In the early 16th century, Portugal was able to dominate important parts of the Orient, including the Persian Gulf. These first colonizers were the undisputed rulers of the East for almost a century, but gradually in the early seventeenth century (AH) their domination faced major obstacles and international conditions changed to their detriment. The occupied territories of Portugal one after another came out from their hand and eventually led to their expulsion in the Persian Gulf. This article seeks to find an answer to the question: What were the internal and external factors of the decline of the Portuguese in the Persian Gulf? This research has used a descriptive-analytical approach using library resources to find the causes of this decline. Findings indicate that two groups of factors led to the weakness and decline of the Portuguese. The first category can be considered as the external factors that occurred outside the Persian Gulf region like Europe and its effects led to the weakening of Portuguese domination in the colonies, including the Persian Gulf. Among these factors were the small population of Portugal, the occupation of Portugal by Spain, the rise of other powerful European countries like Britain and the Netherlands to the East and the Ottoman entry into the Persian Gulf issues. The second category must be considered as the internal factors, such as the irrational policies of the Portuguese in the Persian Gulf, including hitting the region's trade and economy, religious bigotry and anti-Islamic actions that led to the reaction of regional governments and popular uprisings against them.
سیوری، راجر (1394)،ایران عصر صفوی، تهران، نشر مرکز.
شاو، استانفورد جی (1370)، تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمه محمود رمضان زاده، مشهد، آستان قدس رضوی.
فلسفی، نصرالله (1393)، سیاست خارجی ایران در دوران صفویه، تهران، علمی و فرهنگی.
فیگوئرا، دن گارسیا د سیلوا (1363)، سفرنامه دن گارسیا د سیلوا فیگوئرا، ترجمه غلامرضا سعیدی، تهران، نشر نو.
قائم‌مقامی، جهانگیر (1354)، اسناد فارسی، عربی و ترکی در آرشیو ملی پرتغال درباره هرموز و خلیج‌فارس، تهران: بی‌نا.
کاتبی، سید علی (2535 شاهنشاهی)، مرآت‌الممالک، سفرنامهای به خلیج‌فارس، هند، ماورالنهر و ایران، ترجمه محمود تفضلی و علی گنجهلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
مک اودی، کالین و ریچارد جونز (1372)، تاریخ جمعیت جهان، ترجمه مهیار علوی مقدم و علی‌رضا نوری گرمرودی، مشهد، انتشارات پاندا.
منجم یزدی، ملا جلال‌الدین محمد (1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال، تهران، وحید.
نوائی، عبدالحسین (1396)، روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دوره صفویه، تهران، سمت.
وثوقی، محمدباقر (1384)، تاریخ خلیج‌فارس و ممالک همجوار، تهران، سمت.
وثوقی، محمدباقر (1390)، پرتغالیها در خلیج‌فارس، تهران، مرکز اسناد و دیپلماسی.
ویلسون، آرنولد (1310)، خلیج‌فارس، ترجمه محمد سعیدی، تهران، فرهومند.
مقاله‌ها
مته، رودی و جورج فلورس، (1399)،کشور پرتغال، خلیج‌فارس و ایران صفوی (اکتا ایرانیکا)، ترجمه حمیدرضا زیبائی، تهران، بنیاد ایران شناسی.
منابع عربی
بی‌نا، (1996)، تاریخ الخلیج و البحر الاحمر فی اسفار بیدرو تیخسیرا، ترجمه عیسی امین، منامه، موسسه الایام للصحافه و الطباعه و النشر و التوزیع.
بی‌نا، (1996)، یوم سقطت هرمز، ترجمه عیسی امین، منامه، موسسه الایام للصحافه و الطباعه و النشر و التوزیع.
حمیدالسلمان، محمد، (2000)، الغزو البرتغالی للجنوب العربی و الخلیج فی الفتره ما بین 1507-1525م، العین، مرکز زاید للتراث و التاریخ.
حنظل، فالح، (1997)، العرب و البرتغال فی التاریخ، ابوظبی، منشورات المجمع الثقافی.
زین‌العابدین، بشیر، (2009)، البحرین و علاقاتها الخارجیه ابان القرن السادس عشر، منامه، مرکز الدراسات التاریخیه جامعه البحرین.
منابع لاتین
Borges, Graça Almeida, »The Iberian Union and the Portuguese Overseas Empire, 1600-1625: Ormuz and the Persian Gulf in the Global Politics of the Hispanic Monarchy«, E-journal of Portuguese History, No 2, 2014.
Danvers, Frederick Charles (1992), The Portuguese In India, New Delhi, Asian Educational Services.
Hamed Salman, Mohammed (2004), Aspects of Portuguese Rule in the Gulf, 1521- 1622, University of Hall.
Jenkinson, Anthony(1886), Early Voyages and Travels to Russia and Persia, New York, Burt Franklin.
Miles, S. B.(1919), the Countries and Tribes of the Persian gulf, London, Harrison and Sons.
Sousa, Faria (1695), The portuguese asia, Translated into English by John Stevens, London.
Subrahmanyam, Sanjay(2012), The Portuguses Empire in Asia, 1500-1700: A Political and Economic History, West Sussex, John Wiley &Sons.
Teixeira, Pedro (1885), The Travels of Pedro Teixeira, Translated by William F. Sinclair, London, Hakluyt society.
The Commentaries of the Great Afonso Dalboquerque (2000), New delhi, Madras, Asian Educational Services.
Van Linschoten, John Huyghen (1885), The Voyage of John Huyghen Van Linschoten to the east indies, translated by Arthur coke burnell, London, Hakluyt society.
hajianpour, H., & salehi, K. (2022). Investigating the Causes of the Decline of the Portuguese in the Persian Gulf. Journal of Iranian Islamic Period History, 13(30), 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
MLA
hamid hajianpour; khalil salehi. "Investigating the Causes of the Decline of the Portuguese in the Persian Gulf". Journal of Iranian Islamic Period History, 13, 30, 2022, 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
HARVARD
hajianpour, H., salehi, K. (2022). 'Investigating the Causes of the Decline of the Portuguese in the Persian Gulf', Journal of Iranian Islamic Period History, 13(30), pp. 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
VANCOUVER
hajianpour, H., salehi, K. Investigating the Causes of the Decline of the Portuguese in the Persian Gulf. Journal of Iranian Islamic Period History, 2022; 13(30): 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
)