فصیحی, سیمین, حسن زاده, اسماعیل, نوری امیرآبادی, مریم. (1397). بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵). دو فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام, 9(16), 137-182.
سیمین فصیحی; اسماعیل حسن زاده; مریم نوری امیرآبادی. "بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵)". دو فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام, 9, 16, 1397, 137-182.
فصیحی, سیمین, حسن زاده, اسماعیل, نوری امیرآبادی, مریم. (1397). 'بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵)', دو فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام, 9(16), pp. 137-182.
فصیحی, سیمین, حسن زاده, اسماعیل, نوری امیرآبادی, مریم. بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵). دو فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام, 1397; 9(16): 137-182.
بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵)
این پژوهش تلاشی است در جهت روشن کردن شیوه‌های بازنمایی بحران آذربایجان در کاریکاتورهای نشریه تهران مصور که توسط گفتمان مدرنیسم پهلوی جهت تثبیت فهم و روایتی خاص از هویت ملی بکار گرفته شدند. برای تحلیل بیست و چهار کاریکاتور تهران مصور در فاصله زمانی شهریور 1324 تا آذر 1325 از روش نشانه شناسی اجتماعی بهره بردیم تا با مطالعه نظام‌های نشانه‌ای از جمله نمادها به درک واقعیت‌های عینی بحران آذربایجان و نگرش عمومی نسبت به آن دست یابیم. بررسی فرایند معنی‌دار شدن کاریکاتورها بر اساس سه فرانقش مهم بازنمودی، تعاملی و ترکیبی در رویکرد نشانه شناسی کرس و ون لیون نشان داد که گفتمان پهلوی آگاهانه با تقلید از نمادنگاری دوران انقلاب مشروطه و رضاشاهی به تثبیت آن بخش از مؤلفه‌های ایجابی هویت ملی پرداخت که وحدت ملی و امکان تجسم ایران به‌عنوان ملت واحد با مرزهای ثابت را فراهم می‌کرد. نمادهای قابل تصور و ملموس مانند نقشه، درخت، مادر وطن، تاریخ و شاهان پراقتدار و... در همین راستا بکار گرفته شدند. سکوت معنادار تهران مصور در خصوص نمادهای تمایزبخش قومی مانند زبان و قومیت و... با هدف انکار بحران در خودآگاهی عمومی نسبت به هویت جمعی برساخته‌ی ناسیونالیسم رسمی، انجام می‌شد. بهره‌گیری از نمادهایی دال بر توطئه، نفاق و صفات تمامیت خواهانه‌ی سران حزب توده و فرقه دموکرات به غیر سازی آنان کمک می‌کرد و مانع از آن بود تا فرقه اهداف خویش را سازگار با اصول مشروطیت و قانون اساسی جلوه دهد و یا به شیوه مشابه مرکز از شعارهای ناسیونالیستی جهت جلب حمایت و همدلی آزادی خواهان بهره گیرد. گفتمان جنسیت و خشونت در نمادنگاری کاریکاتورهای تهران مصور با تحریک غیرت ملی راه را برای عملیات سرکوبگرانه و نظامی در آذربایجان باز می‌کرد تا مفهوم اقتدار شاه و ارتش، ضامن استقلال و وحدت ملی کشور، تثبیت گردد.
- کریم‌زاده تبریزی، محمدعلی (اسفند 1355)، «آثاری از هنرمندان ایرانی مربوط به شاهنشاهی پهلوی»،بررسی‌های تاریخی، شماره 67 از 343 تا 382.
- مرادی مراغه‌ای، علی (1381)، از زندان رضاخان تا صدر فرقه دمکرات آذربایجان، تهران: نشر اوحدی.
- مرسلی گنبری، احمدعلی (شهریور 1388)، خوانشِ گفتمان ناسیونالیستی در آذربایجان ایران از منظر انتقادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
- ملازاده، حمید (1376)، رازهای سر به مهر، تبریز، انتشارات مهدآزادی.
- یکانی زارع، پرویز (1382)، میرزا نوراله خان یکانی زارع: از پس غبار زمان، ارومیه، یاز.
- Ansari, Ali M., (2003), Modern Iran the Pahlavis and After, Routledge.Taylor&Francis Group, London and New York.
- Brummett, Palmira, (2000),Image and imperialism in the Ottoman revolutionary press, 1908–1911, State University of New York Press, Albany.
- Davidn, Yaghoubian, (2014), Ethnicity, Identity, and the Development of Nationalism in Iran, Syracuse University Press, Syracuse, New York.
- Jewitt, C. and Oyama, R. (2001), ‘Visual Meaning: A Social Semiotic Approach’, in Handbook of Visual Analysis, Sage Publications Ltd, London.
- Kress, G and Van Leeuwen, T (1996), Reading Images: The Grammar of Visual Design, Routledge.
- Kress, G and Van Leeuwen, T(2006), Reading Images: The Grammar of Visual Design, Routledge.
- Michael Amin, Camron (2001), Selling and Saving "Mother Iran": Gender and the Iranian Press in the 1940s, International Journal of Middle East Studies, Volume 33.
- Najmabadi, Afsaneh, (2005) Women with Mustaches and Men without Beards Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity, Berkeley: University of California Press.
- Performing the Iranian state: visual culture and representations of Iranian identity (2013), edited by Staci Gem Scheiwiller, UK and USA by ANTHEM PRESS, P2, 8, 46-Shiva Balaghi, “Political Culture in the Iranian Revolution of 1906 and the Cartoons of Kashkul,” in Political Cartoons in the Middle East, ed. Fatma Müge Göçek (Princeton: Markus Wiener Publications, (1998), 64–8.
- Van Leeuwen, Theo, (2005) Introducing social semiotics, London and New York: Routledge.
ابتدای صفحه