسینی، خورشاه ابن قباد (1379). تاریخ ایلچی نظام شاه، به تصحیح محمدرضا نصیری و کوئیچی هانه‌دا، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • حضرتی، حسن (1389). مشروطه عثمانی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
    • خاتون آبادی، سید عبدالحسین حسینی (13۵2). وقایع‌السنین و الاعلام: گزارش سالیانه از ابتدای خلقت تا سال 119۵ هجری، با مقدمۀ آیت‌الله سید مرعشی، شهاب‌الدین نجفی و شعرانی، آیت‌الله حاج شیخ ابوالحسن، به تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    • خواجگی اصفهانی، محمدمعصوم (13۶8). خلاصةالسیر: تاریخ روزگار شاه‌صفی صفوی، تهران: علمی.
    • دهگان، ابراهیم (1393). تاریخ اراک، تهران: زرین و سیمین.
    • ریاحی، محمدامین (13۶8). سفارت‌نامه‌های ایران (سفارت‌نامه احمد دری)، تهران: توس.
    • زکی بیگ، محمدامین (بی‌تا). زبده تاریخ کرد و کردستان، ترجمۀ یدالله روشن اردلان، تهران: توس.
    • ساری کایا، صفوت (1392). مناسبات ایران و عثمانی از منظر دین و سیاست، ترجمۀ داود وفایی، گردآورنده نصرالله صالحی، تاریخ روابط ایران و عثمانی در عصر صفوی، تهران: طهوری.
    • عالم‌آرای شاه اسماعیل (138۴). به تصحیح اصغر منتظرصاحب، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • فسایی، حاج میرزا حسن حسینی (1382)، فارس‌نامه، به تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
    • قزوینی، میرزا محمدطاهر (1383). تاریخ جهان‌آرای عباسی (عباس‌نامه)، مقدمه از سعید میرمحمدصادق، زیر نظر احسان اشراقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • کروسینسکی (13۶3). سفرنامۀ کروسینسکی، ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی، تهران: توس.
    • گنابادی، قاسمی حسینی (1387). شاه‌اسماعیل‌نامه، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
    • لاکهارت، لارنس (1383). انقراض سلسلۀ صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • مروی، محمدکاظم (13۶۴). عالم‌آرای نادری، به تصحیح و مقدمه و حواشی، دکتر محمدامین ریاحی، به ترجمۀ دکتر عنایت‌الله رضا، تهران: کتاب‌فروشی زوار.
    • مستوفی، حمدالله بن ابی‌بکر (13۶2). تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
    • مستوفی، محمدمحسن (137۵). زبدةالتواریخ، به تصحیح بهروز گودرزی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
    • مطراقچی، نصوح (1377). بیان منازل، ترجمه و تلخیص رحیم رئیس‌دانا، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
    • مینورسکی، ولادمیر (1387). ایران در زمان نادرشاه، به تصحیح علی‌اصغر عبداللهی، تهران: دنیای کتاب.
    • وقایع‌نگار کردستانی، علی‌اکبر (1379). جغرافیا و تاریخ کردستان: حدیقۀ ناصریه و مرآت‌الظفر، به کوشش محمدرئوف توکلی، تهران: توکلی.
    • یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (1380). معجم‌البلدان، به کوشش علی‌نقی منزوی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).

    مقالات

    • بیک محمدی، خلیل‌الله؛ بیک محمدی، نسرین؛ نظری ارشد، رضا و حیدری، مهدی (1395). تحلیلی دربارۀ اکوسیستم و جغرافیای طبیعی دشت‌های کرانۀ شرقی الوند و نقش آن در عدم جذب زیستگاه‌هایی از جوامع اولیۀ انسانی مبنی بر مطالعات باستان‌شناختی، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 48 (۴)، 675-694.
    • دهگان، ابراهیم (1333). اقلیت‎‌های عراق یا سنی‎های درگزین، یغما، (۴)، 171-173
    • شرفی صفا، حبیب (1396). چنگیزی اردهایی، اسماعیل، رازنهان، محمدحسن، «تکوین خطوط مواصلاتی نواحی شرقی همدان و جایگاه آن در تکامل مراکز سکونتگاهی با تأکید بر درگزین، پژوهش‌های ایران‌شناسی، 7(2)، 49-66.

    ب) منابع ترکی

    • ادرنه‌لی، محمد بن محمد (18۶0). نخبةالتواریخ و الاخبار، استانبول: تقویمخانه عامره.
    • اولیاء چلبی، محمد ظلی ابن درویش (131۴). اولیاء چلبی سیاحت‌نامه‌سی، طبع احمد جودت، استانبول: دارسعاده اقدام مطبعه‌سی.
    • پچوی، ابراهیم (18۶۴). تاریخ پچوی، استانبول: دارالطباعه عامره.
    • عاصم افندی، چلبی‌زاده (18۶۵). تاریخ عاصم افندی، استانبول: تقویمخانه عامره.
    • فرائظى‎زاده، محمدسعید (183۶). تأریخ گلشن معارف، استانبول: دارالطباعه عامره.
    • فریدون بیگ (18۵8). منشآت فریدون بیگ، استانبول: تقویمخانه عامره.
    • قره‌چلبی‌زاده، عبدالعزیز افندی (1832). سلیمان‌نامه، دارالطباعه عامره.
    • نعیما، مصطفی (۱۲۸۱ق). تاریخ نعیما: روضه‌الحسین فی خلاصه اخبارالخافقین، استانبول: (tabi ‘ḫāne-i ‘āmire).

    ج) منابع عربی

    • عمادالدین کاتب، محمد بن محمد (1۴2۵). تاریخ دولت آل سلجوق، محقق یحیی مراد، بیروت: دارالعلمیه.

    د) منابع انگلیسی

    • Sharafi Safa, Habib, Ali Soufi, Alireza. (1399). The Influence of the Centrality of Sultanieh on the Political and Religious Situation of Dargazin, Iranian Islamic Period History, 11(23), 101-122.

    Doi: 10.22034/jiiph.2020.11375

Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 15, Issue 39
July 2024
Pages 83-105

Files

History

  • Receive Date: 25 July 2023
  • Revise Date: 24 October 2023
  • Accept Date: 20 November 2023

Share

How to cite

Statistics