The Impact of Shiite Jurisprudence on the Status of Women in the Qajar Family System (From the beginning to Constitutionalism 1210-1324 AH/ 1796-1906 AD)

Document Type : Research Paper

Authors

1 . Ph.D student in Islamic history at Imam Khomeini International University in Qazvin

2 Associate Professor, Imam Khomeini International University, Qazvin

3 Assistant Professor, Imam Khomeini International University, Qazvin

Abstract

The present study identifies how Imami jurisprudence affects the status of women in the family system from the beginning of the Qajar period to the constitutional period, and the results can help to understand aspects of the realities of life of women in Qajar Iran. In this study, with a historical approach and descriptive-analytical method and using library data, the process of establishment of Imami jurisprudential thought in Iran, the status of Qajar women in the family system, the family status of women in Shiite jurisprudential discourse, and the relationship between Imami jurisprudence and the status of Qajar women in the family system are investigated. In the field of family system, the Islamic society of Iran followed the rules of Imami jurisprudence as the dominant social thought, and customs were not able to oppose religious principles. In fact, the ijtihad-specific rulings of women were cited by the jurists with reference to verses and narrations. Women had a lower status in the Qajar family system than men. Imami jurisprudence, which assigned only the role of wife and mother to women in society, considered God as the source of drawing its rulings and its purpose was to ensure the well-being of the family and society and the administration of justice. the society and government were considered illegitimate in the case of not accepting these laws. Following the rules of jurisprudence in some ways had beneficial results in the relations of family members, but on the other hand in many cases the jurisprudential thought failed to achieve some goals attributed to its rules. Due to the failure of Imami jurisprudence as a dominant social idea in achieving its goals on the one hand and the inferior position of women in the Qajar family system on the other hand, this idea was effective in lowering the family status of women in the Qajar period.

Keywords

References

  • کتاب‌ها

    • اتحادیه، منصوره (1377)، اینجا طهران است، تهران، تاریخ ایران.
    • اتحادیه، منصوره (1385)، در محضر شیخ فضل‎الله نوری، جلد1، تهران، تاریخ ایران؛ جلد2.
    • اتحادیه، منصوره (1389)، زنانی که زیر مقنعه کلاه‎داری کردند، تهران، تاریخ ایران.
    • اتحادیه، منصوره (1391)، حکایت یک زن در زیر‎وبم روزگار، تهران، تاریخ ایران.
    • احمدی، نزهت (1392)، زن در تاریخ اسلام، تهران، کویر.
    • انصاری، مرتضی (بی‎تا)، هزار مسأله، چاپ سنگی بمبئی، کتابخانۀ مجلس.
    • اولیویه (1371)، سفرنامۀ اولیویه، محمدطاهر میرزا، تهران، اطلاعات.
    • آندری‎یوا، النا (1388)، روسیه و ایران در بازی بزرگ، الهه کولایی، تهران، دانشگاه تهران.
    • باستانی‎پاریزی، محمدابراهیم (1389)، گذار زن از گدار تاریخ، تهران، علم.
    • براون، ادوارد (1376)، یک‎سال در میان ایرانیان، ذبیح‎الله منصوری، تهران، فخررازی.
    • بروگش، هینریش (1367)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، کردبچه، جلد 1، تهران، اطلاعات.
    • بستان، حسین (1388)، اسلام و تفاوت‎های جنسیتی در نهادهای اجتماعی، قم، پژوهشگاه حوزه‎ودانشگاه.
    • پولاک، یاکوب (1368)، سفرنامۀ پولاک، کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی.
    • تاج‎السلطنه (1361)، خاطرات تاج‎السلطنه، تهران، تاریخ ایران.
    • جابری‎عربلو، محسن (1362)، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی، تهران، امیرکبیر.
    • جاویدی، مجتبی (1390)، سیمای حقوق در قرآن، تهران، درس‎هایی از قرآن.
    • جناتی، محمد‎ابراهیم (1372)، ادوار اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، تهران، کیهان.
    • جوادی‎آملی، عبدالله (1383)، زن در آیینۀ جلال‎وجمال، قم، اسراء.
    • حائری‎یزدی، عبدالکریم (1345 ﻫ)، منتخب‎الرسائل، چاپ سربی نجف، الحیدریه، کتابخانۀ مجلس.
    • خراسانی، محمد‎کاظم (1390)، فقه فتوایی آخوند خراسانی، جلد1، قم، پژوهشگاه علوم‎‎وفرهنگ اسلامی.
    • خراسانی، هاشم (1352 ﻫ)، رسائل عملیه، چاپ سنگی تهران، اخوان کتابچی، کتابخانۀ مجلس.
    • دالمانی، هانری‎رنه (1335)، سفرنامۀ از خراسان تا بختیاری، فره‎وشی، تهران، امیرکبیر.
    • دروویل، گاسپار (1387)، سفرنامۀ دروویل، جواد محیی، تهران، گوتنبرگ.
    • دیولافوآ، ژن (1361)، ایران‎ و کلده، فره‎وشی، تهران، کتاب‎فروشی خیام.
    • سایکس، پرسی (1373)، شکوه عالم تشیع، مصطفی موسوی، گلشن.
    • سرابی، حسین‎بن‎عبدالله (1361)، مخزن‎الوقایع، تهران، اساطیر.
    • سرنا، کارلا (1362)، سفرنامۀ مادام‎کارلا سرنا، علی‎اصغر سعیدی، تهران، زوار.
    • سیوری، راجر (1382)، تحقیقاتی در تاریخ ایران عصر صفوی، عباس‎قلی غفاری‎فرد، تهران، امیرکبیر.
    • سیوری، راجر (1384)، ایران عصر صفوی، کامبیز عزیزی، تهران، مرکز.
    • شیرازی، محمد‎حسن (1311 ﻫ)، رسالۀ سوال‎وجواب، چاپ سنگی تهران، کارخانۀ آقامیرزا حبیب‎الله، کتابخانۀ مجلس.
    • شیرازی، محمد‎حسن (1327 ﻫ.)، مجمع‎الرسائل، چاپ سنگی، حاج‎شیخ‎احمد شیرازی، کتابخانۀ مجلس.
    • شیرازی، محمدحسن (1329 ﻫ.)، مجمع‎المسائل، چاپ سنگی، کتابخانۀ مجلس.
    • شیل، لیدی‎مری (1368)، خاطرات لیدی‎شیل، حسین ابوترابیان، تهران، نشر‎نو.
    • صفت‎گل، منصور (1381)، ساخت نهاد و اندیشۀ دینی در ایران عصر صفوی، تهران، رسا.
    • طباطبایی، سیدمحمد‎حسین (1366)، ترجمۀ تفسیرالمیزان، محمدرضا صالحی‎کرمانی، جلد 4، قم، بنیاد علامه‎طباطبایی.
    • طباطبایی، سیدمحمد‎حسین (بی‎تا)، ترجمۀ تفسیرالمیزان، سیدمحمدباقر موسوی‎همدانی، جلد2، قم، انتشارات اسلامی؛ جلد13؛ جلد16.
    • عباسی، محمدرضا (1372)، گزارشات اوضاع سیاسی اجتماعی ولایات عصر ناصری، تهران، اسناد ملی ایران.
    • فوریه، ژوانس (1325)، سه سال در دربار ایران، عباس اقبال، تهران، علمی.
    • فیرحی، داود (1389)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نی.
    • قمی، ابوالقاسم (1375)، جامع‎الشتات، جلد4، تهران، کیهان.
    • کدی، نیکی (1369)، ریشه‎های انقلاب ایران، عبدالرحیم گواهی، تهران، قلم.
    • کدیور، جمیله (1379)، تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران، تهران، طرح‎نو.
    • کوتزبوئه، موریس، (1348)، مسافرت به ایران، محمود هدایت، تهران، امیرکبیر.
    • گروته، هوگو (1369)، سفرنامۀ گروته، مجید جلیل‎وند، تهران، مرکز.
    • لمبتون، آ.ک.س. (1375)، ایران عصر قاجار، سیمین فصیحی، مشهد، جاودان‎خرد.
    • لندور، آرنولد (1392)، در سرزمین آرزوها، علی‎اکبر عبدالرشیدی، تهران، اطلاعات.
    • مارتین، ونسا (1390)، عهد قاجار مذاکره، اعتراض و دولت در ایران قرن سیزدهم، حسن زنگنه، تهران، ماهی.
    • ماساهارو، یوشیدا (1373)، سفرنامۀ یوشیدا ماساهارو، هاشم رجب‎زاده، مشهد، آستان قدس‎رضوی.
    • مطهری، مرتضی (1357)، نظام حقوق زن در اسلام، قم، صدرا.
    • مطهری، مرتضی (1376)، آشنایی با علوم اسلامی، جلد3، تهران، صدرا.
    • مطهری، مرتضی (1381)، اسلام و نیازهای زمان، جلد1، تهران، صدرا.
    • مظفر، محمدرضا (1396 ﻫ.)، مسائل اعتقادی از دیدگاه تشیع، محمدمهدی اشتهاردی، قم، مجمع ذخائر اسلامی.
    • موسوی‎شفتی‎اصفهانی، محمدباقر. سؤال‎وجواب. نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس، شمارۀ ط355؛ 4447؛ 1/17422.
    • مونس‎الدوله (1386)، خاطرات مونس‎الدوله، تهران، زرین.
    • وحیدی، سیدمحمد (1377)، رسالۀ منتخب‎الاحکام، قم، محمد وفایی.
    • وحیدی، سیدمحمد (1378)، توضیح‎المسائل، بی‎جا، محمد وفایی.
    • ویشارد، جان (1363)، بیست‎سال در ایران، علی پیرنیا، تهران، نوین.

    مقاله‌ها

    • آزادارمکی، تقی، «پیکربندی نهادی مبتنی بر موازنۀ قدرت در جامعۀ سنتی ایران»، فصل‎نامۀ جامعه‎شناسی ایران، 1393، شماره 3.
    • دهقان‎نژاد، مرتضی، «روابط حقوقی زن‎ومرد دورۀ قاجار در نظام خانواده»، دوفصل‎نامه تحقیقات تاریخ اجتماعی، 1394، شماره 2.
    • منصور‎بخت، قباد، «آداب ازدواج ایرانیان در دورۀ قاجار از منظر سفرنامه‎ها»، فصل‎نامۀ خردنامه، 1394، شماره 15.
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 12, Issue 28
September 2021
Pages 105-130

Files

History

  • Receive Date: 26 December 2020
  • Revise Date: 09 March 2021
  • Accept Date: 04 April 2021

Share

How to cite

Statistics