بررسی اهمیت و جایگاه شهر یزد در تجارت پارچه‌های ابریشمی در دوره تیموریان (از 798 ﻫ.ق تا 856 ﻫ.ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز

چکیده

به‌طور کلی قرن 9 ﻫ.ق برای شهر و منطقه یزد دورانی از رفاه بود. تاریخ‌های محلی که در این دوران نوشته شده‌اند علاوه بر اینکه خود محصولی از این رفاه هستند شواهد زیادی از فراوانی ثروت و اقتصاد توسعه‌یافته را نشان می­دهند. پایه اصلی اقتصاد شهر بر تولید و تجارت منسوجات بود. یزد که به‌دلیل شرایط جغرافیایی نمی‌توانست بر اقتصاد کشاوررزی تکیه نماید از قرار گرفتن بر سر مسیرهای تجاری پررونق آن دوران نهایت بهره را برد. این شهر علاوه بر موقعیت باراندازی و بارگاهی توانست با تولید منسوجات مرغوب به‌خصوص از نوع ابریشمی و عرضه آن در بازارهای سرزمینی و فراسرزمینی اقتصادی شکوفا و پویا را برای خود رقم بزند. آشفتگی‌ها سیاسی اواخر حکومت شاهرخ، نزاع‌ها و درگیری بین مدعیان سلطنت پس از مرگ شاهرخ، اجحافات مالیاتی و بلایای طبیعی برای مدتی این توسعه و بالندگی را دچار رکود و وقفه کرد. این پژوهش بنا دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی جایگاه شهر یزد در تجارت منسوجات ابریشمی در دوره تیموریان را مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Importance and Position of Yazd City in the trade of Silk textiles of the Timurid period (from 798 AH/ 1396 AD to 856 AH / 1452 AD)

نویسندگان [English]

  • hamid hajianpour 1
  • mojtaba jokar 2
1 هیات علمی
2 shiraz university
چکیده [English]

he AH 9th/AD 15th century were in general a period of prosperity for the city and province of Yazd. The local histories, written at this time, are in themselves a product of this prosperity as well as demonstrates evidence of the abundance of wealth and developed economics. The mainstay of the city's economy was the production and trade of textiles. Yazd, which due to geographical circumstances could not rely on agricultural economy took advantage of being on the thriving business lines of that era. In addition to its docking position, the city has been able to provide flourish and dynamic economic by producing desirable textiles especially silk and supplying them in domestic and international markets. Political disturbances which brought up in the end of Shohrokh’s reign, struggles and internecine wars between pretenders after the death of Shahrokh, tax extortions and natural disasters replaced it with a recession for a while. The investigation set out to study of the status of Yazd city in the trade of Silk textiles of the Timurid period economy by using descriptive analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yazd
  • economy
  • Textile
  • Trade
  • Timurid
-    آکا، اسماعیل (1390)، تیموریان، ترجمه اکبر صبوری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-    ابن اخوه، محمد بن احمد (1360 ش)، آیین شهرداری، ترجمه‌ی جعفر شعار، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-    ابن بطوطه، شمس‌الدین ابى‌عبد الله محمدبن‌عبدالله اللواتى الطنجى (1376)، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحد، جلد 2، تهران: آگه.
-    ابن بلخی (1374)، فارسنامه، به اهتمام منصور رستگار فسایی، شیراز: بنیاد فارس شناسی.
-    افشار، ایرج (1374)، یادگارهای یزد، معرفی ابنیه تاریخی و آثار باستانی، جلد2، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-    باربارو و دیگران (1381)، سفرنامه ونیزیان در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران: انتشارات خوارزمی.
-    باستیه، ژان، برنارد دزر (1377)، شهر، مترجم علی اشرفی، تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
-    بریون، مارسل (1372)، منم تیمورجهانگشا، ترجمه ذبیح‌الله منصوری، تهران: کتاب‌فروشی مستوفی.
-    پولو، مارکو (1363)، سفرهای مارکوپولو، ترجمه رامین گلبانگ، تهران: کوشش.
-    جوادی، حسن (1351)، «ایران از دیده سیاحان اروپایی در دوره ایلخانان (2)»، بررسی‌های تاریخی، شماره41.
-    جعفری، جعفر بن محمد (1384)، تاریخ یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
-    حافظ ابرو، شهاب‌الدین عبدالله خوافی (1375)، جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح صادق سجّادی، جلد 2، تهران: میراث مکتوب.
-  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1380)، زبده التواریخ، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات سید کمال حاج سید جوادی، جلد 2، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-    حسینی تربتی، ابوطالب (1342)، تزوکات تیموری، تهران، کتاب فروشی اسدی.
-    دین پرست، ولی (1392)، «سیاست‌های تجاری تیمور و پیامد‌های آن»، مجله تاریخ ایران دانشگاه شهید بهشتی، دوره 6 شماره 1.
-    ـــــــــــــــ (1390)، «کانون‌های تجارت ابریشم ایران در دوره تیموریان و ترکمانان (قرن نهم هجری)»، مجله تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، شماره 11.
-  رسولی، علی (1389)، بررسی تحلیلی تجارت میان خلیج فارس و خراسان در دوره تیموریان (913-783ﻫ.ق/1507-1381م.)، پایان‌نامه جهت اخد دکترای تخصصی به راهنمایی دکتر مرتضی نورایی، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
-    رویمر، ﻫ.ر و دیگران (1379)، تاریخ ایران دوره تیموریان، پژوهش از دانشگاه کمبریج، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    سمرقندی، کمال الدّین عبدالرزاق (1383)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، جلد 3، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-    شجاع (1350)، انیس الناس، به کوشش ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
-    قزوینی، زکریا بن محمد بن محمود (1373)، آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه جهانگیر میرزا قاجار، مصحح هاشم محمدی، تهران: امیرکبیر.
-    کاتب یزدی، احمدبن حسین (1386)، تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-    لسترنج، گای (1386)، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-    لمبتن، آن (1382)، تدوام و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
-    مازندرانی، عبدالله بن محمد بن کیا. (1925)، رساله فلکیه، به تصحیح والتر هینتس، ویسبادن: هیئت مستشرقین در فرهنگستان ماینس.
-    مستوفی بافقی، محمد مفید (1385)، جامع مفیدی، به کوشش ایرج افشار، جلد1و3، تهران، انتشارات اساطیر.
-    مستوفی، حمدالله بن ابی بکر (1381)، نزهه القلوب، قزوین: حدیث امروز.
-    منز، بئاتریس فوربز (1390)، قدرت،سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری، ترجمه جواد عباسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
-    نامعلوم (1323)، کتاب اول در علم فلاحت و زراعت مجموعه علوم ایرانی در زراعت و فلاحت و باغبانی و غیره، جمع‌آوری و تصحیح عبدالغفار معروف به نجم‌الدوله، طهران: چاپ سنگی.
-  نخجوانی، محمدبن هندوشاه (1971)، دستور الکاتب فی تعیین المراتب، به سعی و اهتمام و تصحیح عبدالکریم علی اوغلی علی زاده، جلد اول، مسکو: فرهنگستان علوم جمهورى شوروى سوسیالیستى آذربایجان‏.
-    نظام قاری، مولانا محمود (1359)، دیوان البسه، به اهتمام محمد مشیری، تهران: شرکت مترجمان و مؤلفان ایران.
-    نوایی، عبدالحسین (2536)، اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه اسماعیل، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-    هیل، دانالد و یوسف حسن، احمد (1375)، تاریخ مصور تکنولوژی اسلامی، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: علمی و فرهنگی.
-    یزدی، شرف‌الدین علی (1387)، ظفرنامه یزدی، به تصحیح عبدالحسین نوائی، جلد 1، تهران: مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
-    یوسفی‌فر، شهرام (1390)، مناسبات شهر و شهرنشینی در دوره سلجوقیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-     Hinz, W. (1950), "Ein orientalisches Handelsunternehmen im 15. Jahrhundert", Die Welt Des Orients, vol. 1, no. 4, pp. 313–340.
-     –––––––– (1969), The value of the Toman in the Middle Ages, in Yad-Name-Ye Irani-ye Minorsky, ed. I. Afshar and M. Minovi, Tehran: University of Tehran.
-     Inalcik, Halil (1994), An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. Vol, 1. New York: Cambridge University Press.
-     Schiltberger, Johann (Hans) (1859), The bondage and travels of a native of Bavaria, in Europe, Asia, and Africa, 1396 - 1427.tr Professor Karl Friedrich Neumann. London: Hakluyt society.
-     Varthema, Ludovico (1863), The travels of Ludovico di Varthema (Egypt, Syria, Arabia Desert, Felix in Persia, India and Ethiopia) from 1503-1508. Translated by John Winter Jones and notes and Introduction by George Percy Badger. London: Hakluyt Society.