The Constitution of Iran and the Ottomans and the Kurdish Intellectuals

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor Kharazmi University of Tehran

2 PhD student in post-Islamic Iranian history, Kharazmi University, Tehran

3 Assistant Professor Kharazmi University of Tehran

Abstract

The constitutional movement took place more or less simultaneously in Iran and the Ottoman Empire. Along with the intellectuals and writers of these two countries, Kurdish intellectuals and writers, such as Ahmad Shawqi, Jamil Sedghi Zahawi, Haji Qader Kooi, Sheikh Reza Talabani in the Ottoman Constitution and Mirzadeh Eshghi, Abolghasem Lahouti, Ayatollah Mardukh Kurdistani and Qazi Kowsar Saqezi in the Iranian Constitution carried out significant activities in order to form the constitutional movement and to promote the constitutionalist ideas. The present article uses a descriptive-analytical method to examine the views of a number of Kurdish intellectuals and writers during the Ottoman and Iranian constitutions and answers the question of what was the role of Kurdish intellectuals and writers in the Iranian and Ottoman constitutions and how they were able to spread the constitutionalism thoughts in Kurdistan. Since the social, political, and cultural conditions in Iranian and Ottoman Kurdistan were not the same, most Kurdish intellectuals in the two countries did not pursue the same goals, and the content of their ideas did not necessarily change in the same direction. Most Kurdish intellectuals and writers in the Ottoman Kurdistan did not consider the Ottoman country as their homeland and sought to promote the ethnic nationalist ideas and independence and secession from the Ottoman government. Unlike them, Iranian Kurdish intellectuals and writers considered Iran as their homeland. They sought for a free Iran in which the law could govern the people.

Keywords


  • کتاب‌ها

    • آرین‌پور، یحیی (1382)، از نیما تا روزگار ما، جلد سوم، چاپ چهارم، تهران، زوار.
    • آکوپف،گ. ب. (۱۳۸۶)، کُردان گوران، ترجمۀ سیروس ایزدی، چاپ اوّل، تهران، زوّار.
    • آلاکوم، رهات (2005)، کُردهای استانبول، ترجمۀ احمد تاقانه، اربیل، مکریانی.
    • انتخابی، نادر (1392)، دین و دولت و تجدّد در ترکیه، تهران، هرمس.
    • بیات، کاوه (۱۳۷۶)، کودتای لاهوتی، تهران، شیرازه.
    • خال، محمّد و امید آشنا (2003)، دیوانی شیخ رضا طالبانی، اربیل، آراس.
    • خزنه‌دار، معروف (2005)، میژووی ادبی کوردی، اربیل، آراس.
    • روحانی، بابامردوخ (1382)، تاریخ مشاهیر کُرد، تهران، سروش.
    • زکی‌بَگ، محمّدامین (1383)، زبدۀ تاریخ کُرد و کُردستان، ترجمۀ یدالله روشن اردلان، تهران، توس.
    • زیات، احمد حسن (1952)، وحی‌الرساله، بیروت، مطبعة‌الرساله.
    • سجادی، سیّد علاءالدّین (1381)، تاریخ جنبش‌های کُردی، چاپ اوّل، سنندج، کُردستان.
    • سلطانی، انور (2006)، لاهوتی کرماشانی، شاعری شورشگیری کورد، سلیمانیه، بنکه‌ی ژین.
    • سلطانی، محمّدعلی (1372)، حدیقۀ سلطانی، تهران، سها.
    • شفیعی‌کَدکنی، محمّدرضا (1386)، زمینه اجتماعی شعر فارسی، تهران، اختران.
    • شفیعی‌کَدکنی، محمّدرضا (1390)، با چراغ و آینه، چاپ اوّل، تهران، سخن.
    • شَوقی، احمد (1925)، شَوقیات، قاهره، بی‌نا.
    • شیخ‌الاسلامی، محمّدکریم (1395)، گوهری در خزف، به کوشش گلاویژ شیخ‌الاسلامی و بهروز شیخ‌الاسلامی، تهران، آرمان‌نگار.
    • صدقی‌الزهاوی، جمیل (1928)، دیوان شعر، بغداد، اللباب.
    • صدقی‌الزهاوی، جمیل (1979)، دیوان صدقی‌الزهاوی، الطبعه الثانیه، بیروت، دارالعوده.
    • عشقی، میرزاده (1357)، کلیات مصور میرزادۀ عشقی، تهران، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
    • الفاخوری، حنا (1392)، تاریخ الأدب العربی، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، تهران، توس.
    • فاروقی، عُمَر، (1373)، نظری به تاریخ و فرهنگ سقز، سقز، سقز.
    • قاضی، خلیل فتاح (1379)، تاریخچه خانوادۀ قاضی در ولایت مکری، مهاباد، قاضی.
    • قاضی، سیف‌القضات (1360)، دیوان شعر، گردآوری احمدقاضی، مهاباد.
    • قانع، محمّد (1393)، دیوان قانع، سنندج، چاپ دالاهو.
    • قائد، محمّد (1394)، عشقی، سیمای نجیب یک آنارشیست، چاپ سوم، تهران، نشر ماهی.
    • کسروی، احمد (1380)، تاریخ مشروطه ایران، تهران، صدای معاصر.
    • کویی، حاجی قادر (1390)، دیوان شعر، چاپ اوّل، سنندج، کُردستان.
    • لویس، برنارد (1372)، ظهور ترکیۀ نوین، ترجمۀ علی سبحانی، تهران، مترجم.
    • روبینکو، م. ب، (1951)، ادبیات کُردی در نیمۀ دوّم قرن نوزدهم، مصر، دارالمعارف.
    • محمودی، اسماعیل (2020)، روشنفکران کُرد در مکتب استانبول، سلیمانیه، جمال عرفان.
    • مردوخ، محمّد (1357)، تاریخ مردوخ، سنندج، غریقی.
    • ولی، عباس (1398)، گفتارهای در خاستگاه ناسیونالیزم کُردی، ترجمۀ مراد روحی، تهران، چشمه.
    • هانتینگتون، ساموئل (1373)، موج سوم دمکراسی در پایان سدۀ بیستم، ترجمۀ احمد شهسا، تهران، روزنه.

     

    مقالات

    • امین مقدسی، ابوالحسن (1393)، «بررسی تطبیقی جلوه‌های ملّی‌گرایی در شعر شَوقی و بهار»، ادبیات پارسی معاصر، سال چهارم، شمارۀ 2 (پیاپی10).
    • بصیری، محمّدصادق و نورمحمّدی، راضیه (1390)، «استثمارستیزی در شعر بهار و صدقی زهاوی»، لسان‌المبین، دورۀ 3، شمارۀ 6.
    • پیرمرادیان، حمیدرضا و همکاران (1393)، «واکاوی شخصیّت مجنون در نمایش‌نامۀ (مجنون و لیلی) اثر احمد شَوقی»، کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، شمارۀ 13.
    • جعفری، مسعود (1383 و 1384)، «میرزادۀ عشقی و رمانتیسم انقلابی»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلّم (خوارزمی)، سال 12 و 13، شماره‌های 49-47.
    • حاجی‌میرزایی، فرزاد (1397)، «نگرشی نو به آرای کلامی و فلسفی آیت‌الله مردوخ»، سایت رسمی جماعت و اصلاح.
    • حضرتی، حسن (مهر1388) «مشروطۀ عثمانی در سه روایت»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 137.
    • زاهدی، محمّدجواد و همکاران (1387)، «جامعه‌شناسی انزوای روشنفکران»، مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران، دوره نهم، شماره 1 و 2.
    • زرینه‌باف، فریبا (1396)، «متجدّدین بدون مرز: از استانبول تا تبریز» ترجمۀ سامان صفرزایی، نشریۀ الکترونیکی تاریخ ایرانی.
    • شفیعی کَدکنی، محمّدرضا (1387)، «زمینۀ اجتماعی شعر فارسی»، کتاب ماه ادبیات، سال اوّل، شمارۀ 14.
    • فاضلی، احسان و تسلیمی، صفا (1393)، «بررسی مضامین مشترک سیاسی و اجتماعی در اشعار ابوالقاسم لاهوتی و فرخی یزدی»، اوّلین کنفرانس ملّی تحقیق و توسعه در هزارۀ سوم، علی‌آباد، بی‌نا.
    • کرونین، استفانی (1380)، «ژاندارمری دولتی و جنگ بزرگ در ایران، و جنگ جهانی اوّل»، مجموعه مقالات سمینار وزارت امور خارجه، تهران، وزارت امور خارجه.
    • کلهر، محمّد (1385)، «مشروطه و بحران سیاسی کُردستان»، زمانه، شمارۀ 47.
    • گنجیان خناری، علی (1395)، «ادبیات اعتراض در شعر جمیل صدقی زهاوی و ابوالقاسم لاهوتی»، کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی، سال ششم، شمارۀ 22.
    • گنجیان خناری، علی (1396)، «ملامح الثوره و المقاومه فی شعر ابوالقاسم لاهوتی»، اضاءات نقدیه فی الادبین العربی و الفارسی، سال هفتم، شماره 25.
    • محسنی‌نیا، ناصر (1389)، «جمیل صدقی زهاوی و ادبیات فارسی»، پژوهشنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال چهارم، شمارۀ 2 (پیاپی 14).
    • محمّدرضایی، علیرضا و همکاران (1398)، «مطالعۀ نشانه‌‌شناسانۀ اشعار وطنی شَوقیات»، زبان و ادبیات عربی، شمارۀ 20.
    • مسبوق، سیّدمهدی (1390)، «میهن‌دوستی در شعر ملک‌الشعرای بهار و جمیل صدقی زهاوی»، نقد و ادبیات تطبیقی، دورۀ 1، شمارۀ 2.
    • ناظری، حسین (1390)، «آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه جمیل صدقی زهاوی»، نقد ادب معاصر عربی، دورۀ 2، شمارۀ 1.