ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر سیاست نظامیگری نادرشاه افشار بر تجارت خارجی ایران
دوره نادرشاه افشار (1148-1160ه.ق) دورة شورشها و جنگهای متمادی داخلی و خارجی در تاریخ ایران توصیف میشود که در پی بر افتادن صفویه ایجاد شده بود. این امر، بخشهای اقتصادی و اجتماعی ایران را تحت تأثیر قرار داد. این نوشتار به تأثیر سیاست نظامیگری نادرشاه افشار بر تجارت خارجی ایران میپردازد و جهت تفسیر مسئله پژوهش، از روش توصیفی و تبیینی استفاده میشود. یکی از مباحث مهم اقتصادی ایران در دوره نادرشاه، کاهش و رکود تجارت خارجی ایران بود که ادامة روند اواخر دورة صفوی بود. این مسئله متأثر از خط مشی و رویکرد نظامیگری نادرشاه بحرانیتر گردید زیرا هزینههای سنگین اقتصادی – اجتماعی آن، مانع پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور شد. رویکرد نظامیگری نادرشاه که به اخذ مالیاتهای سنگین از تولیدکنندگان و تخریب زیرساختهای کشاورزی، تجاری و ناامنی داخلی منجر شد، کاهش تولید اصلیترین کالاهای صادراتی ایران یعنی ابریشم و پشم را در پی داشت. کاهش کالاهای تجارتی ذکر شده باعث افزایش قیمت آنها شد که در نتیجه تجارت خارجی ایران را تحت شعاع قرار داد. کمپانیهای خارجی در این دوره متأثر از وضعیت داخلی ایران، با کاهش سودآوری مواجه شدند. در نتیجة این شرایط، سطح فعالیتها و تعاملاتشان با ایران به میزان قابل ملاحظهای کاهش یافت.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7653_f19e2bef1511c563cf80e533de388052.pdf
2018-03-21
1
37
ایران
نادرشاه
نظامیگری
تجارت خارجی
سید هاشم
آقاجری
aghajari@modares.ac.ir
1
تاریخ/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه تربیت مدرس تهران
AUTHOR
فرشاد
مومنی
farshad.momeni@gmail.com
2
اقتصاد. دانشکده اقتصاد. دانشگاه علامه طباطبایی تهران
AUTHOR
سمیه
خانی پور
s.khanipur@modares.ac.ir
3
تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
LEAD_AUTHOR
اسناد
1
- P.R.O. 11. C227-RADIEF110-SAL1600-1800, 10000119A, 122A, 132 A, 135A, 136 A.
2
منابع
3
- آوری، پیتر و دیگران (1387)، تاریخ ایران (از مجموعه تاریخ کمبریج) دوره افشار، زند و قاجار، ترجمه مرتضی ثاقب فر، ج 7، تهران: جامی.
4
- امین (1367)، منافع انگلیسیها در خلیجفارس، ترجمه علی میر سعید قاضی، تهران: زرین.
5
- اولئاریوس، آدام (1385)، سفرنامه آدام اولئاریوس: ایران عصر صفوی از نگاه یک آلمانی، ترجمه احمد بهپور، تهران: ابتکار نو.
6
- اوتر، ژان (1363)، سفرنامه ژان اوتر (عصر نادرشاه)، ترجمه علی اقبالی، تهران: جاویدان.
7
- اولیویه (1371)، سفرنامه اولیویه، ترجمه محمد طاهر میرزا، تصحیح و حواشی غلامرضا ورهرام، بیجا: اطلاعات.
8
- اکس ورسی، مایکل (1389)، شمشیر ایران: سرگذشت نادرشاه، ترجمه حسن اسدی، تهران: آمد.
9
- جمالزاده، محمدعلی (1335)، گنج شایگان: اوضاع اقتصادی ایران، برلین: کاوه، چاپخانه کاویانی.
10
- حزین لاهیجی، محمدعلی بن ابی طالب (1377)، رسائل حزین لاهیجی، تصحیح و تحقیق علی اوجبی، ناصر باقری بید هندی، اسکندر اسفندیاری، عبدالحسین مهدوی، تهران: آینه میراث.
11
- حائری، عبدالهادی (1367)، نخستین رویاروییهای اندیشه گران ایران با دورویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
12
- ریاض الاسلام (1373)، تاریخ روابط ایران و هند (در دوره افشاریه و زندیه)، ترجمه محمدباقر آرام؛ عباسقلی غفاری فرد، تهران: امیرکبیر.
13
- رضازاده شفق، صادق (1388)، نادرشاه (تدوین و ترجمه و گردآوری)، تهران: نیکفرجام.
14
- رضا قلی، علی (1384)، جامعهشناسی خودکامگی: تحلیل جامعهشناختی ضحاک مار دوش، تهران: نی.
15
- سیف، احمد (1373)، اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، تهران: چشمه.
16
- شاردن (1372)، سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایى، ج 2 و 4، تهران: توس.
17
- شعبانی، رضا (1359)، تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، ج اول، تهران: دانشگاه ملی.
18
- صنعتی زاده کرمانی، عبدالحسین (1340)، نادر فاتح دهلی، چ دوم، تهران: ابنسینا.
19
- فلور، ویلم (1365)، برافتادن صفویان، برآمدن محمود افغان: (روایت شاهدان هلندی)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
20
- ــــــــ (1367)،اشرف افغان بر تختگاه اصفهان، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
21
- ــــــــ (1368)، حکومت نادرشاه (به روایت منابع هندی)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
22
- ــــــــ (1371)، اختلاف تجارتی ایران و هلند و بازرگانی هلند در عصر افشاریان و زندیان1715-1712، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس- ساری.
23
- فوران، جان (1387)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمه احمد تدین، چ هشتم، تهران: رسا.
24
- کرزن، جورج ناتانیل (1380)، ایران و قضیه ایران، ترجمه: غلام على وحید مازندرانى، 2 جلد، چ پنجم، تهران: علمى و فرهنگى.
25
- کروسینسکی، تادوز یودا (1363)، سفرنامه کروسینسکی، ترجمه عبدالرزاق دنبلی مفتون، با مقدمه، تصحیح و حواشی مریم میر احمدی، تهران: توس.
26
- کشیشان ژزوئیت (1370)، نامههای شگفتانگیز از دوران صفویه و افشاریه، ترجمه بهرام فره وشی، تهران: مؤسسه علمی جوان.
27
- گزارش کارملیتها از ایران در دوران افشاریه و زندیه (1747-1729)، (1381)، ترجمه معصومه ارباب، تهران: نی.
28
- لافون، ف. رابینو، ه.ل. (1372)، صنعت نوغان در ایران، ترجمه و تدوین جعفر خمامیزاده، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
29
- لکهارت، لارنس (2537)، نادرشاه، ترجمه و اقتباس مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر.
30
- لوریمر، ج. ج (1388)، وقایعنگاری خلیجفارس بخش تاریخ ایران، ترجمه عبدالمحمد آیتی، زیر نظر حسن حبیبی، تهران، بنیاد ایرانشناسی.
31
- مرعشی صفوی، میرزا محمد خلیلی (1328)، مجمع التواریخ، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: بینا.
32
- مروی، محمدکاظم (1374)، عالمآرای نادری، به تصحیح محمدامین ریاحی، ج 3، تهران: علمی، علم.
33
- مستوفی، محمد محسن (1375)، زبدهالتواریخ، به کوشش بهروز گودرزی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
34
- مشیزی، میرمحمدسعید (1369)، تذکره صفویه کرمان، مقدمه، تصحیح و تحشیه محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: علم.
35
- مقتدر، غلامحسین (1339)، نبردهای بزرگ نادرشاه، تهران: انجمن آثار ملی.
36
- ورهرام، غلامرضا، «کمپانی هند شرقی در ایران»، جستارهای ادبی، ش 70. پاییز 1364.
37
- هنوی، جونس (1367)، هجوم افغان و زوال دولت صفوی، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، تهران: یزدان.
38
- هنوی، جونس (1383)، زندگی نادرشاه، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، چ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
39
- A chronicle of the Carmelites in Persia: the Safavids and the Papal Mission of the17th and 18th centuries (2012), vol 1, published by: New York.
40
- Floor, Willem (2000), The Economy of Safavid Persia. Published by Reichert Verlag in Wiesbaden.
41
- John, Foran (May1992), The Long Fall of the Safavid Dynasty: Moving beyond the Standard Views،International Journal of Middle East Studies, Vol. 24, No. 2. pp.281&304, published by Cambridge University Press.
42
- Hanway, Jonas (1783), An Historical Account of British Trade over the Caspian Sea, with a Journal of Travels, etc, 2vol, London.
43
- Melville, Charles (1999), Safavid Persia: The History and politics of an Islamic Society, I.B. Tauris publishers. London. New York.
44
- Rudolph. p. Matthe. The politics of trade in safavid Iran: silk foe silver, 1600-1730, Cambridge University Press.
45
- Edited by Potter, Lawrence G. (2009), The Persian Gulf in History, published by Palgrave Macmillan.
46
- Saldanha, J.A. (1908) The PERSIAN GULF PRECIS, Selections from state Papers, Bombay, regarding the East Indi company’s connections with the Persian Gulf, with a summary of events, 1600-1800, London.
47
ORIGINAL_ARTICLE
روابط فتحعلی شاه قاجار با شاهزادگان و امرای گرجستان بر اساس اسناد فارسی و روسی (آرشیوهای روسی و گرجی)
با روی کارآمدن فتحعلی شاه قاجار (1212-1250ه.ق/1798-1834م ) تغییری در رویکرد سیاست ایران نسبت به گرجستان روی نداد. فتحعلی شاه به تأسی از سیاست آقا محمدخان (1210- 1211ه.ق/1795-1797م) سعی نمود تا حاکمیت ایران را بر سرزمین گرجستان حفظ نماید. او ابتدا از طریق مکاتبه با شاه گرجستان ـ گرگین خان ـ از او خواست تا به تابعیت ایران درآمده و از اطاعت روسها خارج شود وکماکان در تخت گرجستان برقرار باشد، و در غیر این صورت میبایست منتظر حملهای دیگر از سوی ایران به سرزمین خود باشد. در واقع همزمان با تلاشهای روسیه در تسلط بر قفقاز و به ویژه گرجستان از طریق ارسال قوای نظامی به منطقه و ایجاد رعب و هراس در آنجا، فتحعلی شاه نیز با انجام مکاتباتی با حاکمان منطقه از جمله گرجیها، شکیها و شیروانیها سعی نمود تا از طریق برقراری مناسبات دیپلماتیک با آنها از دستیابی روسها به قفقازیه جلوگیری نماید. اما با همه آن تلاشها وی نتوانست مانع جدایی گرجستان از ایران شود و روسها از تمایلات تجزیهطلبانه گرجیها استفاده کرده و درآن نفوذ نمودند و از آن طریق توانستند در پایان جنگهای اول ایران و روس با انعقاد قراردادگلستان، گرجستان را از ایران جدا و تحت حاکمیت خود درآورند.این نوشتار بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و اِسنادی و با بهره گیری از اسناد فارسی و روسی، روابط فتحعلی شاه قاجار با شاهزادگان و امرای گرجستان را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد تا از آن طریق تلاشهای فتحعلی شاه و همچنین دولتمردان او از جمله عباس میرزا برای حفظ حاکمیت ایران در قفقاز از طریق برقراری مناسبات دیپلماتیک با حاکمان آن مناطق را نشان دهد.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7658_07d52d61286a8ad1a1fb1c84551965ff.pdf
2018-03-21
39
64
فتحعلی شاه
عباس میرزا
ایران
امرای گرجستان
جنگهای ایران و روس
فاطمه
اورجی
forouji@tabrizu.ac.ir
1
هیات علمی/ دانشگاه تبریز
AUTHOR
اسناد
1
− Akty sobrannye Kavkazskoiu Arkkheograficheskoiu Kommissieiu(Documents of the Russian Administration of the Caucasus: Proceedings of the Caucasian Archeaographical Commission),12 Vols.(Tiflis,1866-1904), II (1868), doc. 1172.
2
مدارک رسمی والی امپراطور روسیه در قفقاز.این سند جزو «اسناد حکومت روسی قفقاز: «اقدامات هیئت باستان شناسی قفقاز، 12جلد (تفلیس، 1866-1904)، جلد دوم (سال 1868)، سند شماره 1172» قراردارد.
3
− Akty, II, doc. 1173.
4
− Akty, II, doc. 1178.
5
− Akty, II, doc. 1301.
6
− Akty, II, doc. 1366.
7
− Akty, II, doc. 1436.
8
− Akty, II, doc. 1652.
9
− Akty, II, doc.1653.
10
− Akty, II, doc. 1654.
11
− Gramoty i drugie istoricheskie dokumenty XVIII stoletiia, otnosiashchiesia do Gruzii (Decrees and other Historical Documents of the Eighteenth Century Relating to Georgia), Vol.II, pt.2 ( St. Petersburg, 1902), 181-182, cited in Bournoutian, George, Russia and the Armenians of Transcaucasia, 1797-1889: A Documentary Record. Costa Mesa, CA. Mazda Press, 1998, pp. 24-25.
12
اصل این سند به فارسی است ولی به روسی و گرجی نیز ترجمه شده است. این سند جزو: «فرامین و دیگر اسناد تاریخی قرن هیجدهم درباره گرجستان، 2 ج، قسمت 2، سنت پطرزبورگ، 1902، صص 181-182» قرار دارد.
13
− Akty I, doc.34, cited in Bournoutian, George, Russia and the Armenians of Transcaucasia, 1797-1889: A Documentary Record. Costa Mesa, CA. Mazda Press, 1998, pp. 47-53.
14
اصل این سند روسی است. گزارشی است از وزارت امور خارجه روسیه در تفلیس به دولت روسیه درباره وضعیت داخلی ترکیه شرقی، ایروان، نخجوان، خوی، گنجه، قراباغ و اوضاع داخلی ایران. این سند جزو «اسناد حکومت روسی قفقاز: «اقدامات هیئت باستانشناسی قفقاز، 12جلد (تفلیس، 1866-1904)، ج اول، سند شماره 34، صص111-124، همچنین در تقویم کاولاسکی 1864 (تفلیس، 1863) صص183-212» قراردارد.
15
− Arkhiv Vneshnei Politiki (Archives of the Foreign Policy of Russia, Moscow) cited in Bournoutian, George, Russia and the Armenians of Transcaucasia, 1797-1889: A Documentary Record. Costa Mesa, CA. Mazda Press, 1998, pp. 34-35.
16
این سند به روسی است و در آرشیو وزارت امور خارجه روسیه جزو «روابط روسیه با ایران، گزارش گروه 6/77 (1799)، پرونده 490، صص 16-17» قرار دارد.
17
منابع
18
− آهنگران، امیر، «واکاوی علل ناکامی فتحعلی شاه در جنگ های ایران و روس (منطقه قفقازیه)»، تاریخ روابط خارجی، زمستان 1388، شماره 41.
19
− رشتیانی، گودرز، «بررسی وضعیت گرجستان و نقش الکساندر میرزا در جنگهای ایران و روسیه»، تاریخ روابط خارجی، بهار 1389، شماره 42.
20
− کاووسی عراقی، محمد حسن، «چشماندازی از روابط ایران و گرجستان مقارن تأسیس سلسله قاجار و نقش شاهزاده الکساندر میرزا»، تاریخ روابط خارجی، بهار 1382، شماره 14.
21
− مفتون دنبلی، عبدالرزاق (1383)، مآثر سلطانیه، تصحیح و تحشیه غلامحسین زرگری نژاد، تهران، مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران، چاپ اول.
22
− ملکم، سرجان (1884م/1304ش)، تاریخ ایران، ج دوم، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، تهران، کتابفروشی سعدی.
23
− میرزا فضلالله شیرازی متخلص به خاوری (1380)، تاریخ ذوالقرنین، ج اول، به تصحیح و تحقیق ناصرافشارفر، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، چاپ اول.
24
− نفیسی، سعید (1372)، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر، ج اول، تهران، انتشارات بنیاد، چاپ نهم.
25
− Bournoutian, George, The Khanate of Erevan under Qajar Rule, 1795-1828. New York, Columbia University Persian Series, 1992.
26
− Bournoutian, George, The 1823 Russian survey of the Karabagh province, Costa Mesa, California, second printing, 2012.
27
ORIGINAL_ARTICLE
تجزیه و تحلیل نقش سیاسی و اقتصادی دربند در دوره صفویه
دربند نه تنها در عصر صفویه، بلکه از عصر باستان بهعلت همجواری با داغستان شمالی و اقوام بیابانگرد بهعنوان دروازة ورود به قفقاز، ارّان و ایران شناخته میشد. در عصر صفویه، اهمیت دربند افزون بر موقعیت استراتژیکی آن بهعنوان شهری مرزی، از نظر مذهبی نیز بهصورت کانون مهاجرت قزلباشان تشیع درآمده بود. همچنین این شهر در مسیر راه تجارت ابریشم قفقاز و گیلان قرار داشت و بازرگانان محصولات خود را از مسیر بندر این شهر با روسیه و یا نقاط دیگر مبادله میکردند. شاهان نخستینِ صفوی، به دلیل اهمیتی که این شهر در نظام اداری صفویه داشت به ارزش آن پی بردند، اما در اواخر صفویه دربند بارها شاهد هجوم داغستانیها، قزاقها و دیگر اقوام بود؛ علت این امر عدم توجه حکومت صفوی نسبت به حفظ مناطق مرزی و استراتژیک بود. با توجه به گزارشهای موجود، میتوان به این نتیجه رسید که دربند در طول تاریخ به جهت موقعیت جغرافیایی خود همواره کلید فتح قفقاز، ارّان و گیلان از سوی مهاجمان شمال داغستان و روسیه بود و از سوی دیگر، مرکز تجارت زمینی و دریایی ایران با روسیه نیز به شمار میرفته است؛ در نتیجه عدم توجه حاکمان به دربند میتوانست پیامدهای ناگواری برای حیات سیاسی ایران در پی داشته باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تأثیر نقش سیاسی و تجارتی دربند بر مناسبات ایران و روسیه با تکیه بر اواخر عصر صفویه است.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7668_c56f9992157866408277dc58d1d11688.pdf
2018-03-21
65
89
صفویه
دربند
روسیه
عثمانی
شروان
قفقاز
داغستان
عباس
پناهی
panahi76@yahoo.com
1
هیات علمی دانشگاه گیلان
AUTHOR
- آصف، محمدهاشم (رستمالحکما) (1352)، رستمالتواریخ، به کوشش محمد مشیری، تهران، انتشارات سپهر.
1
- ابن اثیر، ابوالحسن عزالدین (1369)، الکامل فیالتاریخ، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، ج 12، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی.
2
- ابن بزاز، درویش توکل (1376)، صفوۀالصفا، به کوشش غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات زریاب.
3
- استخری (1368)، المسالک و الممالک، به کوشش ایرج افشار، تهران، علمی و فرهنگی.
4
- اسناد پادریان کرملی (بازمانده از عصر شاه عباس صفوی) (1383)، به کوشش منوچهر ستوده با همکاری ایرج افشار، تهران، انتشارات میراث مکتوب.
5
- اوتر، ژان، (1363)، سفرنامه، ترجمه علی اقبالی، تهران، انتشارات جاویدان.
6
- بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (1375)، جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در تاریخ جهان اسلام، ترجمه لیلارُبن شه، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
7
- بازن، پاداری (1340)،نامههای طبیب نادرشاه، ترجمه مظفرامین فرشچیان و علی اصغر حریری، تهران، انتشارات انجن و آثار ملی.
8
- بلاذری (1367)، فتوحالبلدان (بخش مربوط به ایران)، ترجمه آذرنوش آذرتاش، تهران، سروش.
9
- بورن، رُر (1382)، نظام ایالات در عصر صفوی، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، نشر مرکز.
10
- پارسادوست، منوچهر (1377)، شاه تهماسب اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
11
- پناهی، عباس (1393)، تأثیر مبانی فکری و عقیدتی شیخ زاهد گیلانی بر طریقت صفویه از منظر گزارشهای درویش ابن بزاز توکلی، دو فصلنامه علمی - پژوهشی تاریخنامه ایران بعد از اسلام، ش9، س5.
12
- پیگولوسکایا و دیگران (1346)، تاریخ ایران از عصر باستان تا سدة هجدهم میلادی، ترجمه کریم کشاورز، تهران، نشر دانشگاه تهران.
13
- حموی، یاقوت (1380)، معجمالبلدان، ترجمه علینقی منزوی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور.
14
- خزائلی، علیرضا (1384)، صفویان و منطقه شروان بر مبنای روایات صفوهالصفا،به اهتمام مقصود علی صادقی، همایش بینالمللی ایران در گسترة تاریخ ایران زمین، دانشگاه تبریز، انتشارات ستوده.
15
- دوسرسو (1364)،سقوط شاه سلطان حسین، ترجمه ولیالله شادان، تهران، انتشارات کتاب سرا.
16
- روملو، حسن بیک (1382)، احسنالتواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، 3ج، تهران، اساطیر.
17
- سیوری، راجر (1372)، ایران در عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران، نشر مرکز.
18
- _______ (1380)، در باب صفویان، ترجمه رمضانعلی روح الهی، تهران، نشر مرکز.
19
- شانی نوف، بریان (1357)، تاریخ روسیه، ترجمه خانبابا بیانی، تهران، دانشگاه تهران.
20
- طهرانی، محمدشفیع (وارد) (1383)، مرآت واردات (تاریخ سقوط صفویان، پیامدهای آن و فرمانروایی ملک محمود سیستانی)، به تصحیح منصور صفتگل، تهران، انتشارات میراث مکتوب.
21
- قدسی با کیخانف، عباسقلیآقا (1383)، گلستان ارم، تهران، ققنوس.
22
- قزوینی، ذکریا، (1371)، آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه محمدمرادبن عبدالرحمان، تصحیح سیدمحمد شاهمرادی، تهران، دانشگاه تهران.
23
- کروسینسکی (1363)، سفرنامه کروسینسکی، ترجمه عبدالرزاق دنبلی مفتون با مقدمه و تصحیح مریم میراحمدی، تهران، انتشارات توس.
24
- گوگچه، جمال (1373)، قفقاز و سیاست امپراطوری عثمانی، ترجمه وهاب ولی، تهران، وزارت امور خارجه.
25
- گیلاننتز، پطرس دیسرکیس (1371)، سقوط اصفهان یا گزارشهای گیلاننتز درباره حمله افغانان و سقوط اصفهان، ترجمه محمد مهریار، انتشارات امور فرهنگی شهرداری اصفهان.
26
- لکهارت، لارنس (1364)، انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران، ترجمه مصطفی قلی عماد، تهران، انتشارات مروارید.
27
- مرعشی صفوی، میرزا محمدخلیل (1362)، مجمعالتواریخ، به کوشش عباس اقبال آشتیانی، تهران، انتشارات کتابخانه سنایی و کتابخانه طهوری.
28
- منشی، اسکندربیک (1382)،عالمآرای شاه عباس، به اهتمام ایرج افشار، 2ج، تهران، امیرکبیر.
29
- میرزا سمیعا، محمدسمیع (1378)، تذکرهالملوک، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی و تعلیقات مینورسکی ترجمه مسعود رجبنیا، تهران، انتشارات امیرکبیر.
30
- نوایی، عبدالحسین (1377)،روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دورة صفویه، تهران، سمت.
31
- _________ (1363)، اسناد و مکاتبات سیاسی ایران (از سال 1105 تا 1135 ه.ق)، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
32
- وحید قزوینی، میرزا طاهر (1383)، تاریخ جهانآرای عباسی، به تصحیح سیدسعید میرمحمدصادق، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
33
- وزیراٌف، میرزاحیدر (1386)، دربندنامه جدید، به اهتمام جمشیدکیانفر با همکاری نوری محمدزاده، تهران، میراث مکتوب.
34
- هنوی، جونس (1365)،زندگی نادرشاه، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، تهران، علمی و فرهنگی.
35
- Barthold, Vasili V.(1972) "Sochineniya" tome IIkn, 1, III, V, VI, VII, VIII, Moskva، Nauka.
36
- Gadjiev, Kamaluddin, S, (2003), Geopolitika Kavkaza, Moskva Mezhdunarodnie otnosheniya,.
37
- Yunusov, Arifs, (2004), Islam V Azerbaijane, Baku, Zaman.
38
ORIGINAL_ARTICLE
ایل باجلان در کشاکش جنگ جهانی اول
باجلانها در دورۀ قاجار از سوی حکومت مرکزی مامور حراست از راهها و مرزهای غربی بودند؛ این کارکرد در کنار گرایش ایل مزبور به ایران و در تابعیت ماندن حکومت مرکزی، برآیند بررسی اسناد و مکاتباتی است که مابین مجیدخان سالارالسلطان سرکردۀ ایل باجلان و حکومت و کاربدستان ایران در کشاکش جنگ جهانی اول رد و بدل شده است.این پژوهش در پی نشان دادن صدمات جنگ جهانی اول و نقش تغییر و تحولات مرزی بر زندگی سیاسی و اقتصادی ایل باجلان است. تحقیق حاضر در تلاش است با نگاهی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد موجود وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایل باجلان را در دوران جنگ جهانی اول مورد بررسی قرار دهد. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد خسارات سیاسی و اقتصادی وارده بر باجلانها در این دوره ناشی از مقاومت این ایل در برابر درخواست دولت عثمانی و قبول تابعیت این کشور است و تمسک به روحیه ملیگرایی و ایرانگرایی از سوی مجیدخان سالارالسلطان برای تحریک حکومت ایران در راستای کسب پشتیبانی صورت گرفت.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7672_f33a34d4256c371880dbcca7a8df4891.pdf
2018-03-21
91
111
ایل باجلان
مجیدخان سالارالسلطان
جنگ جهانی اول
قورهتو
جگرلو
عثمانی
صباح
خسروی زاده
sabah.khosravi@gmail.com
1
کارشناس اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
LEAD_AUTHOR
باقرعلی
عادلفر
babelfar@yahoo.com
2
دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
AUTHOR
نصراله
پور محمدی املشی
poor_amlashi@yahoo.com
3
عضو هئیت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
AUTHOR
اسناد
1
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج. ا. ا، شناسه سند 17148-240.
2
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 3665-293.
3
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 3665-293.
4
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 3665-293.
5
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 3665-293.
6
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 762-293.
7
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 387-295.
8
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 5247-295.
9
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند 13079-296.
10
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، شناسه سند13178-296.
11
- کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دوره سوم مجلس شورای ملی، شماره بازیابی 3/1/32/2/3.
12
منابع
13
- استرآبادی، میرزا مهدیخان (1377)، جهانگشای نادری، به کوشش عبدالله انوار، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
14
- استرآبادى، میرزا مهدیخان (1384)، دره نادره تاریخ عصر نادرشاه، به کوشش جعفرشهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
15
- اسناد و مکاتبات سیاسی ایران از سال 1105 تا 1135هـ.ق (1363)، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
16
- باجلان، مظاهر (1390)، ایل باجلان از صفویه تا عصرحاضر، قزوین: نشر طه.
17
- بارون، دوبدو ویلادیمیر مینورسکی (1363)، دو سفرنامه درباره لرستان، مترجم سکندر امانالهی بهاروند و لیلی بختیاری، تهران: انتشارات بابک.
18
- پارسادوست، منوچهر (1370)، ریشههای تاریخی اختلافات ایران و عراق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
19
- تابانی، حبیبالله (1380)، وحدت قومی کرد و ماد منشاء نژاد، تاریخ تمدن کردستان، تهران: نشر گستره.
20
- حسینی فسایی، میرزا حسن (1382)، فارسنامه ناصری، به کوشش منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
21
- خان ملک ساسانی، احمد (بیتا)، دست پنهان سیاست انگلیس در ایران، تهران: اسپندار.
22
- خاوری شیرازی، میرزا فضلالله (1380)، تاریخ ذوالقرنین، به کوشش ناصر افشار، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
23
- خواجگی اصفهانی، محمدمعصوم (1368)، خلاصهالسیر، زیر نظر ایرج افشار، تهران، انتشارات علمی.
24
- دومرگان، ژاک (1339)، جغرافیایغربایران، مترجم کاظم ودیعی، تبریز:انتشارات چهر.
25
- راولینسون، هنری کرزیک (1362)، گذر از زهاب به خوزستان، مترجم سکندر اماناللهی بهاروند، تهران: آگاه.
26
- زکی بیگ، محمدامین (1380)، زبده تاریخ کرد و کردستان، مترجم یدالله روشن اردلان، تهران: توس.
27
- سلطانی، محمدعلی (1372)، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان (ایلات و طوایف کرمانشاهان)، تهران: نشر مولف.
28
- سنجابی، علیاکبر (1380)، ایل سنجابی و مجاهدت ملی ایران؛ خاطرات علیاکبرخان سنجابی سردار مقتدر، به کوشش کریم سنجابی، تهران: نشر شیرازه.
29
- سنندجی، میرزا شکرالله (1375)، تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، به کوشش حشمتالله طبیبی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
30
- شیروانی، زینالعابدین بن اسکندر (بیتا)، بستانالسیاحه، تهران: سنایی.
31
- عزاوی، عباس (1425ق)، موسوعه عشائر العراق، بیروت: الدار العربیه للموسوعات.
32
- قاضی، ملا محمد شریف (1379)، زبدهالتواریخ سنندجی؛ تاریخ کردستان، به کوشش محمدرئوف توکلی، تهران: نشر توکلی.
33
- کندولهای، الماسخان (نسخه خطی شماره 12874)، جنگنامه نادر، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
34
- مروی، محمدکاظم (1364)، عالم آرای نادری، به کوشش محمدامین ریاحی، تهران: زوار.
35
- مشیرالدوله، میرزاسیدجعفرخان مهندسباشی (1348)، رساله تحقیقات سرحدیه، به کوشش محمد مشیری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
36
- نامی، میرزا ابراهیم (1355)، سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان، به کوشش مسعود گلزاری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
37
- نوری، محمدتقی (1386)، اشرفالتواریخ، به کوشش سوسن اصیلی، تهران: میراث مکتوب.
38
- وقایعنگار کردستانی، علیاکبر (1364)، حدیقه ناصری، به کوشش محمدرئوف توکلی، تهران، نشر توکلی.
39
ORIGINAL_ARTICLE
سیادت و سادات در عصر قاجار (بررسیِ بودباش، معیشت و کارکردهای سادات)
در میانِ گروههایِ اجتماعیِ جامعة ایران در دورة اسلامی سادات بهدلیلِ انتساب به پیامبرِ اسلام (ص) و ائمة اطهار (ع) و تجلّی در پارهای از عرصههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جایگاهِ در خورِ اعتنایی داشتند. با عنایت به جایگاهِ تثبیت شدة سادات در جامعة ایران بر اساسِ مؤلفههای مذکور در پیش از تأسیس حکومت قاجار و ضرورتِ تمسکِ دودمانِ قاجار به سادات برای کسبِ مشروعیتِ دینی در دورة تثبیتِ حکومتشان این گروهِ اجتماعی شبکهای از نقشهای متنوع را برعهده گرفت. پژوهشِ حاضر میکوشد به این پرسش پاسخ دهد که، سادات چه جایگاه، کارکرد و مناسباتی در جامعة ایرانِ عصر قاجار داشتند؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که سادات به موازاتِ مناسباتِ گسترده با حاکمیت و گروههای گوناگونِ اجتماعی، گروهی متمایز بودند که در واحدهایِ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کارکردهای متنوعی داشتند که این کارکردها عمدتاً ناشی از فقدانِ نهادهای اجتماعی و سیاسی در جامعة ایرانِ عصر قاجار بود و همین امر موجبِ به رسمیت شناخته شدنِ نقش آفرینیِ آنها از سویِ حاکمیت و گروههای اجتماعی به مثابه نیرویی میانجی شده بود.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7673_397c632cc7862678ccd3acba5beb78b6.pdf
2018-03-21
113
135
سیادت
سادات
قاجاریه
بودباش
کارکردهای سیاسی ـ اجتماعی
محمد
طیبی
m.tayybi@uk.ac.ir
1
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
LEAD_AUTHOR
فرهاد
دشتکی نیا
farhad_dashtakinia@yahoo.com
2
هیئت علمی/ دانشگاه شهید باهنر کرمان
AUTHOR
منابع
1
- آبراهامیان، یرواند (1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمة محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی.
2
- اتحادیه، منصور، روحی، سعید (1385)، در محضر شیخ فضلالله، ج2، تهران، نشر تاریخ ایران.
3
- احتشام السلطنه (1366)، خاطرات، به کوشش سید مهدی موسوی، تهران، زوار.
4
- اسناد تاریخی خاندان غفاری (1380)، ج2، تهران، بنیاد موقوفات افشار.
5
- اعتصامالملک، میرزا خانلرخان (1351)، سفرنامه خانلرخان اعتصامالملک، به کوشش منوچهر محمودی، تهران، ناشر مؤلف.
6
- اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1367)، تاریخ منتظم ناصری، تهران، انتشارات دنیای کتاب.
7
- افضلالملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، تهران، نشر تاریخ ایران.
8
- الجمال(1386)، تهران، مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
9
- الگار، حامد (1369)، دین و دولت در ایران، ترجمة ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس.
10
- اورسل، ارنست (1353)، سفرنامة اورسل، ترجمة علی اصغر سعیدی، تهران، زوار.
11
- ایران، جلدهای 3 و 4 و 5، تهران، کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، 1375 و 1376 و 1378.
12
- فلاندن، اوژن (1356)، سفرنامه، ترجمة محمدحسین نورصادقی، تهران، انتشارات کتابفروشی اشرافی.
13
- بارنز، الکس (1366)، سفرنامه، ترجمة حسن سلطانیفر، مشهد، انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
14
- براون، ادوارد (1380)، انقلاب مشروطیت ایران، ترجمة مهری قزوینی، تهران، انتشارات کویر.
15
- ــــــــــ (1376)، یکسال در میان ایرانیان، ترجمة ذبیحالله منصوری، تهران، انتشارات فخر رازی.
16
- بروگش، هنریش (1368)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمة مهندس کردبچه، تهران، انتشارات اطلاعات.
17
- تاجالسلطنه (1361)، خاطرات، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران، نشر تاریخ ایران.
18
- تهرانی، کاتوزیان (1379)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، تهران، شرکت سهامی انتشار.
19
- جورابچی، محمدتقی (1386)، حرفی از هزاران کاندر عبارت آمد...، تهران، نشر تاریخ ایران.
20
- حبلالمتین، 1325 ه.ق، سال اول، شمارة 124.
21
- خورموجی، محمد جعفر (1344)، حقایقالاخبار، تهران، زوار.
22
- دالمانی، هانری رنه (1335)، سفرنامة از خراسان تا بختیاری، ترجمة محمدعلی فرهوشی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
23
- دروویل، گاسپار (بیتا)، سفرنامه، ترجمة جواد محبی، تهران، بنگاه مطبوعاتی گوتنبرگ.
24
- دوسرسی، کنت (1362)، ایران در 1840-1830م، ترجمة احسان اشراقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
25
- دولتآبادی، یحیی (1371)، حیات یحیی، ج 1 و 2، تهران، انتشارات توس.
26
- دیوان بیگی، میرزا حسین (1383)، خاطرات دیوان بیگی، به کوشش ایرج افشار و محمد رسول دریاگشت، تهران، انتشارات اساطیر.
27
- رشدیه، شمسالدین (1362)، سوانح عمر، تهران، نشر تاریخ ایران.
28
- رضوی، میرزا نعمتالله (1387ه.ق)، تذکرهالاولیاء فی احوال شیح محمدکریم خان کرمانی، کرمان، چاپخانة سعادت.
29
- روزنامة خورشید(1384)، تهران، مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
30
- زرگری نژاد، غلامحسین (1387)، رسایل مشروطیت: مشروطه به روایت مؤافقان و مخالفان، 2ج، تهران، مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
31
- سپهر، محمدتقی (1377)، ناسخالتواریخ، به کوشش جمشید کیانفر، ج3، تهران، انتشارات اساطیر.
32
- سدیدالسلطنه، محمدعلیخان (1362)، سفرنامة سدیدالسلطنه، به کوشش احمد اقتداری، تهران، انتشارات بهنشر.
33
- سعیدی سیرجانی، علیاکبر (1383)، وقایع اتفاقیه، تهران، آسیم.
34
- شریف کاشانی، محمدمهدی (1362)، واقعات اتفاقیة روزگار، ج1، تهران، نشر تاریخ ایران.
35
- فتحی، نصرتالله (1355)، مجموعة آثار قلمی ثقهالاسلام شهید تبریزی، تهران، انجمن آثار مفاخر فرهنگی.
36
- فرمانفرما، عبدالحسین میرزا (1383)، مسافرت نامة کرمان و بلوچستان، تهران، انتشارات اساطیر.
37
- فووریه، ژوانس (1390)، سه سال در دربار ایران، ترجمة عباس اقبال آشتیانی، تهران، انتشارات نوین.
38
- کاشانی، میرزا سیدحسن (1380)، مکالمات سیاح ایرانی با شخص هندی، به کوشش غلامحسین میرزا صالح، تهران، انتشارات کویر.
39
- کرزن، جرج ناتانیل (1380)، ایران و قضیة ایران، ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی، 2ج، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
40
- کرمانی، ناظمالاسلام (1362)، تاریخ بیداری ایرانیان، بخش اول، تهران، انتشارات آگاه.
41
- کرمانی، احمد مجدالاسلام (1356)، تاریخ انحطاط مجلس، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
42
- ـــــــــــــــــــــــ (بیتا)، سفرنامة کلات، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان.
43
- کسروی، احمد (1363)، تاریخ مشروطة ایران، ج1، تهران، انتشارات امیرکبیر.
44
- کوتسه بوئه، موریس وان (1348)، مسافرت به ایران، ترجمة محمود هدایت، تهران، انتشارات امیرکبیر.
45
- لایارد، سر هنری (1367)، سفرنامة لایارد، ترجمة مهراب امیری، بیجا، انتشارات وحید.
46
- محمود میرزا، محمدحسام (1390)، سفرنامة لرستان و خوزستان، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
47
- محیط مافی، هاشم (1363)، مقدمات مشروطیت، ج1، تهران، انتشارات فردوسی.
48
- مستوفی، عبدالله (1360)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری ایران دورة قاجاریه، ج1، تهران، انتشارات زوار.
49
- ملکزاده، مهدی (1371)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، جلدهای 1 و 2 و 3، تهران، انتشارات علمی.
50
- ملکونوف و عزالدوله (1363)، سفرنامة ایران و روسیه، تهران، نشر دنیای کتاب.
51
- منشی اقبالالدوله، میرزا عبدالحسین (1380)، روزنامة سفر سیستان، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار.
52
- میرزا ابراهیم (1355)، سفرنامة استرآباد و مازندران و گیلان، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
53
- ناصرالدین شاه قاجار (1381)، سفرهای ناصرالدین شاه به قم، تهران، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
54
- ــــــــــــــــــ (1372)، شهریار جادهها، تهران، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
55
- نجفی، موسی (1379)، حوزة نجف و فلسفة تجدد در ایران، تهران، پژوهشگاه اندیشه و فرهنگ اسلامی.
56
- نظامالسلطنة مافی، حسینقلیخان (1362)، خاطرات و اسناد حسینقلی خان نظامالسلطنة مافی، ج3، تهران، نشر تاریخ ایران.
57
- والیزادة معجزی، محمدرضا (1380)، تاریخ لرستان روزگار قاجار، تهران، انتشارات حروفیه.
58
- ورهرام، غلامرضا (1367)، نظام سیاسی و سازمانهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران، انتشارات توس.
59
- ویشارد، جان (1363)، بیست سال در ایران، ترجمة علی پیرنیا، بیجا، مؤسسة انتشارات نوین.
60
- هدایت، رضاقلیخان (1380)، تاریخ روضهالصفای ناصری، به کوشش جمشید کیانفر، ج 14 و 15، تهران، انتشارات اساطیر.
61
ORIGINAL_ARTICLE
بحران آذربایجان به روایت کاریکاتور: تاملی تاریخی برنشریه تهران مصور (۱۳۲۴-۱۳۲۵)
این پژوهش تلاشی است در جهت روشن کردن شیوههای بازنمایی بحران آذربایجان در کاریکاتورهای نشریه تهران مصور که توسط گفتمان مدرنیسم پهلوی جهت تثبیت فهم و روایتی خاص از هویت ملی بکار گرفته شدند. برای تحلیل بیست و چهار کاریکاتور تهران مصور در فاصله زمانی شهریور 1324 تا آذر 1325 از روش نشانه شناسی اجتماعی بهره بردیم تا با مطالعه نظامهای نشانهای از جمله نمادها به درک واقعیتهای عینی بحران آذربایجان و نگرش عمومی نسبت به آن دست یابیم. بررسی فرایند معنیدار شدن کاریکاتورها بر اساس سه فرانقش مهم بازنمودی، تعاملی و ترکیبی در رویکرد نشانه شناسی کرس و ون لیون نشان داد که گفتمان پهلوی آگاهانه با تقلید از نمادنگاری دوران انقلاب مشروطه و رضاشاهی به تثبیت آن بخش از مؤلفههای ایجابی هویت ملی پرداخت که وحدت ملی و امکان تجسم ایران بهعنوان ملت واحد با مرزهای ثابت را فراهم میکرد. نمادهای قابل تصور و ملموس مانند نقشه، درخت، مادر وطن، تاریخ و شاهان پراقتدار و... در همین راستا بکار گرفته شدند. سکوت معنادار تهران مصور در خصوص نمادهای تمایزبخش قومی مانند زبان و قومیت و... با هدف انکار بحران در خودآگاهی عمومی نسبت به هویت جمعی برساختهی ناسیونالیسم رسمی، انجام میشد. بهرهگیری از نمادهایی دال بر توطئه، نفاق و صفات تمامیت خواهانهی سران حزب توده و فرقه دموکرات به غیر سازی آنان کمک میکرد و مانع از آن بود تا فرقه اهداف خویش را سازگار با اصول مشروطیت و قانون اساسی جلوه دهد و یا به شیوه مشابه مرکز از شعارهای ناسیونالیستی جهت جلب حمایت و همدلی آزادی خواهان بهره گیرد. گفتمان جنسیت و خشونت در نمادنگاری کاریکاتورهای تهران مصور با تحریک غیرت ملی راه را برای عملیات سرکوبگرانه و نظامی در آذربایجان باز میکرد تا مفهوم اقتدار شاه و ارتش، ضامن استقلال و وحدت ملی کشور، تثبیت گردد.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7674_f35a0db62a82e93a2d3fb631d1e1e293.pdf
2018-03-21
137
182
کاریکاتور
نشانه شناسی اجتماعی
بحران آذربایجان
گفتمان ناسیونالیسم رسمی
فرقه دموکرات
سیمین
فصیحی
fasihi@alzahra.ac.ir
1
گروه تاریخ- دانشگاه الزهرا- تهران
LEAD_AUTHOR
اسماعیل
حسن زاده
e.hassanzadeh@alzahra.ac.ir
2
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا تهران
AUTHOR
مریم
نوری امیرآبادی
m.noury@alzahra.ac.ir
3
گروه تاریخ- دانشگاه الزهرا- تهران
AUTHOR
منابع
1
- آذربایجان، 14/8/ 1320، ش2.
2
- آذربایجان، 24/9/1320، ش13.
3
- آذربایجان، 3/12/1320، ش31.
4
- آذربایجان، اوقتیابر- نویابر، 1945، نمره 3-4.
5
- آیینه غیب نما، 9رمضان 1325ق.
6
- ایرانشهر، 1303، ش 5/6: 355.
7
- ایران ما، 11/7/ 1324، ش 12.
8
- بررسیهای تاریخی، اسفند 1355، ش 67.
9
- تهران مصور، 24/4/22، ش 18.
10
- تهران مصور، 18/9/22، ش 37.
11
- تهران مصور، 28/7/23، ش 78.
12
- تهران مصور، 15/4/24، ش 113.
13
- تهران مصور، 2/6/24، ش 120.
14
- تهران مصور،30/6/24، ش 123.
15
- تهران مصور، 6/7/24، ش 124.
16
- تهران مصور، 27/7/24، ش 127.
17
- تهران مصور، 23/9/24، ش 135.
18
- تهران مصور، 14/10/24، ش 137.
19
- تهران مصور، 28/10/24، ش 139.
20
- تهران مصور، 5/11/24، ش 140.
21
- تهران مصور، 19/11/24، ش 142.
22
- تهران مصور، 17/12/24، ش 146.
23
- تهران مصور، 23/1/25، ش 148.
24
- تهران مصور، 20/2/25، ش 152.
25
- تهران مصور، 3/3/25، ش 154.
26
- تهران مصور، 17/3/25، ش 156.
27
- تهران مصور، 28/4/25، ش 162.
28
- تهران مصور، 29/6/25، ش 170.
29
- تهران مصور، 5/7/25، ش 171.
30
- تهران مصور، 19/7/25، ش 173.
31
- تهران مصور، 15/9/25، ش 180.
32
- تهران مصور، 22/9/25، ش 182.
33
- فرنگستان، 1303، ش 5: 254.
34
- فریاد، 1322، ش 21.
35
- مردم، 19/10/24، ش 14.
36
- مردم، 17/10/24، ش 12.
37
- ناهید، 28 اسد 1303، ش 25.
38
- هراز، 15/4/24، ش 18.
39
- مشروح مذاکرات مجلس دوره 14، جلسات 134 و 142 و 148 و 149 و 150 و 176 و 178 و 181 و 183 و 162.
40
- آبراهامیان، یروندا (بیتا)، «حزب توده و فرقه دمکرات»، ترجمه قدرتالله روشنی زعفرانلو، نشریه یغما، ش 32.
41
- آبراهامیان، یرواند (1394)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گلمحمدی، محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی، تهران.
42
- آرامش، احمد و رائین، اسماعیل (1354)، هفت سال در زندان آریامهر، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
43
- اتابکی، تورج (1376)، آذربایجان در ایران معاصر، ترجمه محمدکریم اشراق، نشر طوس، تهران.
44
- اردبیلیان، لطفعلی (1981)، فداییلر آذربایجان خلقینین 21 آذر نهضتینده (1324-1325)، باکی، آذربایجان روزنامه سینین نشریه سی، مصحح محمد قوامی www.achiq.info .
45
- بابک معین، مرتضی (پاییز 1388)، «خوانش گفتمان کاریکاتور بر اساس طرحواره تنشی»، فصلنامه پژوهشنامه فرهنگستان هنر، شماره 14.
46
- بولارد، سرریدر (1363)، شترها باید بروند، ترجمه حسین ابوترابیان، نشر نو، تهران.
47
- پیشهوری، جعفر (1377)، آخرین سنگر آزادی، به کوشش رحیم رییس نیل، تهران، مؤسسه نشر و پژوهش شیرازه.
48
- پیشهوری، جعفر، خاطرات، ترجمه حاتملوی، به نقل از سایت آچیق سؤز، ارگان سازمان «جنبش فدرال دمکرات آذربایجان».
49
- تاجیک، محمدرضا (1383)، روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران، فرهنگ گفتمان.
50
- تفرشی، مجید (پاییز و زمستان 1370)، «گزارشی از فروش روزانه نشریات در تهران (اسفند 1323- اردیبهشت 1324)»، گنجینه اسناد.
51
- جزنی، بیژن (بیتا)، تاریخ سی ساله ایران، بیجا، بینا.
52
- چندلر، دانیل (1387)، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، سوره مهر.
53
- حسن زاده، اسماعیل (1386)، «هویت ملی در شعارهای انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات ملی، 31، سال هشتم، شماره3.
54
- حسنلی، جمیل (1383)، فراز و فرود فرقه دموکرات آذربایجان به روایت اسناد محرمانه آرشیوهای اتحاد جماهیر شوروی، ترجمه منصور همامی، تهران، نشر نی.
55
- دانسی، مارسل (1387)، نشانه شناسی رسانهها، ترجمه گودرز میرانی و بهزاد دوران، تهران، چاپار، آنیسه نما.
56
- دبیری، مصطفی (1386)، بحران آذربایجان، تهران: نشر نامک.
57
- رفیع ضیایی، محمد (بهمن و اسفند 1381)، «کاریکاتور گذشته ایران»، کیهان کاریکاتور، ش 131 و 132.
58
- زهتاب فرد، رحیم (1373)، خاطرات در خاطرات، ج اول، تهران، ویراستار.
59
- ساتن، الول (1372)، نفت ایران، ترجمه رضا رئیسی، انتشارات صابرین، بیجا.
60
- سجودی، فرزان (1388)، نشانه شناسی: نظریه و عمل: مجموعه مقالات، تهران، علم.
61
- شاهرخ، فرزاد (1385)، تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان و نقش پیشهوری در آن، ج 2، تهران، شیرین.
62
- شمشیری، مهدی (11خرداد 1390)، پنج ترور تاریخی راهگشای صدارت مصدق، Lulu.com.
63
- شهبازی، رامتین (1393)، نشانه شناسی فرهنگی تاریخ ادبیات و تئاتر ایران (1330- 1300)، تهران، نشر علم.
64
- صدر، ضیاء (1377)، کثرت قومی و هویت ملی ایرانیان، تهران، اندیشه نو.
65
- صدری منیژه و رحیم نیکبخت (1386)، پیدایش فرقه دموکرات آذربایجان به روایت اسناد و خاطرات منتشر نشده، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
66
- ضیمران، محمد (1382)، درآمدی بر نشانه شناسی هنر، تهران، نشر قصه.
67
- طلوعی، محمود (1369)، ترس از انگلیس، انتشارات هفته، تهران.
68
- عظیمی، فخرالدین (1374)، بحران دموکراسی در ایران، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، تهران.
69
- علیزاده، حسین (بیتا)، حکومت ملی آذربایجان مروری بر رویدادهای سالهای 1325-1324 آذربایجان و نسل کشی 21 آذر.
70
- عمیدی نوری (1325)، فرقه دموکرات، انتشارات روزنامه داد، بیجا، 1325.
71
- فاوست، لوئیس (1374)، ایران و جنگ سرد بحران آذربایجان (25-1324)، ترجمه کاوه بیات، انتشارات وزارت امور خارجه.
72
- فرزانه، محمدعلی (1396)، سالهای سپری شده: خاطرات محمدعلی فرزانه، ب ک صدیقه عدالتی، نیما قوسی (فرزانه)، قم آوای منجی.
73
- فرقهی دموکرات آذربایجان، قطعنامه پایانی کنگرهی خلق آذربایجان، قابل دسترسی در:
74
http://www.adf-mk.org.
75
- فوران، جان (1377)، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران، خدمات فرهنگی رسا.
76
- کاتم، ریچارد و... (1379)، نفت ایران، جنگ سرد و بحران آذربایجان، ترجمه کاوه بیات، تهران، نشر نی.
77
- کاتوزیان، محمدعلی همایون (1380)، دولت و جامعه در ایران : انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، تهران، نشر مرکز.
78
- کاشانیثابت، فیروزه (1389)، افسانههای مرزی، مترجم ابوالفضل کلانکی، تهران: کتاب سرا.
79
- کریمزاده تبریزی، محمدعلی (اسفند 1355)، «آثاری از هنرمندان ایرانی مربوط به شاهنشاهی پهلوی»،بررسیهای تاریخی، شماره 67 از 343 تا 382.
80
- مرادی مراغهای، علی (1381)، از زندان رضاخان تا صدر فرقه دمکرات آذربایجان، تهران: نشر اوحدی.
81
- مرسلی گنبری، احمدعلی (شهریور 1388)، خوانشِ گفتمان ناسیونالیستی در آذربایجان ایران از منظر انتقادی، پایاننامه کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
82
- ملازاده، حمید (1376)، رازهای سر به مهر، تبریز، انتشارات مهدآزادی.
83
- ــــــــــــ (1391)، سیری در کوچههای خاطرات، گردآورنده سعید ملازاده، تبریز، انتشارات ارک.
84
- ملکی، خلیل (1360)، خاطرات، تهران، انتشارات رواق.
85
- مهدی نیا، جعفر (1365)، زندگی سیاسی قوام السلطنه،انتشارات پاسارگاد، تهران.
86
- میرزا صالح، غلامحسین (1391)، خاطرات سیاسی قوام السلطنه، تهران، معین.
87
- ناصحی، ابراهیم (1384)، غائله آذربایجان در رهگذر تاریخ و چهرهی پیشه وری در آیینه فرقه دموکرات، تبریز، ستوده.
88
- نرسیسیانس، امیلیا (1385)، انسان، نشانه، فرهنگ، تهران، افکار.
89
- یکانی زارع، پرویز (1382)، میرزا نوراله خان یکانی زارع: از پس غبار زمان، ارومیه، یاز.
90
- Ansari, Ali M., (2003), Modern Iran the Pahlavis and After, Routledge.Taylor&Francis Group, London and New York.
91
- Brummett, Palmira, (2000), Image and imperialism in the Ottoman revolutionary press, 1908–1911, State University of New York Press, Albany.
92
- Davidn, Yaghoubian, (2014), Ethnicity, Identity, and the Development of Nationalism in Iran, Syracuse University Press, Syracuse, New York.
93
- Jewitt, C. and Oyama, R. (2001), ‘Visual Meaning: A Social Semiotic Approach’, in Handbook of Visual Analysis, Sage Publications Ltd, London.
94
- Kress, G and Van Leeuwen, T (1996), Reading Images: The Grammar of Visual Design, Routledge.
95
- Kress, G and Van Leeuwen, T(2006), Reading Images: The Grammar of Visual Design, Routledge.
96
- Michael Amin, Camron (2001), Selling and Saving "Mother Iran": Gender and the Iranian Press in the 1940s, International Journal of Middle East Studies, Volume 33.
97
- Najmabadi, Afsaneh, (2005) Women with Mustaches and Men without Beards Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity, Berkeley: University of California Press.
98
- Performing the Iranian state: visual culture and representations of Iranian identity (2013), edited by Staci Gem Scheiwiller, UK and USA by ANTHEM PRESS, P2, 8, 46-Shiva Balaghi, “Political Culture in the Iranian Revolution of 1906 and the Cartoons of Kashkul,” in Political Cartoons in the Middle East, ed. Fatma Müge Göçek (Princeton: Markus Wiener Publications, (1998), 64–8.
99
- Van Leeuwen, Theo, (2005) Introducing social semiotics, London and New York: Routledge.
100
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین علل و روند بازتاب شخصیت و شورش بهرام چوبین در تاریخنگاری دوره ایلخانان
هدف این مقاله شناخت علل ثبت رویداد شورش بهرام چوبین بر ضد هرمزد چهارم ساسانی (590-579 م)، در متون تاریخی دوره ایلخانان با رویکرد اندرزنامهای است. متأثر از نظریه عبرت در تاریخ، مورخان این دوره با ذکر داستان بهرام چوبین که بررسی آن، مسئله این مقاله است، سعی داشتند به حکام یادآوری کنند با رعایت جانب حق و عدل و خودداری از رفتار ناشایست، مانع از شورش زیردستان و رجال سیاسی- نظامی شوند؛ گرچه پارهای از آنان رفتار بهرام را نقد کردهاند، اما اکثراً عامل بروز این رویداد را رفتار نادرست و غیرعادلانه هرمز ساسانی دانسته و بدینوسیله، ایلخانان را از تکرار اینگونه اشتباهات بر حذر داشتند. در این پژوهش سعی میگردد با نگاه به متون تاریخی و برخی کتب ادبی دوره ایلخانان، دیدگاه مورخان این دوره درباره شورش بهرام چوبین شناخته شود. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای است. نتایج نشان میدهد که گرچه بیشتر مورخان، به اصطلاح درباری بودند، اما با ذکر حادثه بهرام چوبین اندیشه حکومتداری بر اساس عدل و تدبیر را به حکام ایلخانی گوشزد کردهاند.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7675_129d914c9b42c7fa4c66c01a1f36a755.pdf
2018-03-21
183
213
بهرام چوبین
حکومتداری
شورشهای داخلی
تاریخنگاری
ایلخانان
ذکر اله
محمدی
ze.mohammadi@alzahra.ac.ir
1
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا تهران
LEAD_AUTHOR
مسعود
آدینه وند
masoud.adineh66@yahoo.com
2
دانشجوی دوره دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
AUTHOR
منابع
1
- آیتی، عبدالمحمد (1346)، تحریر تاریخ وصاف، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
2
- ابن العبری (1415ق)، تاریخ مختصرالدول، لبنان، دارالرائد.
3
- ابن الندیم، محمد بن اسحاق (1382)، الفهرست، ترجمه و تحشیه محمدرضا تجدد، تهران، اساطیر.
4
- ابن بلخی (1385)، فارسنامه، تصحیح و تحشیه گای لسترنج و رینولد نیکلسون، تهران، اساطیر.
5
- اشپولر، برتولد (1388)، تاریخنگاری در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، گستره.
6
- ایمانپور، محمدتقی و گیلانی، نجمالدین (1389)، نقش بهرام چوبین در تضعیف و فروپاشی دولت ساسانی، «تاریخ اسلام و ایران»، سال بیستم، شماره 8، پیاپی 89، صفحات 1 تا 28.
7
- بارتولد، ولادیمیر (1344)، تاریخ سیاسی و اجتماعی آسیای مرکزی تا قرن دوازده میلادی، ترجمه علی محمد زهما، به کوشش اسدالله حبیب، افغانستان، پوهنی.
8
- بایمتف، لقمان (1380)، بازنگری بارتولد به جهانگشای جوینی: شورش محمود تارابی، «کیهان فرهنگی»، شماره 178، صفحات 66 تا 71.
9
- براون، ادوارد (1335)، تاریخ ادبی ایران: از قدیمیترین روزگاران تا زمان فردوسی، ج1، ترجمه و تحشیه علی پاشا صالح، تهران، ابن سینا.
10
- بلعمی، ابوعلی (1354)، تاریخ بلعمی، ج2، به تصحیح محمدتقی بهار، به کوشش محمد پروین گنابادی، تهران، زوار.
11
- بن زیار، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر (1335)، نصیحتالملوک: قابوسنامه، تصحیح و مقدمه محمد امین بدوی، تهران، ابن سینا.
12
- بناکتی، فخرالدین ابوسلیمان داود (1348)، روضه اولی الالباب فی معرفه التواریخ و الانساب، به کوشش جعفر شعار، تهران، انجمن آثار ملی.
13
- بویل، ج. آ (1389)، تاریخ کمبریج، ج5، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
14
- بهار، محمدتقی (2535)، سبک شناسی، ج3، تهران، امیرکبیر.
15
- بیضاوی، عبدالله بن عمر (1382)، نظام التواریخ، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات دکتر ایرج افشار.
16
- پیگولوسکایا، ن (1367)، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه، تهران، علمی و فرهنگی.
17
- تنکابنی، حمید (1383)، درآمدی بر دیوانسالاری در ایران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
18
- ثعالبی، ابومنصور عبدالملک (1368)، تاریخ ثعالبی: غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، با مقدمه زتنبرگ و دیباچه مجتبی مینوی، تهران، نقره.
19
- جاحظ، ابوعثمان عمر (1343)، التاج، ترجمه محمدعلی خلیلی، تهران، کتابخانه ابن سینا.
20
- جوانشیر، ف. م (1388)، حماسه داد: بحثی در محتوای سیاسی شاهنامه فردوسی، بیجا، انتشارات حزب توده ایران.
21
- جوینی، علاءالدین عطاءالملک (1370)، تاریخ جهانگشا، جلد 1، به سعی و اهتمام محمد بن عبدالوهاب قزوینی، تهران، ارغوان.
22
- خالقیمطلق، جلال (1379)، درباره لقب بهرام، سردار مشهور ساسانی، «یادنامه دکتر احمد تفضلی»، به کوشش علی اشرف صادقی، تهران، سخن، صفحات 160 تا 161.
23
- خواندمیر، غیاث بن همام الدین (1317)، دستورالوزراء، به تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران، اقبال.
24
- دینوری، ابوحنیفه (1371)، اخبارالطوال، ترجمه محمود دامغانی، تهران، نشر نی.
25
- رابینسن، چیس. اف (1389)، تاریخنگاری اسلامی، ترجمه مصطفی سبحانی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.
26
- رجبزاده، هاشم (1355)، آئین کشورداری و در عهد رشیدالدین فضلالله، تهران، توس.
27
- رستگارفسایی، منصور (1369)، فرهنگ نامهای شاهنامه، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
28
- روزنتال، فرانتس (1365)، تاریخ تاریخنگاری در اسلام، ج 1، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد، آستان قدس رضوی.
29
- ریپکا، یان (1389)، ادبیات ایران در زمان سلجوقیان و مغولان، در بویل، جی.آ، «تاریخ ایران کمبریج»، ج 5، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
30
- شبانکارهای، محمد بن علی بن محمد (1381)، مجمع الانساب، ج1، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر.
31
- طبری، محمد بن جریر (1362الف)، تاریخ طبری، ج2، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر.
32
- ____________ (1362ب). بهرام چوبین، به کوشش ذبیحالله صفا، تهران، امیرکبیر.
33
- طوسی، خواجه نصرالدین (1373)، اخلاق ناصری، به تصحیح و تنقیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران، خوارزمی.
34
- _____________ (1347)، سیرالملوک: سیاستنامه، به کوشش هیوبرت دارک، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
35
- فردوسی، ابوالقاسم (1361)، شاهنامه، ج 5، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، علمی.
36
- کاتوزیان، محمدعلی (1380)، تضاد دولت و ملت در ایران، ترجمه علیرضا طیّب، تهران، نی.
37
- کریستینسن، آرتور (1368)، تاریخ ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، دنیای کتاب.
38
- __________ (1385)، داستان بهرام چوبین، ترجمه منیژه احدزادگان آهنی، تهران، طهوری.
39
- گردیزی، ابوسعید عبدالحی (1363)، تاریخ گردیزی، به تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، دنیای کتاب.
40
- گیرشمن، رومن (1372)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران، علمی و فرهنگی.
41
- مرتضوی، منوچهر (1358)، مسائل عصر ایلخانان، تهران، تاریخ و فرهنگ ایران.
42
- مستوفی قزوینی، حمدالله (1362الف)، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر.
43
- ______________ (1362ب)، نزهه القلوب، به تصحیح گای لسترنج، تهران، دنیای کتاب.
44
- ______________ (1387)، ظفرنامه: قسم احکامیه، ج 4، با مقدمه و تصحیح روح انگیز کراچی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
45
- مسعودی، علی بن حسن (1382)، مروج الذهب، ج1، مترجم ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی فرهنگی.
46
- منفرد، افسانه (1377)، بهرام چوبین، «دانشنامه جهان اسلام»، ج 4، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، صفحات 785 تا 788.
47
- میثمی، جولی اسکات (1391)، تاریخنگاری فارسی، ترجمه محمد دهقانی، تهران، ماهی.
48
- میراحمدی، مریم (1390)، تاریخ تحولات ایرانشناسی، تهران، طهوری.
49
- ناشناس (1341)، تحفه: در اخلاق و سیاست، به اهتمام محمدتقی دانش پژوه، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
50
- ناشناس (1355)، تاریخ شاهی قراختائیان، به اهتمام و تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
51
- نرشخی، ابوبکر محمد (1351)، تاریخ بخارا، ترجمه احمد بن محمد نصر قباوی، به تصحیح مدرس رضوی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
52
- همدانی، رشیدالدین فضلالله (1364ق)، مکاتبات رشیدی، گردآورنده محمد ابرقویی، مصحح محمد شفیع، لاهور، پنجاب.
53
- _______________ (1392)، جامع التواریخ، تصحیح و تحشیه محمد روشن، تهران، میراث مکتوب.
54
- هیلنز، جان (1368)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و محمود تفضلی، تهران، چشمه.
55
- یثربی، سیدیحیی (1387)، مقدمهای بر فلسفه سیاست در اسلام، تهران، امیرکبیر.
56
- یعقوبی، ابن واضح (1366)،تاریخ یعقوبی، ج 1، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی.
57
- Pourshariati, Parvaneh (2009), Decline and fall of the Sassanian Empire: The Sassanian–Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran, London.
58
- Yarshater, Ehsan(2006), The Cambridge History of Iran, Cambridgr University press.
59
ORIGINAL_ARTICLE
سیاستهای دولتهای ایران در حل بحران دارو (1332 – 1320.ش)
اهمیت دارو در درمان بیماریهای همهگیر بر کسی پوشیده نیست و حکومتها نیز از آن آگاهی داشتند. لذا هر حکومتی، به منظور تأمین دارو، با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی خود، سیاستهایی را اعمال میکرد. شرایط خاص سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فاصله زمانی 1320 تا 1332ه.ش، همچون جنگ جهانی دوم و اشغال نظامی ایران، فقدان زیرساختهای بهداشتی و شیوع بیماریهای همهگیر، عمر کوتاه دولتها، کمبود بودجههای بهداشتی، بحران اقتصادی سال 1331، بر اهمیت بررسی اقدامات داروئی دولتهای این زمان افزوده است. با توجه به این اهمیت، تاکنون هیچ پژوهشی در این مورد صورت نگرفته است. پژوهش حاضر سعی دارد تا با تکیه بر نشریات و با روش توصیفی- تحلیلی به این سؤالات پاسخ گوید: دولتها در برابر گرانی، کمبود، احتکار و تقلب داروئی چه سیاستهایی را در پیش گرفتند؟ و تا چه حد در غلبه بر این دشواریها کامیاب بودند؟ نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان میدهد که دولتها برای حل بحران دارو اقدامات زیر را انجام دادند: تأسیس اداره دارویی و اداره منع احتکار دارو، تشکیل بنگاههای دارویی، لغو انحصار دارو و عوارض گمرکی داروهای اختصاصی، نظارت بر ورود و تولید داروهای اختصاصی و داروخانهها، توسعه بنگاه رازی و انستیتو پاستور ایران. این اقدامات که با وضع قوانین و اعمال مجازاتهایی همراه بوده است مشکلات دارویی را حل نکرد و تنها تأثیرات آنی داشت.
https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7676_fe3e91ee4f71374a09595197d24b588c.pdf
2018-03-21
215
240
دولتهای ایران
کمبود دارو
احتکار دارو
داروهای تقلبی
گرانی دارو
حسین
مفتخری
moftakhari@khu.ac.ir
1
استاد دانشگاه
AUTHOR
سهراب
یزدانی
sohrab_yazdani_78@yahoo.com
2
هیات علمی/ دانشگاه خوارزمی تهران
AUTHOR
علی اصغر
هدایتی
ahedayati87@yahoo.com
3
دانشگاه خوارزمی تهران
LEAD_AUTHOR
اسناد
1
- اسناد کتابخانه ملی و سازمان اسناد ایران (با نام اختصاری: ساکما)
2
66-18806-293؛ 0553-030520-293
3
- اسناد کتابخانه و مرکز اسناد مجلس (با نام اختصاری: ماکم)
4
00005-14923-22
5
منابع
6
- آتش، س 2، ش 40، 7 آذر 1325/ س 1، ش 173، 17 اردیبهشت 1324.
7
- ارس، س 2، ش 4، 13 دی1324.
8
- اطلاعات، س 16، ش 4739، 25 آذر 1320/ س 19، ش 5770، 6 خرداد 1324 / س 27، ش 8104، 5 خرداد 1332/ س 22، ش 6477، 31 مهر 1326/ س 19، ش 5748، 11 اردیبهشت 1324.
9
- ایرانما، س 4، ش 727، 27 اردیبهشت 1326/س 4، ش 845، 17 مهر 1326.
10
- باختر، س 10، ش 713، 2 دی 1324/ س 9، ش 510، 21 فروردین 1324/ س 10، ش 610، 21 مرداد 1324/ س 10، ش 701، آذر 1324.
11
- باخترامروز، س 2، ش 324، 11 شهریور 1329/ س 4، ش 1111، 7 خرداد 1332/ س 4، ش 1110، 6 خرداد 1332.
12
- بانک ملی، س 13، ش 78، مهر و آبان 1324/ س 13، ش 79، آذر و دی 1324/ س 14، ش 84، مهر و آبان 1325/ س 15، ش 92، بهمن و اسفند 1326.
13
- بهداشت، س 1، ش 9 و 8 و 3، 1325.
14
- پرچم، س 1، ش 28، 6 اسفند 1320.
15
- تندرست، س 1، ش 5، بهمن 1326/ س 1، ش 3، آذر 1326.
16
- تهران مصور، س 14، ش 13، 20 فروردین 1322.
17
- جبهه، س 1، ش 30، 13 آذر 1324.
18
- جهان پزشکی، س 7، ش 3، 1 خرداد 1328/ س 7، ش 2، اردیبهشت 1328.
19
- داد، س 4، ش 853، 14 مهر 1325/ س 8، ش 1890، 1 شهریور 1329/ س 20، ش 2052، 21 اسفند 1329.
20
- دانشکده پزشکی، س 1، ش 2 و 1، 2 آذر 1321.
21
- رزم، ش 77، 14 آبان 1326.
22
- روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، س 6، ش 1664، 16 مهر 1329/ س 6، ش 1649، 25 مهر 1329.
23
- سالنامه آریان، سال 1320.
24
- ستاره غرب، س 1، ش 7، 14 شهریور 1325.
25
- ستاره، س 5، ش 1230، 22 آذر 1320/ س 14، ش 362، 8 دی 1329/ س 6، ش 1460، 2 آذر 1321/ س 8، ش 1929، 14 آبان 1323/ س 10، ش 2455، 14 مهر 1325/ س 14، ش 3636، 21 دی 1329/ س 5، ش 1202، 24 آبان 1320.
26
- سرمدی، محمد تقی (1379)، پژوهشیدرتاریخپزشکیودرمانجهانازآغازتاعصرحاضر، تهران: سرمدی.
27
- شهری، جعفر (1383)، تهرانقدیم، تهران: معین.
28
- شهریر، س 1، ش 3، دی 1324/ س 2، ش 12 و 11، بهمن و اسفند 1326/ س 2، ش 1، فروردین 1326.
29
- عرفان، س 18، ش 1949، 7 دی 1320.
30
- عصر امید، س 2، ش 72، 27 تیر 1326.
31
- فلور، ویلهم (1386)،سلامت مردم در ایران دوره قاجار، ترجمه ایرج نبیپور، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
32
- قدسی، مهدی (بیتا)، تاریخچه خدمات 50 ساله انستیتو پاستور ایران، تهران: انستیتو پاستور ایران.
33
- کسری، س 5، ش710، 11 آبان 1329.
34
- کوشش، س 19، ش 4778، 21 آذر1320/ س 19، ش 4787، 2 دی 1320/ س 19، ش 4839، 6 اسفند 1320/ س 28، ش 7292، 12 شهریور 1329/ س 20، ش 5053، 28 آبان 1321/ س 20، ش 5059، 5 آذر 1321.
35
- کیهان، س 1، ش 40، 21 تیر 1321/ س 1، ش 127، 7 آبان 1321/ س 2، ش 370، 19 آذر 1322/ س 2، ش 314، 7 مهر 1322/ س 2، ش 323، 18 مهر 1322/ س 1، ش 225، 21 فروردین 1322/ س 1، ش 99، 31 شهریور 1321/ س 1، ش 222،17 فروردین 1322.
36
- گلستان، س 26، ش 3216، 30 فروردین 1322/ س 26، ش 3219، 6 اردیبهشت 1322/ س 26، ش 3212، 21 فروردین 1322.
37
- مجموعه قوانین و مقررات،گردآورنده قوه قضائیه، ج 3، 4 و 5، تهران: انتشارات روزنامه رسمی، 1388.
38
- محبوبی اردکانی، حسین (1350)، تاریختحولدانشگاهتهرانومؤسساتعالیآموزشیایراندرعصرپهلوی، تهران: دانشگاه تهران.
39
- مذاکرات مجلس سنا
40
- مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورههای 17، 16، 15، 14، 13.
41
- منبورگ، ژان (1394)، بالتازار، ماجراجوی طاعون (زندگینامه پایهگذار انستیتو پاستور نوین در ایران)،ترجمه منیژه یوسفی بهزادی، تهران: اندیشمند.
42
- نامه مردم، س 1، ش 200، 8 آبان 1321/ س 1، ش 22، 3 آذر 1321/ س 1، ش 178، 19 بهمن 1322.
43
- نوید آینده، س 1، ش 3، 22 بهمن 1329.
44