An Analysis of the Economic Factors in the Continuation and Evolution of Khorasan Rituals and Mourning Ceremonies with an Emphasis on the City of Mashhad in the Qajar Era

Document Type : Research Paper

Authors

1 Ph.D student in Post-Islamic Iranian History, Islamic Azad University, Shabestar Branch

2 Assistant Professor, Islamic Azad University, Tehran Branch

3 . Professor at Imam Khomeini International University of Qazvin

4 Assistant Professor Islamic Azad University, Shabestar Branch

Abstract

In the history of Islamic Iran, the Qajar era is one of the periods that has left a profound impact on the religious and cultural values of Iran. Rituals in the Qajar period were generally based on religious-political ideas. It was significantly continued and evolved in this era of Iranian history. It is very important to study and recognize the process of continuity and change of rituals and mourning ceremonies in Khorasan province in the Qajar era, as a fundamental issue. This study examines some economic factors affecting the process of continuity and evolution of the rituals. It also investigates the status of ceremonies in one of the most prominent periods of Shiite history, namely Qajar in Khorasan region, with an emphasis on the city of Mashhad and the economic reasons for its developments using descriptive and explanatory methods. The findings of this study indicate that economic factors have been involved in the continuation and change of ceremonies, but endowment factors and economic actors have played greater impacts.

Keywords

References

  • کتاب‌ها

    • آرامجو، علی (1389)، بررسی تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ولایت قائنات در دوره قاجاریه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما محمدعلی کاظم‌بیگی، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران.
    • آدمیت، فریدون (1385)، اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، تهران، خوارزمی.
    • اسناد میرزا عبدالوهاب خان آصف‌الدوله (گزیده اسناد خراسان) (1377)، به کوشش عبدالحسین نوایی و نیلوفر کسری، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
    • احتشام کاویان، محمد (1355)، شمس‌الشموس یا تاریخ آستان قدس، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
    • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1362)، مطلع الشمس، جلد دوم، تهران، چاپخانه گلشن.
    • ـــــــــــــــــــــــــــــ (1389)، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، به کوشش ایرج افشار، چ 4، تهران، امیرکبیر.
    • امام، سید محمدکاظم (1348)، مشهد طوس – یک فصل از تاریخ و جغرافیای تاریخی خراسان، تهران، کتابخانه ملی ملک.
    • امیرزاده گرو، حسن (1393)، زیارت و زائران مشهدالرضا، آستان قدس رضوی در دوران قاجار، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
    • انصاری، نوش‌آفرین (1356)، «بررسی اسناد وقف آستان قدس رضوی»، جشن‌نامه استاد مدرس رضوی، زیر نظر ضیاءالدین سجادی، تهران، بی‌جا.
    • بسطامی، نوروزعلی (1332)، فردوس‌التواریخ، مشهد، کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی.
    • بقیعی، غلامحسین (1384)، مشاغل قدیم، مشهد، سخن‌گستر.
    • بینا، علی‌اکبر (1352)، روابط سیاسی و دیپلماسی ایران با انگلستان از اواخر قرن هفتم تا انعقاد معاهده پاریس در سال 1857، تهران، مؤسسه عالی سیاسی امور غربی.
    • پولاک، یاکوب ادوارد (1361)، سفرنامه پولاک، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، انتشارات خوارزمی.
    • تاجبخش، احمد (1362)، سیاست‌های استعماری روسیه تزاری و انگلستان و فرانسه در نیمه اول قرن 19، تهران، اقبال.
    • توسلی، غلام‌عباس (1380) جامعه‌شناسی دینی، تهران، سخن.
    • ثابت‌نیا، علی و علی سوزنچی (1381)، معرفی مجموعه اسناد روشنایی حرم مطهر و اماکن وابسته در دوره قاجار، دفتر اسناد، جلد اول، مشهد.
    • چلکووسکی، پیتر (1367)، تعزیه هنر پیشرو ایران، ترجمه داوود حاتمی، تهران، علمی و فرهنگی.
    • حسام مظاهری، محسن (1387)، رسانه شیعه، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
    • حسینی، حسن (1381)، نظامنامه خدمات کشیکی آستان قدس در سال 1307، دفتر اسناد، جلد اول، مشهد، اداره اسناد سازمان آستان قدس.
    • حکیم‌الممالک، علینقی (1356)، روزنامه سفر خراسان، تهران، انتشارات فرهنگ ایران‌زمین.
    • دالمانی، هانری رنه (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیار، ترجمه فره‌وشی، تهران، چاپ گیلان.
    • ژیان‌پور، حمید (زمستان 1394)، «بررسی اسناد کمک‌های مالی آستان قدس به زائران ایرانی در دوره قاجار»، فصلنامه گنجینه اسناد، سال 25، دفتر چهارم.
    • سوزنچی کاشانی، علی (1381)، مهمانسرای رضوی از روزگار صفویه تا پایان قاجاریه، دفتر اسناد ج 1، سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس.
    • سیدی، مهدی (1374)، چراغ برات خراسان، مشهد، فرودگاه باستان
    • شهابی، علی‌اکبر (1343)، تاریخچه وقف در اسلام، تهران، اداره اوقاف.
    • طومار علیشاهی 1161ق (1380)، مشهد، به اهتمام مرکز خراسان‌شناسی.
    • عطاردی، عزیزالله (1371)، تاریخ آستان قدس رضوی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد.
    • فرخ، مهدی (1345)، خاطرات سیاسی، تهران، جاویدان علمی.
    • فوران، جان (1377)، مقاومت شکننده تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران، رسا.
    • کارلوترنزیو، بیو (1359)، رقابت‌های روس و انگلیس در ایران، عباس آذرین، تهران، نشر کتاب.
    • کرزن، جرج. ل. (1347)، ایران و مساله ایران، ترجمه علی جواهرکلام، تهران، انتشارات ابن سینا.
    • کریمیان، علی (1381)، تشکیلات آستان قدس رضوی پس از انقلاب مشروطیت، دفتر اسناد، جلد اول، مشهد، مرکز اسناد آستان قدس.
    • لمبتون، آن (1343)، اوضاع اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ترجمه منیر برزین، مشهد.
    • معتقدی، ربابه (1387)، فرمان‌ها و رقم‌های آستان قدس رضوی از دوره صفویه تا قاجاریه، مشهد آستان قدس.
    • مولوی، عبدالحمید (1358)، پیش‌نویس فهرست موقوفات آستان قدس، ج 3، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
    • مؤتمن، علی (1348)، راهنما یا تاریخ آستان قدس رضوی، تهران، چاپخانه بانک ملی ایران.
    • نجمی، ناصر (1362)، ایران قدیم و تهران قدیم، تهران، جانزاده.
    • وامبری، آرمینیوس (1367)، سیاحت درویش دروغین در خانات آسیای میانه، ترجمه فتحعلی خواجه نوریان، تهران، انتشارات معین.
    • همدانی مستوفی، اسماعیل خان (1317)، آثارالرضویه من المنتخبات الصدیقه، مشهد، چاپ سنگی.

    مقاله‌ها

    • اتحادیه نظام مافی، منصوره (1378)، «موقوفات تهران و تحول شهر 1269-1320ه.ق»، وقف میراث جاویدان، زمستان 1378، ش 28، صص 7-16.
    • حسن‌آبادی، ابوالفضل (تابستان 1393)، «بررسی تحلیلی جنبه‌هایی مصرف موقوفه‌ها آستان قدس رضوی در دوره صفویه»، پژوهشنامه مطالعات اسنادی و آرشیوی به سال اول، شماره 1.
    • علیزاده بیرجندی، زهرا (بهار 1393)، «مقام منصب تولیت و عوامل مؤثر بر عملکرد متولیان آستان قدس رضوی در عصر قاجار»، دوفصلنامه تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، سال 3، ش 6.

    اسناد

    • آرشیو اسناد سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
    • سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
    • کارتن 17، پرونده 3، 53/998
    • کارتن 17، سند شماره 1/10339
    • کارتن 22، سند شماره 15108
    • کارتن 22، سند شماره 5/15404
    • کارتن 23، سند 38/24774
    • کارتن 26، سند شماره 27741
    • کارتن 27، سند شماره 28130
    • کارتن 29، سند شماره 31969
    • کارتن 35، سند شماره 23979
    • کارتن 35، سند شماره 34756
    • کارتن 36، سند شماره 3/37694
    • کارتن 36، سند شماره 34528
    • کارتن 38، سند شماره 28968
    • کارتن 38، سند شماره 40713
    • کارتن 39، سند شماره 1/40081
    • کارتن 4، سند شماره 9/2061
    • کارتن 54، سند شماره 43101
Journal of Iranian Islamic Period History
Volume 12, Issue 28
September 2021
Pages 83-103

Files

History

  • Receive Date: 25 February 2019
  • Revise Date: 20 December 2020
  • Accept Date: 16 January 2021

Share

How to cite

Statistics