@article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {1-19}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بازتاب تغییر معیشت مغول در معماری عصر ایلخانان}, abstract_fa = {چکیده خواست اصلی این مقاله ارائه نظرهایی در جهت تطبیق معماری بناهای اواخر دوره ایلخانان با تمایلات کوچرویی است. ساکنان آسیای مرکزی از دیرباز چندین بار به صورت مهاجر یا مهاجم به سرزمین‌های همجوار خود وارد شدند. مغولان آخرین گروه از مهاجرینی بودند که پس از ترک مأوای خود، به سرزمین‌های چین و ایران رهسپار شدند. تعامل ساکنان سرزمین‌های جدید با مهاجمین تاثیرات متقابلی به همراه داشت. مطالعه معماری و شهرسازی عصر ایلخانان و تغییر معیشت آنان دریچه‌ای به تاثیرات متقابل ساکنان بومی ایران و مهاجمین مغول است. از یک سو معماری این دوره دچار تحولی شگرف گردید، به طوری که برخی از اندیشمندان معماری قرون هفتم و هشتم هجری را عصر شکوفایی معماری و شهرسازی می‌دانند و از سوی دیگر ابنیه این دوره، نشانگر تحول اجتماعی مغولان در ایران است. مسأله پژوهشی این مقاله بررسی سیر استحاله فکری کوچرویی به یکجانشینی و انعکاس تفکر کوچرویی بر بنیان شهرها و معماری دو مجموع عمرانی شنب غازان و مجموعه سلطانیه است، که با استمداد از منابع تاریخی سعی بر تبیین آن دارد.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: مغول,ایلخانان,غازان,اولجایتو,سلطانیه,یکجانشینی}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1051.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1051_0ce14958e33c5b3aa116d019a0ad13af.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {21-53}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بازتاب هنر و اندیشه ساسانیان در هنر عهد آل بویه: هنر معماری و فلزکاری}, abstract_fa = {چکیده هنر و معماری یکی از مهم‌ترین عناصر فرهنگ مادی هر سرزمین است که از عوامل گوناگونی چون: احکام دینی، سنت‌های قومی و ملی، محیط جغرافیایی و ورود فرهنگ‌های ملت‌های دیگر تأثیر می‌پذیرد. به دنبال گشوده شدن ایران توسط مسلمانان و گرویدن اکثریت ایرانیان به دین اسلام، فرهنگ و هنر ایرانی دچار تغییر و دگرگونی گردید. اما از سده چهارم ق. بر اثر تلاش‌های ایرانیان به ویژه حکام آل بویه سرزمین‌های ایرانی در مرکز، جنوب و غرب ایران استقلال سیاسی و فرهنگی خود را از دستگاه خلافت به دست‌ آوردند و جنبه‌هایی از تمدن ایرانی دوباره احیا شد و فنون و صنایع ایرانی فرصت تداوم، پیشرفت و توسعه یافت. هنر در این زمان هر چند تا حدی تحت تأثیر اسلام قرار گرفت، اما نیاز به تداوم هنر و صنایع و نیز کوششی که در حفظ و احیای آثار ملی و سنت‌های باستانی در میان ایرانیان تا سده‌های چهارم و پنجم وجود داشت، به ویژه هنرهایی نظیرمعماری و فلزکاری را بشدت متأثر از هنر باستان و به ویژه دوره ساسانی ساخت. در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از رویکرد تاریخی و روش تحلیلی و توصیفی به بازتاب هنر دوره ساسانی در هنر معماری و فلز کاری عهد آل بویه پرداخته شود و میزان و زمینه‌های تأثیرپذیری آن از هنر و اندیشه باستانی ایران تعیین گردد.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: آل بویه,ساسانیان,هنر,اندیشه ایرانی,معماری,فلزکاری}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1052.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1052_80f25669a69933854d7964ed6e5a121a.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {55-70}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {نادرشاه افشار و سیاست تقویت نیروی دریایی در خلیج فارس}, abstract_fa = {چکیده مطمئناً دوره حکومت نادرشاه از جمله دوره‌های سرنوشت ساز تاریخ ایران و شخص وی از بلند آوازه‌ترین فرمانروایان این مرز و بوم بوده است. اهمیت نادر تنها به دلیل دفع فتنه افغان و اعاده استقلال و تمامیت ارضی ایران نیست، بلکه به اقدامات آینده نگرانه وی نیز مربوط است، که از اقدامات بسیار مهم نادر تشکیل نیروی دریایی است. مقاله حاضر با توجه به اندیشه جهانمدارانه نادر و تلاش وی برای تبدیل ایران به قدرتی دریایی، به اهمیت این اقدام دور اندیشانه و بسیار مهم نادر و به فراز و نشیب‌های این طرح بلند پروازانه و ناکام تاریخ ایران می‌پردازد و علل شکست آن را بررسی می‌کند.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: نادرشاه,نیروی دریایی,کشورهای اروپایی,جمال بیگ}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1053.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1053_e1345391f1f1b947ba71c2d60558be04.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {71-88}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {روابط اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دوره شمس‌الدین ایلدگز}, abstract_fa = {چکیده مناطق مسلمان‌نشین آذربایجان و ارّان به سبب مجاورت با سرزمین‌های مسیحی‌نشین گرجستان و ارمنستان و تمایل سلاطین سلجوقی به گسترش متصرفات خود و کسب غنائم، موقعیت سوق‌الجیشی حساسی در منطقه قفقاز داشتند؛ و همیشه در معرض درگیری و تهاجم طرفین بودند. جنگ‌های میان اتابکان آذربایجان و گرجیان همواره بر سر تصاحب دو شهر «آنی» و «دوین» به عنوان شاهراه تجاری منطقه قفقاز صورت می‌گرفت. قرار گرفتن این دو شهر پر ثروت مسیحی‌نشین در مسیر راه‌های امپراتوری بیزانس و جاده‌های بازرگانی عصر خلفای عباسی، عامل مهم جنگ‌های حاکمان مسلمان آذربایجان و ارّان با حاکمان گرجی بود. غلیان احساسات ناشی از جنگ‌های صلیبی و قدرت گرفتن پادشاهان گرجی، بر این امر دامن می‌زد و جبهه‌ دیگری از جنگ‌های مذهبی را در این منطقه ایجاد کرد. همچنین پادشاهان «بگراتی» گرجستان، که از همان ابتدای تاسیس سلطنت شان همواره با شورش‌های داخلی از سوی اعیان و اشراف زمیندار گرجستان مواجه بودند، برای سرپوش گذاشتن بر مسائل داخلی فوق همواره سیاست تجاوز و تعرض بر مرزهای همسایگانشان را در پیش می‌گرفتند، تا توجه اشراف زمیندار را از پرداختن به مسائل داخلی باز دارند. هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی مهم‌ترین عوامل بروز درگیری‌های اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دوره حکمرانی اتابک شمس‌الدین محمد ایلدگز موسس این حکومت است.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: اتابکان آذربایجان,اتابک شمس الدین ایلدگز,بگراتیان گرجی‌ها,سلاجقه,گرجی‌ها}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1054.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1054_2474e4d45f54cf5e1c6931fae3dbd787.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {89-122}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {اندیشه اتحاد اسلام در میان مسلمانان قفقاز جنوبی (1920-1870)}, abstract_fa = {چکیده در اواخر قرن نوزدهم میلادی اندیشه­ اتحاد اسلام در میان عده­ای از اندیشمندان عثمانی مطرح شد و در زمان سلطان عبدالحمید دوم، شکل سیاست دولتی یافت. این اندیشه خیلی زود از مرزهای عثمانی درگذشت و در بین ایرانیان و مسلمانان مناطق دیگر نیز طرفدارانی یافت. در این میان مسلمانان قفقاز جنوبی، که تحت اداره دولت روسیه تزاری قرار داشتند، از این جریان برکنار نماندند و بخصوص در بین روشنفکرانی که به نوعی با عثمانی در ارتباط بودند، اندیشه اتحاد اسلام بسرعت نفوذ یافت و عده­ای از متفکران قفقازی از منادیان اصلی این  اندیشه در آن دوره شدند. اما چرا مسلمانان روسیه و بخصوص قفقاز جنوبی از مسأله اتحاد اسلام استقبال کردند و هدفشان از آن چه بود. مسأله­ دیگری که مطرح می­گردد  نوع درک مسلمانان قفقاز جنوبی از اتحاد اسلام است. مقاله حاضر سعی دارد با بررسی آثار و اسناد و متون بر جای مانده از اندیشمندان طرفدار اتحاد اسلام آن دوره قفقاز و نیز با بررسی و مطالعه شرایط سیاسی و اجتماعی مسلمانان روسیه و بخصوص قفقاز جنوبی آن برهه از تاریخ، برای سؤالات و مسائل مطرح شده پاسخ بیابد و ماهیت و اهداف اتحاد اسلام مورد نظر مسلمانان قفقاز جنوبی را روشن سازد.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: قفقاز جنوبی,مسلمانان,اتحاد اسلام,روسیه}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1055.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1055_3736cfa21b3f10942cc0c4ae1c99ee9c.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {123-142}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {شمس‌الدین گیلانی معلم شاه اسماعیل صفوی واقعیت یا افسانه}, abstract_fa = {چکیده تاریخ صفویان همچنان دارای ابهام و نکات تاریک فراوان است و منابع صفوی با رویکردی رسمی و به تبعیت از سیاست صفویان در موارد زیادی از ارائه اطلاعات لازم خودداری می‌ورزند. در این میان شش سال اختفا و یا حضور اسماعیل صفوی در گیلان از نکات بسیار تاریک اوایل عصر صفوی است. منابع صفوی این مقطع را به ابهام و با کلی‌گویی بازگو کرده‌اندکه مواردی از آن را با مسائل ماورایی مرتبط ساخته‌اند. یکی از موضوعات مبهم و ناشناخته این دوره، تعلیم و تربیت اسماعیل با تأکید بر طرح شمس‌الدین گیلانی به عنوان معلم او است که به نظر می‌رسد از موضوعات مبهم است. مسأله این است که منابع متقدم صفوی در خصوص تعلیم و تربیت شاه اسماعیل در این مقطع مطلبی ندارند، اما یک منبع در یک و دو سطر از دانش آموختن اسماعیل در محضر معلمی به نام شمس‌الدین گیلانی یاد کرده است که همان مبنای گزارش اغراق آمیز مورخان متأخر و محققان معاصر قرار گرفته است. این مقاله در صدد است تا به اتکاء به منابع متعدد صحت و سقم این موضوع را به بحث گذارد.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: صفویان,شمس‌الدین گیلانی,صدر,شاه اسماعیل,شمس‌الدین لاهیجی}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1056.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1056_79d18ab0abfd7a979eb13af086c3dc29.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {143-164}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {شیخ الرئّیس قاجار و انقلاب مشروطه}, abstract_fa = {چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ابوالحسن میرزا- شیخ الرّئیس قاجار- در انقلاب مشروطه است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه­ای و با رویکرد تاریخی به بررسی فعّالیت‌های شیخ الرّئیس قاجار می­پردازد. یافته­ها و نتایج این تحقیق نشان می­دهد که با وجود شاهزادگی شیخ و منتسب بودن به خانواده قاجار، در طول حیات خود همواره به مخالفت با حکومت استبدادی قاجار پرداخته است. شیخ از جمله رجال منورالفکری است که به هر دو رویه بورژوازی غرب یعنی استعمار و استفاده از علوم و فنون غربی توّجه کرده است. شیخ الرّئیس معتقد بود که بین دین اسلام و علوم و فنون غربی منافاتی وجود ندارد و عامل انحطاط ایران را در فقدان وحدت بین مسلمانان و استبداد سلاطین و استعمار خارجی می­دانست. همکاری با علمای مشروطه خواه، چون سید عبدالله بهبهانی و سخنرانی­هایی که بر ضد سلاطین قاجار انجام می­داد در راستای مخالفت­های وی با استبداد بود که به بازداشت و شکنجه­ی وی توسط عمال حکومتی در باغشاه منجر گردید. مخالفت با قرارداد 1907 و 1919 را هم می­توان به عنوان نمادهایی از مبارزات وی علیه استعمار قلمداد کرد.}, keywords_fa = {کلید واژه‌ها: شیخ الرئّیس قاجار,استبداد,استعمار,مجلس}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1057.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1057_53ac9c9da8c7006a1191fe7f7f3316a2.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {165-196}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {نقد و بررسی مزارنویسی در تاریخ‌نگاری محلی ایران (از نیمه دوم سده هشتم تا نیمه دوم سده دوازدهم ﻫ.ق)}, abstract_fa = {چکیده تدوین دایرهالمعارف گونه مزارها را باید بخشی از تاریخ‌نگاری محلی با رویکردی مذهبی و فرهنگی دانست. از نظر تاریخ شهرنشینی، این‌گونه کتب از این جهت اهمیت داشته‌اند که وجود قبور عرفا، علما و اولیا، عاملی برای حفاظت شهر از آفات و بلیات انسانی، آسمانی و طبیعی بشمار می‌آمدند. آثار مزارنویسی در نکته مهم و قابل توجه این‌که تدوین عمده کتب مزارات در ایران از زمان روی کار آمدن تیموریان آغاز شده و قبل از آن ما کتب مستقل زیادی در مزارنویسی در تاریخ ایران نمی‌بینیم. این امر را بیشتر از همه باید معلول رشد تصوف در این دوره دانست. از نیمه دوم سده هفتم تا نیمه اول سده دوازدهم در مجموع نه کتاب به صورت مستقل درباره مزارات شهرهای، تبریز، شیراز، هرات، سمرقند، بخارا و کرمان تألیف شده است. مزارنویسان عمدتاً گرایش عرفانی داشتند و اکثراً از علما، شعراء و عرفای زمان خود بودند و هدفشان راهنمایی زائران و شناساندن قبور امامان و فرزندان آن‌ها، آموزش آداب زیارت و پرهیز از اعمال ناروا در قبرستان‌ها، تقرب به ارواح طیبه و مشاهده مقدسه علمای دین و مشایخ، آشکار ساختن قدر و اعتبار و ارزش علما و مشایخ اسلام و اولیای بزرگ بوده است. اما توانسته‌اند به نوعی، بسیاری اخبار و روایات و اطلاعات درباره حیات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی شهرها را ارائه دهند.}, keywords_fa = {واژه‌های کلیدی: مزارنویسی,تاریخ‌نگاری محلی,تیموریان,صفویه}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1058.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_1058_f47cec5472b7e8d1455e12b3d13b608a.pdf} } @article { author = {}, title = {}, journal = {Journal of Iranian Islamic Period History}, volume = {3}, number = {5}, pages = {197-204}, year = {2013}, publisher = {University of Tabriz}, issn = {2251757X}, eissn = {2717-2902}, doi = {-}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {Abstract}, abstract_fa = {-}, keywords_fa = {-}, url = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_2017.html}, eprint = {https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_2017_80d34ea041f345c3c1e6b68822de587f.pdf} }