The Impact of the Russia and Ottoman Conflicts on the Situation of Savojbolagh

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor of Allameh Tabatabai University, Tehran

Abstract

During the First World War, the city of Savojbolagh became the center of competition and conflict between Russia and the Ottoman Empire in Azerbaijan. The cause of this phenomenon was the location of Savojbolagh on the route that connected Azerbaijan to Mosul and Van and could connect the united army of Russia and England. For this reason, Russians tried to take it’s control . The Ottomans also protected Savojbolagh with all their forces. The present study seeks to investigate the effect of the Russian-Ottoman conflict on the situation of Savojbolagh, in a descriptive-analytical approach. The findings of the research show that during the 4-year period of the First World War, Savojbalagh was the most severely damaged city in Iran. So it can be mentioned as the biggest victim of the world war I hostilities . This city was occupied 8 times by the conflicting parties military and many of its residents were killed a seend displaced. Also, one of the consequences of this struggles was strengthening of Qazi family after the descendants of Aziz Khan Mukri were removed from the core of power in Savojbalagh which by itself had a significant impact on Savojbalagh future situation.

Keywords


  • کتاب‌ها

    • اتحادیه، منصوره (1379)، رضاقلیخان نظامالسلطنه؛ صورت‌جلسات، تهران، نشر تاریخ ایران.
    • اتحادیه، منصوره، شمس، اسماعیل، روحی، سعید (1395)، نفت چیاسرخ کرمانشاه، تهران، نشر تاریخ ایران.
    • اسکندربیگ منشی (1377)، عالمآرای عباسی، به کوشش دکتر اسماعیل رضوانی، تهران، دنیای کتاب.
    • اسکندربیگ منشی (1382)، عالمآرای عباسی، تصحیح ایرج افشار، تهران، امیرکبیر.
    • افشار [ادیب الشعراء]، عبدالرشید (1345)، تاریخ افشار، تصحیح پرویز شهریار و محمود رامیان، ارومیه، بی نا.
    • ایران و جنگ جهانی اول /اسناد وزارت داخله (1381)، به کوشش کاوه بیات، تهران، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
    • باست، الیور (١٣٧٧)، آلمانیها در ایران، تهران، شیرازه.
    • بسطامی، محمدطاهر (1380)، فتوحات فریدونیه، تهران، بی‌نا.
    • بیات، کاوه (1380)، «مقدمه»، نامههای ارومیه، تهران، فرزان روز.
    • پالمر، رابرت روزول (1384)، تاریخ جهان نو، ترجمه ابوالقاسم طاهری، تهران، امیرکبیر.
    • تیمورزاده، مصطفی (1380)، وحشت در سقز، تهران، شیرازه.
    • جنابدی، میرزابیگ (1378)، روضهالصفویه، تصحیح غلامرضا طباطبایی‎مجد، تهران، بنیاد موقوفات دکتر افشار.
    • حقی، اسماعیل (1370)، تاریخ عثمانی، ترجمه ایرج نوبخت، تهران، کیهان.
    • خسروزاده، سیروان (1397)، راه بی‌سرانجام، نگاهی به سرگذشت آسوریان در جنگ جهانی اول، تهران، شیرازه.
    • درویش پاشا (1321ق)، حدود ایرانیه دائر، استانبول، مطبعه احمد احسان.
    • دنسترویل، لیونل چارلز (1361)، سرکوبگر جنگل(خاطرات)، تهران، فرزان روز.
    • دیوان‌بیگی، رضاعلی (1351)، سفر مهاجرت در نخستین جنگ جهانی، تهران، چاپخانه بانک ملی.
    • روملو، حسن‎بیگ (1357)، احسنالتواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، بابک.
    • سپهر، احمدعلی (1336)، ایران در جنگ بزرگ، تهران، چاپخانۀ بانک ملی ایران.
    • سومر، فاروق (1371)، نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی، ترجمه احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران، گستره.
    • سیوری، راجر (1372)، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران، نشر مرکز.
    • شامی، نظام الدین (1363)، ظفرنامه، به کوشش پناهی سمنانی،تهران، بامداد.
    • شیبانی، عبدالحسین وحیدالملک (١٣٩٦)، خاطرات مهاجرت، تهران، شیرازه.
    • عیسوی، چارلز (1362)، تاریخ اقتصادی ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، گستره.
    • فتاحی قاضی، قادر (1356)، «عبدالله خان مکر»، نشریه زبان و ادب فارسی، شماره 123.
    • قمی، قاضی احمد (1359)، خلاصه‌التواریخ، به تصحیح دکتر احسان اشراقی، تهران، دانشگاه تهران.
    • کتاب سبز (1362)، به کوشش رضاقلی‎خان نظام مافی، تهران، نشر تاریخ ایران.
    • کسروی، احمد (1378)، تاریخ هیجده‌سالۀ آذربایجان، تهران، امیرکبیر.
    • کسروی، احمد (1379)، انقلاب مشروطۀ ایران، تهران، امیرکبیر.
    • گزیده‌ای از اسناد کردستان، به کوشش اسماعیل شمس (1392)، تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
    • لیتن، ویلهلم (1368)، خاطرات لیتن، ترجمۀ پرویز صدری، تهران، نشر ایرانشهر.
    • مجد، محمدقلی (1387)، قحطی بزرگ، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
    • محمدکاظم وزیر مرو (1364)، عالمآرای نادری، تصحیح محمدامین ریاحی، تهران، علم.
    • محمودی، فرج‌الله (1375)، جغرافیای ایران، تهران، نشر ایران.
    • ملایی توانی، علیرضا (1378)، ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
    • موسوی نامی، میرزا محمدصادق (1368)، تاریخ گیتی‌گشا، با مقدمه سعید نفیسی، تهران، اقبال.
    • مینورسکی، ولادیمیر (1381)، کردها نوادگان مادها، ترجمه جلال جلالی‎زاده، چاپ اول، تهران، ژیار.
    • نیکیتین، ب. (1356)، ایرانی که من شناختهام، ترجمه فره‎وشی، تهران، کانون معرفت.

    مقاله‌ها

    • اتحادیه، منصوره و سلامی، غلامرضا، «فرمانفرما در مقابله با عثمانی (1325-1326ق)»، تاریخ روابط خارجی، شماره 10، 1381.
    • رئیس‌نیا، رحیم، «نخستین تعرض خارجی به ایران در عصر مشروطه و واکنش مجلس شورای ملی به آن»، تاریخ روابط خارجی، شماره 23، 1384.
    • سلیمانیان مسلم و امینی، زلیخا، «بررسی و تحلیل تکاپوهای ایل مکری در مناسبات و تحولات سیاسی دورۀ افشاریه و زندیه (1148-1210)»، پژوهشنامه تاریخهای محلی ایران، شماره 18، 1400.
    • سلیمی، اسماعیل؛ صلحجو، جمیله؛ کریمیان، حسن، «ضرابخانه ساوجبلاغ مکری: شواهد تاریخی و سکه‌شناسی»، مطالعات باستان‌شناسی پارسه، شماره 13، 1399.
    • شمس، اسماعیل، «پژوهشی اسنادی در باب اوضاع ساوجبلاغ در کشمکش میان روسیه و عثمانی در جنگ جهانی اول»، اسناد بهارستان، شماره 2، 1390.
    • صالحی، نصرالله، واکاوی اقدامات درویش پاشا، در نخستین کمیسیون تحدید حدود ایران و عثمانی (166-1268ق)»، پژوهشهای علوم تاریخی، شماره 2، 1396.
    • کریمیان، حسن؛ سلیمی، اسماعیل، «بازار ساوجبلاغ مکری، کانون تجاری عصر قاجاریه در شمال غرب ایران»، مطالعات ایران‌شناسی، شماره 10، 1397.
    • کلهر، محمد، «بررسی زمینه‎های تاریخی توسعه‌نیافتگی شهرهای کردنشین (با تکیه بر ساوجبلاغ مکری و سنندج)، دانشنامه، شماره 3، 1387.
    • بی‌نا، کوردستان میشینری، کردستان میشینری، شماره 12، 1915م.
    • مستوفی، میرزا محمدحسین، «آمار مالی و نظامی ایران در 1128ق. یا تفصیل عساکر فیروزی مآثر شاه سلطان حسین صفوی»، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، فرهنگ ایران زمین، جلد 20، 1353.
    • مؤمنی، محسن، «نخستین تاریخ فتوحات اسلامی در کردستان»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 84، 1383.

    اسناد

    • اﺳﺘﺎدوخ :[estādukh] اداره اﺳﻨﺎد و ﺗﺎرﯾﺦ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ.

    روزنامه‌ها

    • ارشاد، انجمن، ایران، ایرانشهر، تبریز، تجدد، رعد، زبان آزاد، ستاره ایران، صبح صادق، مجلس ندای وطن، نوبهار، وقایع اتفاقیه.

    مذاکرات مجلس

    • مشروح مذاکرات دورۀ سوم مجلس شورای ملی، جلسۀ 31، 16 جمادی‎الثانی 1333ق