سلطان حسین بایقرا و حیات اقتصادی خراسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

چکیده
اگر چه یورش تیمور، رکود نسبی در وضعیت اقتصادی را در پی داشت، اما تلاش های شاهرخ آسیب های اقتصادی وارده را به ویژه در خراسان جبران کرد. با درگذشت شاهرخ و منازعات جانشینی میان سلاطین تیموری فضای سیاسی کشور آشفته گشته و در پی آن اوضاع اقتصادی کشور به ویژه خراسان صدمه دید. با روی کار آمدن سلطان حسین بایقرا ، تلاش مضاعفی برای بهبود اوضاع اقتصادی خراسان آغاز شد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در صدد است تا تأثیر این اقدامات را بر وضعیت اقتصادی خراسان مورد بررسی قرار دهد. این مقاله نشان می‌دهد که سلطان حسین بایقرا به منظور دوام حکومت و شکوفایی فرهنگی دولت تیموریان اساس سیاست خود را بر احیای اقتصادی مالی و بالا بردن سطح زندگی مردم قرار داده و بدین جهت اقداماتی در زمینه رونق کشاورزی، تجارت و اصلاح نظام پولی و مالیاتی انجام داد. در نتیجه در دوران نخست حاکمیت او به واسطه استقرار نسبی معیشت و تنظیم امور تجاری و احیای کشاورزی و دلبستگی شخصی سلطان به عمران و آبادانی، وضعیت اقتصادی خراسان بهبود یافت و سلطان توانست برای خراسان دورانی از ثبات قتصادی، رونق و رفاه و پیشرفت اقتصادی فراهم سازد، اما در سال‌های پایانی حکومت وی، در پی بیماری سلطان، دوباره عوامل مخرب مسلط شده و فضای اقتصادی خراسان را تحت تأثیر قرار دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sultān Hossein Bāyqarā and Economical Life of Khorāssān

چکیده [English]

Abstract
The blitz of timur, Although, caused recession of economical condition, But, shāhrokh’s attempt recompensed economical harms especially in khorasan. The country’spolitical climate were been disturbed and after that, were been harmed country’s economical conditions, special khorāsān, on death of shāhrokh and successin struggle between timurid princes. After that Sultān hossein bāyqarā came to power, were began twofold attempts for improvement of economical conditions of khorāsān. By The historical analytic method, this article seeks to examined the effects of these activities on economical conditions of khorāsān.
This study shows that, Sultān hossein bāyqarā for continual of dominion and cultural flowering of timurid state found base of himself politic on revival of economical conditions and to raise the people’s standard of living, and at this cause he took the necessary steps in commerce ,farming field and reforming of tax and monetary system. In consequence, The economical conditions of khorāsān, were been improved by comparative establishment of living and regulate of merchandise affairs and agricultural revival and individual interest of sultān in prosperity and development, in the first part of his reign, But, after his illness, destructive factors were dominated and influenced khorāsān’s economical climate, in last years of sultān’s reign.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sultān Hossein Bāyqarā
  • Khorāsān
  • Economic
  • Agriculture
  • commerce
  • monetary system
منابع و مأخذ:
-      ابوسعید، مولانا عبید الله، (بی‌تا)، رساله مزارت هرات، تصحیح فکری سلجوقی، بی جا، بی نا.
-      اوکین، برنارد (1336)، معماری تیموری در خراسان، ترجمه علی اخشینی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
-      بارتولد، و. (1336)، الغ بیگ و زمانی وی، ترجمۀ حسین احمدی پور، تبریز: انشارات چهر.
-      بوسه، هربیرت (1367)، پژوهشی در تشکیلات دیوانی اسلامی، ترجمه غلامرضا ورهرام، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-      پطروشفسگی، ایلیاد پاولوویچ و دیگران (1381)، تاریخ ایران کمبریج، ترجمه حسن انوشه،ج 5 تهران: امیر کبیر.
-   پیگو لوسکایان، ن، ن، و دیگران، (1346)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدۀ هیجدهم، ترجمه کریم کشاورز، جلد دوم، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
-      تاکستن، ودیگران (1384)، تیموریان، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی.
-      تربتی، ابوطالب حسینی (1342)، تزوکات تیموری، تهران: انتشارات کتاب فروشی اسدی.
-      حافظ ابرو، شهاب الدین عبد الله خوافی (1380)، زبده التواریخ، به تصحیح سید کمال حاج سید جوادی، جلد سوم، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-      حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله خوافی (1370)، جغرافیای تاریخی خراسان، تصحیح و تعلیق غلامرضا ورهرام، تهران انتشارات اطلاعات.
-      حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله خوفی، (بی‌تا)، جغرافیایی حافظ ابرو، قسمت ربع خراسان هرات، به کوشش مایل هروی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ.
-      حافظ ابرو،شهاب الدین عبدالله خوافی (1375)، جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح صادق سجادی، انتشارات بنیاد.
-      خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین حسینی (1333)، تاریخ حبیب السیر، جلد سوم، تهران: انتشارات کتابخانه خیام.
-      ـــــــــــــــــــــــ ، (1317)، دستورالوزرء: شامل احوال وزرای اسلام تا انقراض تیموریان، به تصحیح سعید نفیسی، تهران: چاپخانه اقبال.
-      ـــــــــــــــــــــــ ، (1378)، مکارم اخلاق، مقدمه و تصحیح محمد اکبر عشیق، نشر مکتوب.
-      رویمر، ه.ر. ودیگران، (1379)، تاریخ ایران کمبریج، مترجم یعقوب آژوند، جلد ششم، تهران: جامی.
-   زمچی اسفزاری، معین الدین محمد، (1339)، روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، تصحیح و حواشی سید محمد کاظم امام، جلد اول و دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-      سمرقندی، دولتشاه (بی‌تا)، تذکره الشعراء، تصحیح محمد عباسی، طهران: انتشارات کتابخانه بارانی.
-   سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق، (1383)، مطلع سعدین ومجمع البحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، جلد دوم، تهران انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-      طباطبایی، سید جمال (1347)، سکه‌های اسلامی دوره ایلخانی وگورکانی، تبریز: انتشارات مؤسسه گراوروچاپ شعاع.
-      ــــــــــــــــــ ، (1350)، سکه‌های شاهان اسلامی ایران، تبریز انتشارات چابخانه سفق و توفیق.
-      عقیلی، عبدالله (1377)، دار الضرب‌های ایران در دوره اسلامی: تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی.
-      فرهانی منفرد، مهدی (1381)، پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان، تهران؛انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-      کلاویخو (1366)، سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-      لمبتون، ان.کی.اس(1362)، مالک وزارع در ایران،ترجمه منوچهر امیری، تهران، علمی و فرهنگی.
-      مشکوتی، نصرت الله، (1342)، از سلاجقه تا صفویه، تهران، انتشارات چاپخانه بانک بازرگانی ایران.
-      مولوی، عبد الحمید، ( )، آثار باستانی خراسان، انتشارات انجمن آثار ملی
-      میرخواند، محمد بن خاوند شاه، (1380)، روضه الصفا، به اهتمام جمشید کیان فر، تهران، انتشارات اساطیر.
-      نظامی باخزری، عبد الواسع (1357)، منشا الانشاء، با اهتمام رکن الدین همایون فرخ، تهران: انتشارات دانشگاه ملی.
-      نظامی باخزری، عبد الواسع (1371)، مقامات جامی گوشه‌هایی از تاریخ فرهنگی و اجتماعی خراسان عصر تیموریان، به تصحیح نجیب مایل هروی نشرنی.
-      نوایی، عبدالحسین، (1341)، اسناد و مکاتبات خارجی ایران از تیمور تا شاه اسماعیل، تهران بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-      ویلبر، دونالدر و لیزاگلمبک، (1374)، معماری تیموری در ایران و توران، ترجمه کرامت الله افسر و محمد یوسف کیانی، تهران: انتشارات میراث فرهنگی.
-      یزدی، شرف الدین علی، (1336)، ظفر نامه، به تصحیح محمد عباسی، تهران: انتشارات امیر کبیر.